Donderdag 4 december 2014
Oud Anders duikt komende zondag andermaal de geschiedenis in en laat u een stuk horen dat gespeeld wordt op een oeroude Chinese citer, de zheng, ook wel guzheng genoemd (niet te verwarren met de guqin, waar we al eerder aandacht aan besteedden). Er is een aardige legende verbonden aan de zheng. Oorspronkelijk heette het ‘Se’ en bestond het in een uitvoering van 25 snaren. Dat aantal werd later tot 12 of 13 snaren teruggebracht. Dit kwam omdat een van de eerste se meesters bij het vorderen van de leeftijd besloot het instrument over te doen aan een van zijn twee dochters. Er deed zich echter een probleem voor: aan welke dochter? Beide muzikaal aangelegde meisjes waren verzot op het instrument en wilden het dolgraag hebben. De beoogde nalatenschap leidde zodoende tot onvrede tussen de twee. In zijn wijsheid loste de oude virtuoos het dilemma op door het instrument letterlijk te verdelen. De Chinese muziekgeschiedenis leert dat er sindsdien een twaalf- en een dertiensnarige se bestaan, die zelfs beter klonken dan het originele instrument. Deze erfenis bepaalde ook de huidige naam van de citer: de ‘Zheng’. Dit woord heeft twee betekenissen; als men bij het uitspreken de toonhoogte varieert, staat het voor ‘bamboe’ of ‘ruzie’. Het verwijst naar het materiaal waar de zheng vroeger van gemaakt werd, en natuurlijk naar de twist die er tussen de dochters ontstond. Het prefix ‘Gu’ (oud) is van recenter datum en wordt vaak aan een naam toegevoegd om aan te geven dat iets al heel lang bestaat.
De zheng bleef zich ontwikkelen en werd door de eeuwen heen nog vaak aangepast. Moderne instrumenten hebben 21 tot soms zelfs weer de oorspronkelijke 25 snaren. Het instrument wordt beschouwd als de oermoeder van andere Aziatische varianten, zoals de Japanse koto, de Zuid-Koreaanse gayageum, en de Vietnamese dan tranh.
Zondag speelt Wang Changyuan voor u op de zheng. De Chinese geldt als een van de begaafdste specialisten op dit instrument. Ook heeft ze er veelvuldig voor gecomponeerd. Voor haar stukken verlaat ze zich op de aloude tradities, maar ook benut ze haar eigen creatieve vermogens ten volle.
Hieronder ziet u een oude video met Wang Changyuan. De beeldkwaliteit is niet groots, maar toch geeft de clip u een goed beeld van de buitengewone vaardigheden van deze muzikante.
Luistert u tijdens onze uitzending naar het rijke geluid van de guzheng. Changyuan’s compositie heet ‘Het Gevecht van de Gier en de Zwaan’.
Playlist OUD ANDERS, zondag 7 december op AAFM van 22.00 tot 23.00 uur
01. The Conqueror Worm - John Zorn - 6.57
02. Rats - Syd Barrett - 3.12
03. The Vulture Fighting the Swan - Wang Changyuan - 4.35
04. Up With the Lark - Bill Evans Trio -
05. My Station Will Be Changed After Awhile - John Fahey - 5.13
06. Worms From hell - Frank Zappa - 2.04
07. Noumou Loulouba - Yoro Sidibe - 3.58
08. Bugs! For Harp: Mosquito Massacre - Paul Patterson - 5.16
09. St. Johannespassie: Ruht Wohl, Ihr Ihr Heiligen Gebeine - J.S. Bach - 6.27
