Donderdag 6 oktober 2022
Wat je er ook op speelt – klassiek, jazz, rock, folk of avant-garde - de harp blijft in alle genres een instrument dat een bepaalde betovering met zich meebrengt. De harp klinkt mooi, zelfs als je er een fikse trap tegenaan zou geven. Volgens Wiki bestaat de harp als meersnarig muziekinstrument al sinds 3500 voor Christus en stamt hij af van de heuse pijl en boog, waarmee de Egyptische mens uit de prehistorie op jacht ging. Het plukken aan de pees van dit wapen gaf een bepaald geluid te horen, en zo kwam een heldere geest zo’n 15.000 jaar geleden op het idee om een aantal bogen op te stellen die verschillend gespannen waren. Als je dan een tochtje langs de bogen maakte en alle snaren beroerde kon je een melodietje improviseren. Dit was natuurlijk nogal omslachtig, dus duizenden jaren later werd de boogharp uitgevonden. Dat was de eerste echte harp. Op het geval waren meerdere pezen bevestigd, ieder met zijn eigen ‘stemming’. Dit specifieke apparaat was niet meer bedoeld voor het neerschieten van de vijand of ander wild, maar voor het maken van muziek. Aldus werd de harp geboren.Dit alles klinkt hoogst merkwaardig, maar we willen niet twijfelen aan de informatie verstrekt door de grootste encyclopedie aller tijden. Wiki zal wel gelijk hebben. Bovendien zijn er in de loop der eeuwen wel meer uitvindingen gedaan die een andere bestemming kregen dan waar ze oorspronkelijk voor bedoeld waren. Denkt u bijvoorbeeld eens aan Coca Cola...met een toegevoegd extract van cocabladeren was dit eigenlijk een pijnstiller ontwikkeld door oorlogsveteraan John Pemberton, maar het werd een populaire frisdrank; Viagra was een bloeddrukverlager en werd een potentieverhogend middel. Enzovoorts.
Sinds zijn ontstaan heeft de harp vele stadia doorlopen. Het wordt te ingewikkeld om dat op deze pagina allemaal te beschrijven. Een tweetal belangrijke uitvindingen die gedaan werden op harpgebied willen we echter wel noemen: men ontwikkelde ergens in de vroege Renaissance een soort haakjes, waarmee de toon van een snaar verlaagd of verhoogd kon worden. Het nadeel hiervan was dat de speler die haakjes met de hand moest bedienen, wat knap lastig is als je beide handen nodig hebt om de snaren te beroeren. Enige vingervlugheid was dus een vereiste. Pas rond 1800 paste ene Sébastien Erard, die zijn sporen als bouwer van piano’s al verdiend had, het gebruik van voetpedalen toe op de harp. Het veranderen van de toonhoogte werd toen een stuk eenvoudiger. Het is Erard’s harp, of althans het basisprincipe ervan, dat nog steeds gebruikt wordt wanneer het instrument gebouwd wordt.
Lavinia Meijer, een Zuid-Koreaanse die op tweejarige leeftijd geadopteerd werd door een Nederlands-Oostenrijks echtpaar en in ons land opgroeide, bespeelt natuurlijk de pedaalharp. Dat doet ze al vanaf haar negende. Toen ze elf jaar oud was werd ze ontdekt als een topmuzikante in de dop en mocht ze een speciale cursus volgen aan het Utrechts Conservatorium. Hoe doen sommige mensen dat, vragen u en ik ons af; tja...je bent gezegend met een ongewoon talent of niet. De meesten van ons zijn dat niet, maar Lavinia is dat overduidelijk wel. Ze heeft inmiddels al bijna evenveel nationale en internationale prijzen op haar naam staan als albums.
En nu keren we terug naar het begin van dit artikel, waarin we stelden dat elk genre goed klinkt op de harp. Lavinia is namelijk iemand die het aandurft om alle genres met dit van origine klassieke instrument te spelen. Dat bewijst ze vooral met haar meest recente CD, getiteld, ‘Are You Still Somewhere’, uitgebracht op 01 april 2022. Daarin vertolkt ze hedendaagse componisten, maar ook iemand als rockster Iggy Pop. Daarnaast brengt ze werken van eigen hand ten gehore. Zondagavond presenteert Oud Anders haar compositie DAMnation. Daarin vormt ze een duo met de Nederlandse jazzpianist Pieter de Graaf. Jazzpianist zeggen we, maar de Graaf is evenals Lavinia van alle markten thuis. Let op: het nummer is zo hier en daar elektronisch bewerkt. Het zijn dus niet uitsluitend de pure harp en piano die u hoort.
PLAYLIST OUD ANDERS, ZONDAG 09 OKTOBER 2022 OP AAFM, 19.00 - 20.00 UUR
01 The Ways of Trains - Miroslav Tadic - 4.56
Miroslav Tadic uit Servië werd ooit door het blad Guitar Player uitgeroepen tot een van de meest innovatieve, akoestische gitaristen van de moderne tijd. U hoort zijn nummer The Ways of Trains van zijn solo album Window Mirror uit 1991
02 Doggerland - Frode Haltli - 8.48
De Noorse accordionist Frode Haltli maakt iedereen blij met zijn bijzondere kijk op de traditionele folk van zijn land. Doggerland is van zijn album Avant Folk II
03 Nosferatu: Die Umkehr - Popol Vuh - 5.58
Filmregisseur Werner Herzog vond de muziek van de vroege experimentele Duitse rockband Popol Vuh interessant genoeg om ze uit te nodigen een soundtrack te maken voor zijn rolprent Nosferatu the Vampyre, waarin de onvergetelijke Klaus Kinski graaf Dracula speelt. De film als zodanig is bedoeld als een eerbetoon aan Friedrich Wilhelm Murnau, die de allereerste Dracula film voor zijn rekening nam
04 Sininen Uni - Aallotar - 4.34
Violiste Sara Pajunen heeft een Finse achtergrond, maar is geboren in Amerika. Accordeoniste Teija Niku is geboren en getogen in Finland zelf en woont daar. De twee bespelen hun instrumenten en zingen ook. Hun muziek is een fraai soort nieuwe folk die georiënteerd is op de oude Finse volksmuziek. Van hun album Ameriikan Laulu hoort u Sininen Uni, dat ‘blauwe droom’ betekent
05 Bebabaloo - Barbara Dennerlein - 7.30
De orgeltornado uit München wordt ze wel genoemd, de Duitse jazz- en bluesorganiste Barbara Dennerlein. Ze kan inderdaad wat met haar hammond orgel...
06 Water Music Part One & Two - Tod Dockstader - 5.20
De Amerikaanse componist Tod Dockstader (1932 – 2015) maakte elektronische muziek op de manier zoals Pierre Schaeffer die uitvond met zijn Musique Concrète: knippen en plakken van tapes dus. Een van Tod’s meesterwerken heet Water Music. Daarvan gaat u luisteren naar de eerste twee delen
07 Longing For Labrador - Joel Lyssarides, Rasmus Svenssson Blixt & Niklas Fernqvist - 6.08
Nou kent vrijwel niemand de drie Zweedse jazzmuzikanten Joel Lyssarides, Rasmus Svenssson Blixt en Niklas Fernqvist, maar toch scoren ze heel hoog op allerlei diensten zoals Spotify en Youtube. Gewoon omdat het lekkere jazz is wat de heren maken
08 DAMnation - Lavinia Meijer - 8.09
Lavinia Meijer brengt een nummer van haar laatste cd ‘Are You Still Somewhere’. Op die plaat vertolkt ze naast een paar van haar eigen composities de werken van anderen. Het nummer DAMnation heeft ze zelf gecomponeerd en speelt ze samen met pianist Pieter de Graaf
09 Deina - Miroslav Tadic - 4.00
- zie track 01 -
