Donderdag 19 september 2024
Over de Italiaanse dichter en componist en Bellerofonte Castaldi is niet zo heel veel bekend. Vast staat dat hij als telg van een adellijke familie werd geboren te Modena in 1580, en een zeer avontuurlijk leven heeft geleid. Eigenlijk zou je hem als een soort gentleman/bandiet kunnen beschouwen, een vrijbuiter die het niet altijd zo nauw nam met de wet. Buiten zijn vaardigheden in het schermen – hij had vele duels op zijn naam staan – beschikte de man echter wel degelijk over de nodige artistieke talenten. Zo schreef hij een aantal composities voor de theorbe. Dit instrument mogen we vergelijken met de reusachtige luit de chitarrone.Castaldi’s Arpeggiata a Mio Modo wordt op het eind van ons uurtje Oud Anders voor u uitgevoerd door Jakob Lindberg, dezelfde luitspeler die Kapsberger’s Arpeggiata vertolkt op de chitaronne in het eerste nummer van deze uitzending; zie de tracklist hieronder.
OUD ANDERS, ZONDAG 22 SEPTEMBER OP RADIO 350, 19.00 - 20.00 UUR
01 Arpeggiata - Giovanni Girolamo Kapsperger - 2.12
De chitarrone behoort tot de familie van de aartsluiten. Dit zijn tokkelinstrumenten die groter zijn dan de gewone luit. De meest kolossale onder hen is de chitaronne. De totale lengte van het instrument kan oplopen tot wel twee meter. Deze luit heeft een prachtige, sonore klank. U luistert naar een arpeggiata van Giovanni Girolamo Kapsperger, een luitspecialist die leefde van 1580 tot 1651. Een arpeggiata is het snel aanslaan van alle individuele snaren die betrokken zijn bij een akkoord; niet alle snaren tegelijk om dat akkoord te bereiken, maar achter elkaar. Het stuk wordt gespeeld door de Zweedse luitspeler Jakob Lindberg
02 Pain Changes - David Lang - 6.19
De Amerikaanse componist David Lang, geboren in 1957, is inmiddels een gevierde hedendaagse musicus in Amerika, en tevens Doctor of Musical Arts aan de universiteit van Yale. Luistert u naar het onderdeel Pain Changes van zijn album Death Speaks uit 2013. U hoort de sopraan Sarah Worden, begeleid door een akoestische gitaar en een piano. Dit is fraaie, ingetogen muziek
03 Debt - Nancy Elizabeth - 5.09
De Engelse zangeres en multi-instrumentaliste Nancy Elizabeth heeft een hoge, melancholieke stem. Ze bespeelt de harp, gamelan, hakkebord, gitaar, cello, percussie, bas, blaasinstrumenten, piano en nog zo het een en ander, waaronder ook exotische instrumenten. Ze wordt gezien als een van de meest begaafde folkartiestes in Engeland, naast iemand als Laura Marling. Gaat u luisteren naar het nummer Debt van haar album Dancing uit 2013
04 Tango - Tod Dockstader - 7.17
De componist Tod Dockstader was een van de eersten in Amerika die zich bewoog op het gebied van de Musique Concrète, een muziekstroming die gebruik maakt van instrumenten, de menselijke stem maar ook allerlei geluiden uit de omgeving. Dat alles wordt dan tesamen gebracht in een soort sound collage. De Fransman Pierre Schaeffer wordt gezien als de uitvinder van dit merkwaardige genre, dat de gebruikelijke muziekwetten negeert. U hoort Tango van Dockstader’s album Water Music – Two Moons of Quatermass
05 Ferahfeza Saz Sema'isi - Necati Çelik - 5.37
Necati Çelik is een van de beste oud spelers van Turkije, of zegt u maar liever van de hele wereld. Hij heeft een verfijnde, zeer complexe manier van spelen die maar weinigen hem nadoen. Oud Anders presenteert zijn nummer Ferahfeza Saz Sema'isi, afkomstig van zijn album Suzidil uit 2010. Wat al die woorden betekenen? Google translate geeft als zo vaak weer het nakijken, dus dat weten we niet
06 Anachie Gordon - Mary Black - 6.35
De Ierse folkzangeres Mary Black mocht zich in het begin van de Jaren ’80 op een grote populariteit verheugen in het Verenigd Koninkrijk. En ook daarbuiten; niet voor niets heeft ze samen mogen werken met de bekendste folkies, zoals daar bijvoorbeeld zijn Joan Baez, Emmylou Harris en Mary Chapin Carpenter. Ook de wereldberoemde Van Morrison uit Noord-Ierland schatte haar zangtalent op waarde en heeft een plaat met haar gemaakt. U gaat luisteren naar Anachie Gordon, een ballade van haar solo debuut Mary Black uit 1983
07 Sleep Talking - Ornette Coleman - 8.55
Saxofonist Ornette Coleman kent u natuurlijk allemaal als een van de belangrijkste pioniers van de zogeheten Free Jazz. Hij spotte met alle wetten die de jazz vanaf zijn ontstaan had ontwikkeld, en begon composities te maken waar zelfs een vernieuwer als Miles Davis moeite mee had. U hoort het nummer Sleep Talking van zijn album Sound Grammar uit 2005. De compositie begint overigens met de eerste paar noten van Igor Stravinsky’s Sacre du Printemps, luistert u maar eens goed!
08 Proudem Mleka (River of Milk) - Iva Bittova - 4.50
De Tsjechische avant-garde zangeres Iva Bittova, van wie wel wordt gezegd dat ze over een van de zuiverste stemmen ter wereld beschikt, heeft al heel wat platen op haar naam staan. In het titelnummer Proudem Mleka, oftewel river of milk van het gelijknamige album uit 1991 , begeleidt ze zichzelf op de viola, een instrument waarop ze heel bekwaam weet te spelen
09 Private Number - Big Mama Thornton - 6.20
Hound Dog is van Elvis Presley, Ball and Chain van Janis Joplin, nietwaar? Nee, toch niet. Het was de blueszangeres Big Mama Thornton, die leefde van 1924 tot 1984, die deze onsterfelijke songs schreef. Zowel haar stem als haar omvang waren indrukwekkend; niet voor niets werd ze Big Mama genoemd. Ze was gewoon heel groot. Gaat u genieten van het nummer Private Number, afkomstig van haar album Sassy Mama! Uit 1975
10 Arpeggiata a Mio Modo - Bellerofonte Castaldi - 2.55
- zie artikel -
Header foto van de wimperzwam gemaakt door F. Severin
