Donderdag 11 mei 2023
In 2022 bracht de Duitse percussioniste Vanessa Porter een album uit dat ze Folie à Deux noemde. We zouden deze term als volgt kunnen vertalen: gekte met zijn tweeën. Het is een verwijzing naar een tot nog toe onbegrepen fenomeen binnen de psychopathologie, waarbij een ‘normale’ persoon de wanen overneemt van iemand die een ernstige geestesziekte heeft, en bij wie hij of zij zeer nauw betrokken is. U zou dus kunnen zeggen dat een psychische aandoening in zekere zin besmettelijk kan zijn, ook al komt er natuurlijk geen virus bij aan te pas. Dit klinkt allemaal nogal onwaarschijnlijk, maar toch, het bestaat. Zelf heb ik het ooit in mijn omgeving gezien, en ook Vanessa Porter geeft aan dat ze binnen haar familie twee voorbeelden kent van dit merkwaardige assimilatieproces tussen een gezonde en een zieke geest.Porter is niet de eerste muzikant die een psychische stoornis tot thema neemt. Queen of Scream Diamanda Galas deed dat al in 1993 met het album Vena Cava. De diva uit San Diego is zelf enige tijd opgenomen geweest in een inrichting, dit vanwege een dwangneurose. Op Vena Cava beschrijft ze haar ervaringen met de psychiatrische patiënten die ze toentertijd ontmoette, maar vooral ook het geestelijk verval van haar broer Philip-Dimitri die in het eindstadium van aids verkeerde. Het is een even indrukwekkend als demonisch album, bepaald niet geschikt voor luisteraars met zwakke zenuwen.
Hoe anders is dat met Porter’s Folie à Deux! De muziek is spannend, kent allerlei onverwachte wendingen, maar is heerlijk om naar te luisteren. Vanessa kan trommelen op zo ongeveer alles onder de zon, inclusief haar eigen lichaam. Ja, dat krijg je als je de dochter bent van een jazzdrummer die zijn gezin dagelijks onderdompelde in een oceaan van percussieve klanken. Porter verklaarde ooit in een interview dat het onvermijdelijk was dat zij – en ook haar zus Jessica – drummers zouden worden.
Zondagavond 14-05-’23 gaat u luisteren naar ‘Shapes’ van Folie à Deux, een stuk voor vibrafoon dat speciaal voor haar geschreven werd door de componist Emil Kuyumcuyan. Hij is een percussionist en elektronische muzikant met Kroatische, Griekse, Armeense en Afrikaanse wortels. In zijn composities verwerkt hij invloeden van hedendaags klassiek, jazz en Anatolische muziek.
Het aardige van Vanessa Porter is dat ze de stukken van anderen zelden noot voor noot volgt. Ze is een artieste die het improviseren dankzij haar vader met de paplepel ingegoten kreeg. Het werk van welke grote naam dan ook wordt op die manier altijd iets waarin ze zelf een belangrijke inbreng heeft. Al spelend op een podium is ze dus in staat om andermans werk op aansprekende wijze te hercomponeren.
Tja, en dan die schitterende klanken van de vibrafoon in Shapes...het is niet voor niets een van mijn favoriete instrumenten...
PLAYLIST OUD ANDERS, ZONDAG 14 MEI 2023 OP AAFM, 19.00 - 20.00 UUR
01 Perle de Rosee - Mathias Duplessy - 3.44
De Hongaarse klassieke gitariste Zsofia Boros speelt hier een werk van de Franse componist Mathias Duplessy, die thuis is in klassiek en volksmuziek
02 Shapes - Emil Kuyumcuyan (uitv. Vanessa Porter) - 7.18
- zie artikel -
03 Sang Xale Man - Ernst Reijseger - 7.21
Ernst Reijseger is een Nederlandse klassieke cellist die meer en meer de kant van de geïmproviseerde muziek opging en zich later verdiepte in de Afrikaanse ethnische muziek. Sang Xale Man is van zijn album Janna, dat zich voornamelijk toelegt op muziek uit Afrika. Met een jazzy tintje van Reijseger zelf, natuurlijk
04 Storm - Synaesthesis - 4.20
Why Does This Appear is een soort kunstfilm waarin beelden en muziek voor zich moeten spreken zonder dat er veel uitgelegd wordt. Het ensemble Synaesthesis verzorgde de soundtrack van deze film, waarvan u het nummer Storm gaat horen
05 Romance Llamado Moro - Anoniem - 9.06
Vivere Memento, bestaande uit Luis Delgado, Maria José Hernández en Joaquín Pardinilla moderniseren vroege muziek van eeuwen terug. Ze maken daarbij zonder schroom gebruik van elektronische hulpmiddelen. Romance Llamado Moro, geschreven door een anonieme componist, klinkt in hun versie zowel oud als hedendaags
06 Yaniq Karami - Rahman Asadollahi - 8.51
Rahman Asadollahi uit Azerbeijan bespeelt de Russische garmon - een soort accordeon - als niemand anders ter wereld. Hij componeert zijn stukken dan ook nog eens zelf. Yaniq Karami is een rollercoaster van een compositie die u ademloos achterlaat
07 Ennemi intime - François Bayle - 3.07
De elektroakoestische Franse componist François Bayle kan goed met allerlei merkwaardige synthesizers overweg. U hoort dat in zijn originele werk Ennemi Intime van zijn album Electrucs! Uit 2018
08 Ofrenda a Manuel de Falla - Ángel Oliver Pina - 6.43
De klaveciniste Silvia Marques Chulilla vertolkt een knap geschreven stuk van de Spaanse componist Angel Oliver Pina, een landgenoot van haar. Het is opgedragen aan Manuel de Falla
09 Nativity - Souheil Arafeh - 5.26
Na alle ellende in het Syrië van de afgelopen jaren zou je bijna vergeten dit een buitengewoon cultuurrijk land is. De strijdende partijen aldaar zijn er gelukkig niet in geslaagd om alles wat het leven de moeite waard maakt uit te wissen. Luistert u naar Souheil Arafeh uit Syrië, een oud speler die een professioneel ensemble om zich heen verzameld heeft en prachtige, indringende muziek maakt
