Donderdag 29 mei 2014
Diepe armoede, religieus fanatisme, tientallen jaren van oorlog, nog steeds wekelijks bomaanslagen en recentelijk hele dorpen die verzwolgen werden door modderlawines; westerlingen zien de regio Afghanistan/Tajikistan in centraal Azië nu niet direct als een ideale vakantiebestemming. Toch leert de geschiedenis dat het ooit goed toeven was in dit geteisterde gebied. Zahiruddin Muhammad Babur, een afstammeling van veroveraar Djenghis Khan, trad rond 1500 in de voetsporen van zijn illustere voorvader en vestigde al op jonge leeftijd het Mogolrijk, met Kabul als hoofdstad. Op zijn hoogtepunt omvatte het rijk vrijwel het gehele Indiase subcontinent, West-China, een deel van Perzië, Oezbekistan, Kirgizië, Turkmenistan, Kazakhstan, Afghanistan, Tajikistan en Pakistan. Babur en zijn nakomelingen ontpopten zich als religieus tolerante heersers met een voorliefde voor kunst en muziek. Vanuit alle windstreken trokken muzikanten naar het culturele paradijs van Babur, en aldus ontstond er een rijke fusie van Aziatische muziektradities op het grondgebied van de Mogols. Zo bleef het niet. Een van de redenen voor het verval van het rijk lag besloten in de groeiende antithese tussen hindoestanen en moslims. De inmiddels vervaagde grenzen in de regio werden langzaam maar zeker weer dichtgemetseld, een proces dat versneld werd door het westers kolonialisme. In onze tijd heeft de bemoeienis van de Sovjet Unie met de regio ervoor gezorgd dat de oorspronkelijke culturele uitwisseling tussen de diverse volkeren definitief een halt werd toegeroepen. Daarnaast noemen we het optreden van de Taliban als belemmerende factor. Deze religieuze groepering verbiedt zelfs het maken van muziek.
Het Aga Khan Muziek Initiatief, vernoemd naar Babur’s kleinzoon, tracht muzikanten weer op het spoor te brengen van het ooit zo veelkleurige tapijt van klanken dat ten tijde van Babur en de zijnen over een reusachtig rijk werd geweven. Oud Anders laat u zondag een drietal muzikanten horen die hieraan hun medewerking verlenen: Homayun Sakhi, Rahul Sharma en Salar Nader. Gedrieën herontdekken zij al improviserend de harmonieën van weleer. Misschien moeten we hopen op een verre nazaat van Djenghis Khan die in Centraal Azië orde op zaken stelt. Een geniale grootmogol die Russen en Amerikanen de deur wijst, religieuze tegenstellingen doet oplossen, nucleaire wapens onder de bergen begraaft en het voormalige rijk weer aan zichzelf laat toebehoren. Met fantastische muzikale gevolgen.
Playlist OUD ANDERS, zondag 1 juni 2014 op AAFM, van 22.00 tot 23.00 uur
01. Raga Kirwani (fragment) - Homayun Sakhi, Rahul Sharma & Salar Nader - 5.13
02. Petites Esquisses d'Oiseaux: IV. La Grive Musicienne (lijster) - Olivier Messiaen - 2.03
03. Natchez Under the Hill - Roan Mountain Hilltoppers - 2.25
04. Vespro della Beata Virgine: Laudate Pueri - Claudio Monteverdi - 5.40
05. Petites Esquisses d'Oiseaux: VI. L'Alouette des champs (veldleeuwerik) - Olivier Messiaen - 1.54
06. Yamato - Ondekoza - 7.03
07. Your Move - Street Saxophone Quartet - 3.20
08. Petites esquisses d'oiseaux: V. Le Rouge Gorge (roodborstje) - Olivier Messiaen - 2.45
09. Brittle, Crushed & Torn - Marissa Nadler - 3.12
10. Train Time - Forest City Joe - 4.34
11. Petites Esquisses d'Oiseaux: I. Le Rouge-gorge - Olivier Messiaen - 2.32
