Donderdag 19 februari 2015
Misschien zal een meesterwerk in deze tijden van Youtube, Blogger en Facebook niet meer zo gemakkelijk onopgemerkt blijven. Iedereen kan tegenwoordig met een paar muisklikken de vrucht van zijn artistieke verbeelding wereldkundig maken. Een paar miljoen views verder en de kassa begint al te rinkelen. Blijft echter het probleem dat de legioenen van talentloze haantje-de-voorsten zich naarstig van dezelfde kanalen bedienen, en zodoende raakt iets wat er echt toe doet mogelijk toch nog ondergesneeuwd.Hierdoor verschilt de situatie voor een artiest wellicht niet veel met die van 1970, toen bovengenoemde media nog niet bestonden. Wat moest je een halve eeuw geleden doen om jezelf onder de aandacht van een bekende muziekmanager te brengen, als je karakter zich er al niet voor leende om je tenten letterlijk op de drempel van zijn huis op te slaan? Ziedaar het probleem waarmee de meesten van ons zitten: we zijn te bescheiden, willen ons niet opdringen, en denken bij de geringste tegenslag dat het aan onszelf ligt. We zijn niet goed genoeg.
Zo verging het een mondhygiëniste uit Topanga, genaamd Linda Perhacs. In 1970, het jaar waarin ze 27 werd, raakte ze aan de praat met een van haar patiënten. Deze had een aantal beroemde soundtracks op zijn naam staan, dus het gesprek kwam al gauw uit op muziek. Op zijn vraag wat zij nou eigenlijk in haar vrije tijd deed, stelde ze hem schoorvoetend een cassette ter beschikking. Thuisgekomen stelde de man met grote verbijstering vast dat dat vriendelijke, bescheiden meisje op eigen houtje een verzameling songs had aangelegd die tot het allerbeste op het gebied van de psychedelische folk behoren. Subjectief voegen we eraan toe dat deze juweeltjes zelfs alles binnen het genre overtreffen. Parallelograms, zoals het inderhaast samengestelde album genoemd werd, is in zijn soort even groot als Sergeant Pepper van de Beatles – of wat dichter bij huis, Blue van Joni Mitchell.
Welaan, de plaat kwam er dus, maar flopte jammerlijk. Niet omdat het achteraf misschien toch niet zo’n goed album was, maar omdat de door haar patiënt voortreffelijk opgenomen songs op een zeer slechte persing terecht kwamen. Toen Perhacs het eindresultaat hoorde, trok ze zich vol afkeer terug uit de muziekbusiness. Of wie weet sloeg de twijfel aan haar eigen talent toe; hoe dan ook, gedurende haar werkzame leven heeft ze zich op haar taak als mondhygiëniste geconcentreerd en de muziek gelaten voor wat het is. En daarmee verdween een van de grootste talenten die de folkmuziek ooit gekend heeft uit het zicht.
Hierboven noemden we Joni Mitchell; met haar wordt Perhacs wel vergeleken. Linda’s composities klinken echter wat ‘trippier’ dan die van de geboren Canadese. Dat visionaire van haar songs heeft niets te maken met eventueel gebruik van hallucinogene middelen, zoals dat gemeengoed was onder haar leeftijdsgenoten van de Flower Power periode. Linda Perhacs deed niet aan drugs. Wel is ze synesthete, dat wil zeggen, een persoon die klanken niet alleen hoort, maar ook als kleuren ziet. Jazeker, dat bestaat. Het is een bekend effect van LSD; het treedt ook wel op bij sommige psychiatrische aandoeningen. Tegenwoordig weet men dat deze vreemde verbinding van de zintuigen bij ongeveer een op de vijfduizend mensen voorkomt. In de titelsong van haar album beschrijft Perhacs wat ze voor haar ogen ziet zweven zodra ze muziek maakt: veelkleurige geometrische figuren, des te fraaier in de ruimte gerangschikt naarmate ze beter zingt.
Door de jaren heen zijn er velen geweest die toevallig op haar album stuitten en de wondere wereld van een jong, verloren gegaan genie ontdekten. Linda Perhacs Parallelograms wordt hoog gewaardeerd door hen die het kennen; ze koesteren de plaat als een kostbaar muzikaal kleinood, en de slechte (inmiddels gelukkig verbeterde) persing stond dit niet in de weg. Onder haar bewonderaars bevinden zich ook een aantal wereldberoemde artiesten, zoals Joanna Newsom, Devendra Banhart en Julia Holter. Met de laatste twee sterren heeft de nu 70-jarige Californische, wier verblijfplaats dankzij het internet eindelijk opgespoord werd, een tweede plaat opgenomen. Dat is 44 jaar na het mirakel van Parallelograms. Van die plaat draait Oud Anders zondag het onvergelijkelijke ‘Chimacum Rain’. En we beloven u dat we het daar in de toekomst niet bij laten. Want nogmaals, iets mooiers is er in het genre niet gemaakt.
Playlist Oud Anders, zondag 22 Februari 2015 op AAFM van 22.00 tot 23.00 uur
01. Sonatina No3: Dogged - Victoria Jordanova - 4.38
02. Levitation - John Surman - 4.05
03. Made in ParadoXphere - Irinel Anghel & Sorin Romanescu - 3.58
04. He Has Not Come - Munadjat Yultchieva - 8.45
05. DW 14 für Saxophon, Jazztrio und Orchesterloops 3 - Bernard Lang - 4.36
06. Laudate Pueri (Psalm 112): III Excelsus super omnes; IV Quis sicut Dominus - Antonio Vivaldi - 4.12
07. 6 Solo Ragas from Postcard from Heaven - John Cage - 5.54
08. Chimacum Rain - Linda Perhacs - 3.23
09. Celeste - Norma Winstone - 4.50
