Donderdag 14 november 2013
Het Koreaanse duo [su:m] durft het aan om eeuwenoude traditionele muziek in een modern jasje te steken. [su:m]? Voordat we er toe over gaan om hun muziek te beschrijven, eerst iets over deze naam: haar spelling komt u misschien wat vreemd voor, maar het is gewoon Engels fonetisch schrift. Dat is een code voor taalkundigen om de uitspraak van een woord weer te geven. U kunt het uitspreken als ‘s-uu-oew-m’, als in ‘room’ (kamer), waarbij de klinkers verglijden. Een westers keyboard stelt ons niet in staat om de volledige naam van het tweetal te spellen. Er gaat namelijk nog een Koreaans teken aan vooraf. Om een idee te krijgen hoe die volledige naam er uitziet verwijzen we u naar een van de grote foto’s onderaan deze pagina. Daarin hebben we een plaatje van het teken gezet.[su:m] betekent ademhaling. Alles wat leeft ademt, en veel Aziatische muziek - niet alleen muziek, vrijwel alle Aziatische kunst - houdt zich bezig met de essentie van het leven. Dit niet zozeer in de zin van directe emoties die een mens ondergaat bij liefdesverdriet of eenzaamheid, om maar wat te noemen, maar meer in filosofische zin: wat is dat eigenlijk, leven? Wat is Het Zijn? En hoe vinden we er een balans in? Ziedaar de basis van Aziatische kunst in al haar vormen. Men neigt naar contemplatie en meditatie, en men verlangt naar harmonie en vrede. We vinden dit verlangen terug in bijvoorbeeld de Chinese kalligrafie en de Japanse Ikebana, het bloemschikken; kunstvormen waarin alles overzichtelijk en simpel wordt gehouden.
Jiha Park en Jungmin Seo van [su:m] laten horen hoe deze tradities gedijen in de hectische omgeving van het hedendaagse leven. Hun muziek wijkt dan ook af van de Koreaanse traditie en bevat onder meer repeterende ritmes, zoals in minimal music.
[su:m] maakt gebruik van instrumenten die al minstens duizend jaar bestaan. We noemen de gayageum, een soort citer; en dan vooral de tot de verbeelding sprekende saenghwang. Dit instrument ziet eruit als een moderne sculptuur. Het wordt vervaardigd door zeventien holle bamboe stokken verticaal aan een klankkast te bevestigen. De stokken lopen uit op een vrijstaand riet. Deze rietjes vibreren als er via het mondstuk lucht in geblazen wordt en produceren de klanken.
Het instrument werkt dus eigenlijk volgens het principe van een mondharmonica of een accordeon. Die hebben ook rietjes. Deze westerse instrumenten hebben overigens hun bestaan te danken hebben aan de verspreiding van de saenghwang. Dat gebeurde via Rusland tegen het einde van de 18e eeuw. Het mechanisme van de rietjes bleef dus weliswaar behouden, maar het instrument zelf raakte in de vergetelheid. De meeste moderne Koreanen kennen het niet, laat staan dat ze er nog op kunnen spelen.
Jiha Park van [su:m] kan er wel op spelen. Kijkt u eens naar de prachtige foto: het instrument, de jonge vrouw en haar klederdracht vormen samen een uitgekiend kunstzinnig geheel. Alles is in balans.
En het geluid van de saenghwang zelf? Zoals Jiha speelt, klinkt het als vrolijk gesnater. U wordt er blij van als u het hoort. Hoho, niet al te uitbundig blij. Dat hoort niet in de Aziatische kunst. Blijft u in balans.
Tijdens de uitzending van Oud Anders laten wij u twee nummers van [su:m] horen. We leggen dan nog wat meer uit over de muziek van het duo. Het programma is te beluisteren op AAFM, zondagavond van 22.00 tot 23.00 uur.
Playlist OUD ANDERS, zondag 17 november 2013
01. Drinkin' Gourd - Eric Bibb - 3.03
02. Spirits around Us - [su:m] - 6.57
03. It's Your Voo Doo Working - Charles Sheffield - 1.48
04. Subgestuel Mouvement 1 - Gilles Racot - 7.58
05. Turcaria Partita a Tre - Turcaria - Johann Joseph Fux - 2.01
06. Dachau Encore - Elliott Sharp - 7.28
07. Aura - Lady Gaga - 3.56
08. Play-Logic - [su:m]
