Donderdag 1 juni 2023
Voordat ik overga tot de muziek wil ik wat kwijt over een van mijn favoriete kijksporten. Ik heb er twee: schaatsen en tennis. Beide sportieve bezigheden beheers ik niet – in alle opzichten geen slag - maar ik heb er altijd van genoten op televisie. Vanaf Ard en Keessie midden jaren ’60 en Björn Borg zo’n tien jaar later heb ik weinig belangrijke schaats- en tennistoernooien gemist.Op het ogenblik staan de spotlights gericht op Roland Garros, dat we op Wimbledon na wel het belangrijkste tennisgebeuren ter wereld mogen noemen. Nu Nadal het met een heupblessure heeft laten afweten zijn er talrijke gegadigden om de Parijse titel van de King of Clay over te nemen. Ik heb nog niet alle favorieten zien spelen; tot zover lijkt Djokovic echter de aangewezen persoon om het toernooi te winnen. Hij is en blijft nu eenmaal één van de grote drie die het tennis de afgelopen twintig jaar gedomineerd hebben (samen met Federer en Nadal) en is nog niet aan slijtage onderhevig.
Djokovic’s wedstrijd in de tweede ronde tegen de Hongaar Fucsovics heb ik gezien. De Serviër deed alles wat we van hem mogen verwachten: hij sloeg vrijwel nooit een fout, had als altijd die akelige precisie in de diepte, en wat te zeggen over dat bionische lijf van hem? Op een of andere manier kan de man zich uitrekken totdat hij ogenschijnlijk zowat een meter groter wordt. Hij haalt dan ballen die bij wijze van spreken een kilometer van hem af geplaatst worden. Niemand doet hem dat na, of het zou het Spaanse supertalent Carlos Alcaraz moeten zijn. Die acrobatische buitelaar kan immers sprinten als Usain Bolt. En toch vermoed ik dat Alcaraz er niet met de hoofdprijs vandoor gaat; daarvoor is hij nog net ietsje te onbesuisd. Het is wat dit wonderkind vooralsnog onderscheidt van de grote drie: hij maakt te veel fouten.
Goed, ik zet mijn kaarten dus op Novak Djokovic. We zullen het zien; er is niets zeker, in welke sport dan ook.
We gaan over tot muziek!
Voor een tennisspeler zijn de bewegingen van de hand en pols buitengewoon belangrijk. Voor een pianist is dat vanzelfsprekend ook het geval. Het is dus van belang dat een pianospeler weet hoe het allemaal werkt met de motorische eigenschappen van zijn fysieke ‘werktuigen’. We noemen nu Marie Jaëll (1846 – 1925), een Franse componiste, pianiste en pedagoge die naast haar bezigheid als praktiserend muzikante een studie heeft gemaakt van de motoriek van hand en pols. Tot op de dag van vandaag wordt er gebruik gemaakt van de door haar geschreven handleiding die voorziet in een methode om pianohanden zo soepel mogelijk hun werk te laten doen. Jaëll pende haar bevindingen niet zomaar neer; ze legde zich serieus toe op de fysiologische wetenschap en kwam daar een heel eind in, vooral ook omdat ze kon beschikken over perfect studiemateriaal. Ze had namelijk les gehad van pianovirtuozen als Ignaz Moscheles - en jawel, de keizer van het klavier zelf, Franz Liszt! Ze maakte een analyse van hun handbewegingen en –technieken en ontdekte zodoende wat een pianist moet doen om schade die aan gewrichten en pezen kan ontstaan door overmatig spelen zoveel mogelijk te vermijden. Een slimme vrouw dus, deze Marie Jaëll. In haar handleiding heeft ze belangrijke observaties gemaakt waar generaties conservatoriumstudenten na haar hun voordeel mee konden doen.
Jaëll was een van de weinige muzikaal begaafde vrouwen van haar tijd die als volwaardig componist erkend werd. Dat is op zich al bijzonder; het geeft aan dat ze inderdaad een exceptioneel talent had. Verder zal de hulp van Rossini, Moscheles en Liszt geen onbelangrijke factor geweest zijn in haar carrière. Als je in de 19e eeuw dat soort grote namen achter je had staan, dan zat je sekse je niet meer in de weg.
Zondagavond draaien we in Oud Anders ‘Maintenant et Jadis’ (nu en dan) uit haar Pièces Pour Piano d'Après Une Lecture de Dante. Het stuk maakt onderdeel uit van haar toonzetting voor piano van La Divina Commedia, geschreven door de middeleeuwse Italiaanse dichter Dante Alighieri. Het werk wordt uitgevoerd door de Parijse pianiste Célia Oneto Bensaid.
PLAYLIST OUD ANDERS, ZONDAG 04 JUNI 2023 OP AAFM, 19.00 - 20.00 UUR
01 Bonjour - Diminuita - 4.57
Gypsy Jazz van de beste soort. Het hedendaagse ensemble Diminuita komt uit Griekenland en weet blijkbaar veel af van Django Reinhardt en co
02 Epipelagic Part 3 - Zibuokle Martinaityte - 6.47
De Litouwse componiste Zibuokle Martinaityte hebben we vorige week laten horen met haar ode aan de allerdiepste lagen van de oceaan. Toen ging het over zes tot elf kilometer diepte; met Epilagic dat vanaf 200m begint te tellen wordt het een stuk vriendelijker. U hoort onder andere mooie koormuziek
03 Samajavaragamana - The Sitars of Bombay - 7.34
Samajavaragamana is een lied dat geschreven werd door ene Tyagaraja, een componist uit het zuiden van India. De song werd door een aantal artiesten gearrangeerd voor sitars
04 Pieces Pour Piano d'Après Une Lecture de Dante - Maintenant Et Jadis - Marie Jaëll - 5.02
- zie artikel -
05 Titicaca - Pataphysical Orchestra - 9.18
Pataphysical Orchestra is een van die bands die meevaarden op de psychedelische muziek van de Jaren ’60 en ’70. Ze zijn in de vergetelheid geraakt, en we vragen ons af waarom. Titicaca van hun album Voyage to Nebadon uit 1970 is een razendknap rocknummer...!
06 Requiem Aeternam - Jean Catoire & Hildegard von Bingen - 5.03
De Franse componist Jean Catoire van onze tijd heeft zich o.a. verdiept in de muziek van Hildegard von Bingen. Deze abdis uit de twaalfde eeuw weet nog steeds iedereen die van vroege muziek houdt te boeien. Zo ook Catoire dus. Hier zijn interpretatie van von Bingens Requeiem Aeternam
07 Sinking In - Fred Frith Trio with Lotte Anker and Susana Santos Silva - 7.41
Avant-garde trompettist Susana Santos Silva uit Portugal en de al even hypermoderne gitarist Fred Frith – die inmiddels zijn strepen verdiend heeft - gingen in 2021 een samenwerkingsverband aan op de plaat Road uit 2021. Probeert u het nummer Sinking In te volgen, ook al is dat geen gemakkelijke opgave
08 Donal Og - Aoife O'Donovan - 4.42
In Oud Anders zijn we dol op folkzangeressen die wat in hun mars hebben. De Amerikaanse artieste Aoife O'Donovan heeft zeker wat in haar mars. Ze heeft een mooie stem en schrijft prima songs. Het nummer Donal Og is van van haar solo album In The Magic Hour uit 2019. De titel verraadt dat Aoife Ierse roots heeft
09 I'm Waiting and Watching - Sons of the South - 2.39
We hebben ons te pletter gezocht op internet, maar komen er niet achter wat de namen zijn van de bandleden van de gospel/bluegrass groep Sons of the South. Ook weten we niet waar ze nou precies vandaan komen. Wat we wel weten is dat hun song uit de jaren ’50, I’m Waiting and Watching, zeer de moeite waard is om naar te luisteren
10 Saman - Olafur Arnalds - 2.26
Componist en multi-instrumentalist Olafur Arnalds uit IJsland schreef zijn stuk Saman voor piano. Onze Nederlandse harpiste Lavinia Meijer heeft het gearrangeerd voor harp, en dat klinkt eigenlijk beter dan wat Arnalds er zelf van maakte
