Woensdag 10 september 2014
De Engelstalige versie van Wiki meldt zonder blikken of blozen dat het Amerikaanse echtpaar Louis en Bebe Barron de eersten waren die een elektronische muziekproductie op hun naam wisten te brengen. Dat klopt niet helemaal. Uitvinder van het uiterst bewerkelijke knip- en plakwerk, waarbij delen van een magnetische tape in stukjes worden gesneden, verplaatst en weer aan elkaar gesoldeerd, was de Fransman Pierre Schaeffer. Daarbij moet gesteld worden dat Schaeffer zijn composities deels baseerde op akoestische opnames (van een rinkelend theelepeltje bijvoorbeeld), terwijl de Barrons hun geluiden creëerden via een zelfgebouwd elektronisch circuit. Een met opzet veroorzaakte kortsluiting in dat circuit produceerde de klanken; deze werden opgenomen, waarna het proces van knippen en plakken kon beginnen. In die zin heeft Wiki weer gelijk: met ‘Heavenly Menagerie’ (1950), waaraan geen enkel bestaand akoestisch geluid te pas kwam, stak het echtpaar Edgar Varese de loef af voor zover het puur elektronische muziek betrof. Varese, wiens compositie ‘Déserts’ voor tape en orkest in 1954 het levenslicht zag, zou pas in 1958 zijn werk aan een volledig elektronische compositie afronden. Dat was het beroemde ‘Poème électronique’, gebruikt voor een multimediaspektakel tijdens de Expo Wereldtentoonstelling in Brussel. In 1958 hadden Louis en Bebe Barron hun grootste succes er al geruime tijd opzitten. Dat succes heette ‘Forbidden Planet’ (1956), een soundtrack voor de gelijknamige Science Fiction film. Het SF genre was begrijpelijkerwijs buitengewoon populair in de jaren vijftig. De rakettechnologie stond toen immers aan de vooravond van spectaculaire ontwikkelingen. Voor het eerst begon de mensheid te geloven dat een reis naar de maan niet langer tot de onmogelijkheden behoorde - en wie weet kon het zelfs nog verder? Wellicht zouden we binnen afzienbare tijd te weten komen of we het universum deelden met andere levende wezens. De rolprent ‘Forbidden Planet’ sloot prachtig aan bij de smaak van het publiek, dat als nooit tevoren volledig in de ban raakte van de moderne technische revolutie.
De film heeft verscheidene primeurs op zijn naam staan. Zo werd er voor het eerst gereisd in een door mensen zelf gebouwd sterrenschip en speelde het verhaal zich grotendeels af op een planeet welke diep in het heelal verborgen lag. Tal van nieuwe visuele effecten werden er ontwikkeld voor deze film, waarvoor de ontwerpers terecht een Oscar nominatie kregen. Hun bevindingen zouden tot op de dag van vandaag maatgevend worden voor alle nog te volgen SF films.
Dan wordt er voor het eerst een robot gepresenteerd met een volwaardig karakter; Robby the Robot is geen aandoenlijk, gevoelsarm blikken geval meer dat zich houterig voortbeweegt en monotoon spreekt; hij gedraagt zich integendeel als een mens met alle bijbehorende emoties.
En dan is er dus die ongelofelijke soundtrack, zo vroeg al in de geschiedenis van de elektronische muziek. De klanken van Louis en Bebe, innovatief als ze waren, zouden hun makers geen nominatie voor een prijs opleveren in de categorie soundtrack of geluidseffecten. De Barrons waren namelijk niet aangesloten bij de Musicians Union; hierdoor kwalificeerden ze zich niet als muzikanten. Als zodanig mochten ze blijkbaar geen prijs ontvangen. Ook zou de OST pas in 1976 op een LP verschijnen, uitgebracht onder het eigen label van het echtpaar.
Oud Anders laat een nummer uit de OST horen, vertaald, ‘Strijd met het Onzichtbare Monster’. U kunt het nummer in onderstaande video beluisteren. Via [url=http://www.youtube.com/watch?v=qj6lUC6K4VQ&list=PLFF01F1F6AC72A414]deze link[/url] vindt u meerdere tracks van de film bij elkaar.
Playlist OUD ANDERS - zondag 14 september 2014 op AAFM van 22.00 tot 23.00 uur
01. My Little Red Book [mono] - Love - 2.32
02. El guitarrico - Miguel Fleta - 4.28
03. My Melancholy Baby - Charlie Parker & Dizzy Gillespie - 3.29
04. Callejon de la lune - Vicente Amigo - 7.48
05. Und wieder dunkel IV - Adriana Hölszky - 5.52
06. Scherzo-Tarantelle - Henryk Wieniawski - 4.23
07. Otea - Traditional Polynesian music (Tahiti) - Amadinda Percussion Ensemble - 7.03
08. Acony Bell - Gillian Welch - 3.06
09. Battle with Invisible Monster - Louis & Bebe Barron - 2.55
10. Stardust - Dizzy Gillespie & Thelonious Monk - 5.39
