Donderdag 13 februari 2014
Toen hem ter ore kwam dat er een aanslag op zijn leven gepleegd zou worden, reisde de profeet Mohammed in het geheim van de stad Mekka naar Medina. Deze tocht, die plaats vond in het jaar 622, wordt de Hejira genoemd en luidde het begin van de Islamitische jaartelling in.Joni Mitchell’s song Hejira verwijst naar het levensreddende karakter van deze reis; verdere godsdienstige connotaties van welke religieuze overtuiging dan ook kunnen we gevoeglijk uitsluiten. De Amerikaanse Queen of Folk zingt in dit lied niet over God of de Islam, maar over de knellende banden van een relatie die haaks staan op haar wens om als onafhankelijke vrouw en artieste door het leven te gaan. De vrije liefde lijkt een mooi, maar onhaalbaar streven in de praktijk van alledag; een verhouding verwordt tot gevangenschap, en de ik-figuur van ‘Hejira’ beziet zichzelf mijmerend als “a defector from the petty wars that shell shock love away”. Vertaald betekent dit dat de opeenstapeling van kleinzielige ruzies haar uiteindelijk doet inzien dat ze - met de liefde - ook haar eigen identiteit verloren heeft. Dit besef komt als een schok, en ze slaat op de vlucht om zichzelf te hervinden: “In our possessive coupling so much could not be expressed/So now I'm returning to myself/These things that you and I supressed”, en: “I'm porous with travel fever/But you know I'm so glad to be on my own”.
De reis als een herstelmechanisme voor een versplinterde en geketende persoonlijkheid is het onderwerp van vele duizenden beroemde romans en films. Dit vooral in de cultuur van Amerika, een land dat de eigen identiteit voornamelijk ontleende aan de moed van onversaagde pioniers. Men reisde er onafgebroken en verlegde steeds weer de grenzen om de mogelijkheden van het uitgestrekte continent te verkennen. De huifkarren in het Western genre staan op uw netvlies gebrand; daar in Amerika was men blijkbaar altijd onderweg. De Amerikaanse economie bleef tot ver in de twintigste eeuw drijven op het harde werken van de massa’s rondtrekkende arbeiders, die zich nergens permanent konden vestigen. Of die dat zelfs niet wilden! Want er valt immers wat te zeggen voor een leven waarin men kan ontkomen aan de verplichtingen van alle rollen die een mens in zijn leven krijgt toebedeeld: die van de zoon, de broer, vader, echtgenoot, lid van de kerk, club, en noemt u maar op. In een reizend leven hoeft men slechts verantwoordelijkheid af te leggen aan een enkele persoon, het eigen ik. En dat ik ervaart zichzelf als een onopgedeelde, vrije man of vrouw die zich niet voortdurend hoeft aan te passen aan steeds ingewikkelder wordende sociale omstandigheden.
In Hejira wordt daar het volgende over gezegd: “We're only particles of change I know I know/Orbiting around the sun/But how can I have that point of view/When I'm always bound and tied to someone”.
Mitchell beschreef hoe ze een verstarde situatie ontvluchtte. Tegelijkertijd gaf ze aan dat ze slechts tijdelijk van haar herwonnen vrijheid zou genieten: “I'm sitting in some cafe/A defector from the petty wars/Until love sucks me back that way”. Let u vooral op het vetgedrukte gedeelte.
Het idee voor het album Hejira, waarop de gelijknamige song staat, ontstond tijdens een trip in de auto van Maine naar Los Angeles. De licht melancholieke aard van de muziek wordt mede gestalte gegeven door de prachtige, melodieuze baspartij van Jaco Pastorius. Mitchell werkte vaak met hem samen. In de video hieronder ziet u een fraaie visualisatie van het lied.
Playlist OUD ANDERS, AAFM, zondag 16 februari 2014 van 22.00 tot 23.00 uur
01. Hear My Prayer, O Lord - Henry Purcell - 2.24
02. Children´s Song 1 - Chick Corea - 1.49
03. Virtuoso Didj - Alan Dargin - 1.34
04. Trace VII (la carta) - Martin Matalon - 11.40
05. Children´s Song 4 - Chick Corea - 2.18
06. Hejira - Joni Mitchell - 6.40
07. Merlin - Victor Wooten - 3.54
08. The Long Black Veil - Hans Libbers & Alex Schoemaker - 5.48
09. Qissai Hazrati Ali - Sa’dullo Niozov & Sharif - 4.12
10. Children´s Song 3 - Chick Corea - 0.57
