Donderdag 26 september 2013
Strange Fruit is een huiveringwekkende song waarin Abel Meeropol (pseudoniem Lewis Allan, 1903-1986) het lynchen van zwarte Amerikanen in het zuiden van de VS aan de kaak stelde. Hij draaide er niet om heen en beschreef deze vorm van eigenrichting in bittere bewoordingen die weinig aan de verbeelding over laten: STRANGE FRUIT
Southern trees bear strange fruit
Blood on the leaves and blood at the root
Black bodies swinging in the southern breeze
Strange fruit hanging from the poplar trees
Pastoral scene of the gallant south
The bulging eyes and the twisted mouth
Scent of magnolias, sweet and fresh
Then the sudden smell of burning flesh
Here is fruit for the crows to pluck
For the rain to gather, for the wind to suck
For the sun to rot, for the trees to drop
Here is a strange and bitter crop
Veel hoeft hier niet aan toegevoegd te worden, en ook een vertaling kan achterwege blijven. De metafoor is in al zijn simpelheid even gruwelijk als doeltreffend: de lichamen van opgehangen Afro-Amerikanen worden uitgebeeld als ongewone vruchten aan de bomen. Meedogenloos werkt Meeropol het contrast uit tussen het plezierige klimaat in de zuidelijke staten en het grote onrecht dat er tot 1946 aan toe plaats vond; ‘the gallant south’ versus ‘twisted mouth’, en ‘magnolias, sweet and fresh’ tegenover ‘burning flesh’.
De eerste en meest indringende vertolking van het lied is die van Billie Holiday. Zelf beweerde ze dat de tekst en melodie door haar in samenwerking met Meeropol geschreven werden. Dit was niet zo – de leraar/schrijver had het toch echt alleen gedaan - maar we dienen haar claim op te vatten als het recht van de uitvoerend kunstenaar: niemand na Holiday heeft de lading van de song beter uit laten komen dan zij. Op die manier mag het lied wel degelijk gezien worden als haar eigen creatie. Strange fruit IS Billie Holiday ten voeten uit.
Als u met Google Image de namen Thomas Shipp en Abram Smith opzoekt, zult u de foto vinden die Meeropol inspireerde tot het schrijven van zijn aanklacht. Daarnaast kent Youtube meerdere clips waarin nijvere gebruikers het lied illustreren met tal van ontstellende foto’s. Wij wijzen u erop dat die foto’s u behoorlijk kunnen doen schrikken. Ze zijn echt. Photoshop kende men immers nog niet in die dagen.
Voor de komende uitzending van Oud Anders hebben wij gekozen voor een zeldzame clip waarin Holiday het lied live zingt. Het filmpje werd opgenomen in 1959. We zien een zwaar aangeslagen zangeres die het einde nadert: Holiday zou de strijd met haar heroïneverslaving definitief verliezen en overleed in datzelfde jaar.
Playlist OUD ANDERS, zondag 29 september. AAFM, 22.00-23.00 uur
01. Fever - Peggy Lee - 3.24
02. Musette en Rondeau & L'Agacante - Jean-Philippe Rameau - 4.11
03. Strange Fruit - Billie Holiday - 3.02
04. An American in Paris - George Gershwin - 15.50
05. Long Gone - Syd Barrett - 2.49
06. Pour la Paix (fragment) - Iannis Xenakis - 2.36
07. Moonlight In Vermont - Rita Reys & Pim Jacobs Trio - 3.22
08. Arpège Op 76 No 2: Samain - Gabriel Fauré - 2.04
09. Gymnopedie No.3 - Erik Satie - 2.06
