Donderdag 21 april 2022
De grootste zangers en zangeressen in de muziekgeschiedenis onderscheiden zich door een hoogst specifiek stemgeluid. Logisch, zegt u nu; iedereen die een beetje kan zingen draagt intrinsiek een karakter mee in zijn of haar stem. De klank van iemands stem maakt immers deel uit van zijn of haar persoonlijkheid. Dat is natuurlijk wel zo, maar sommige artiesten hebben net iets meer karakter in hun strottenhoofd zitten dan anderen. We slaan nu even de vileine, plagerige rockstem van Mick Jagger over, als ook die van zijn seksegenoten, en beperken ons tot een paar van de beroemdste vrouwen die de wereld van de muziek heeft opgeleverd. We proberen de kwaliteiten van hun stem in een enkel zinnetje samen te vatten. Let wel, u hoeft het absoluut niet eens te zijn met mijn constateringen. Ze zijn slechts de mijne. Wellicht denkt u er heel anders over.Om met een beroemd voorbeeld te beginnen: Billie Holiday...ja, daar hebben we de verleidelijke, maar trieste vamp die teleurgesteld is in het leven. Zo klinkt ze, en ze zingt dan ook over alle tegenslagen die ze heeft ervaren. Ella Fitzgerald zouden we kunnen zien als haar grote, sterke zus die zelfbewust haar pad koos en zich door niets en niemand uit het veld liet slaan.
Wat te denken over gospelzangeres Mahalia Jackson? Of Amalia Rodrigues, de keizerin van de fado? Een paar woorden zijn genoeg om deze twee te typeren: ze zij ‘forces of nature’, oftewel oerkrachten. Ook iemand als Janis Joplin zouden we als zodanig kunnen zien, ook al helt deze laatste af en toe over naar iets wat we oneerbiedig omschrijven als een delirium.
Welaan, u begrijpt dat we in bovenstaande paragraaf voor het gemak maar even honderden fantastische zangeressen vergeten. We kunnen er niet aan beginnen om ze allemaal te noemen. Tina Turner mogen we echter niet onvermeld laten. Wat kunnen we over haar te zeggen? Deze rockdiva is een hogesnelheidstrein! Ze valt niet bij- of tegen te houden. De enige die dat kon was zijzelf op latere leeftijd, toen ze een aantal rustiger ballades ging brengen.
En dan is er Cesária Évora. We slaan onze luisteraars hoog aan en gaan er dus vanuit dat u wel enig idee heeft over deze zangeres uit Kaap-Verdië. Zij brak pas op 47-jarige leeftijd internationaal door, maar werd toen ook in hoog tempo een van de meest geliefde world zangeressen op deze aardbol. Want die stem...ja, hoe moeten we die beschrijven? Laten we het zo zeggen: Cesária klinkt als een liefdevolle moeder die haar kind troostend toezingt. Misschien heeft dit te maken met het feit dat haar eigen jeugd bepaald ongelukkig verliep. Ze verloor haar vader toen ze zeven jaar oud was en werd drie jaar later door haar moeder afgedragen aan een weeshuis. U kunt zich voorstellen dat een dergelijke voorgeschiedenis iets met iemand doet. Een onpeilbaar verdriet is dan ook in Cesária’s stem verankerd komen te liggen, terwijl diezelfde stem de toehoorder bescherming en warmte biedt. Het is alsof ze de wereld alle liefde en aandacht wil geven die ze zelf gemist heeft. Haar stem is zacht, koesterend. U houdt onmiddellijk van haar. Doodgewoon omdat iedereen een moeder om zich heen zou willen hebben die voor altijd waakt en behoedt. Het is hoe ze klinkt, Cesária Évora: zij die vanuit het afgelegen Kaap-Verdië het hart van de wereld veroverd heeft.
Zondagavond hoort u rond 19.45 uur Cesária’s Temp y Silencio. U vindt de song op haar album Sao Vicente di Longe. Het is een van haar meest succesvolle platen.
PLAYLIST OUD ANDERS, ZONDAG 24 APRIL 2022 OP AAFM, 19.00 - 20.00 UUR
01 Danza Espagnola No.5 - Enrique Granados - 4.31
De beroemde guitarist Norbert Kraft vertolkt hier de ‘Andaluza’ uit de Danzas Espagnolas van de Spaanse componist Enrique Granados. Het werkje werd oorspronkelijk voor piano geschreven, maar is inmiddels al zo vaak gearrangeerd voor de akoestische gitaar dat we eigenlijk niet beter weten dan dat het ook gitaarmuziek is
02 Moon Meets the Sun - Our Native Daughters - 4.07
Rhiannon Giddens, Amythyst Kiah, Leyla McCalla en Allison Russell vormen tezamen het viertal Our Native Daughters, dat aandacht besteedt aan de gevolgen van de slavernij in Amerika, vooral voor Afro-Afrikaanse vrouwen
03 Tingklik Toccata - Bill Alves - 4.47
Gamelan muziek is oorspronkelijk van Indonesië. Het genre heeft echter vele artiesten over de hele wereld geïnspireerd. Bill Alves komt uit Amerika en maakt een fusie tussen gamelan en minimal music
04 La Litanie de Loreto - Catherine Braslavsky - 5.59
Er zijn er niet zoveel die het aandurven om te experimenteren met vroege muziek. De Franse Catherine Braslavsky doet het. La Litanie de Loreto is een manuscript uit ca. 1600; Catherine weet een verrassende interpretatie te geven aan deze oude klanken. Dit zonder afbreuk te doen aan de diepgang van de oorspronkelijke muziek
05 Spirals - Joe Morris & Barre Phillips - 7.40
…Ja…gaat u er maar eens voor zitten. Joe Morris op de akoestische gitaar en Barre Philips op de contrabas improviseren hier honderd procent. Er is niets van tevoren bedacht. Is het jazz? Avant-garde? Zegt u het maar
06 Spivana, Lymanska, Zakarpatski Tanci - Popovich Family - 3.48
Drie muzikanten van Popovich familie uit West-Oekraïne brengen hier traditionele guzul muziek uit Transkarpatië, een gebied dat ook wel de Oblast genoemd wordt. U hoort een accordeon, een viool en percussie met een opwindende melodie
07 Bulldog Blues - Blind Boy Fuller - 3.14
Blind Boy Fuller was een van de grote vooroorlogse bluesmuzikanten in Amerika. Hij bediende zich van de Piedmont stijl, die geöriënteerd was op ragtime ritmes
08 Le Chant de la Sibylle - Art Zoyd - 7.38
Het Franse avant-garde ensemble Art Zoyd komt hier met een elektronische drone klapper van jewelste. Draait u het zo hard mogelijk...
09 Temp y Silencio - Cesária Évora - 3.15
- zie artikel -
10 Waltz, Pastorale and Serenade op. 255 (For Philippe de Lara and Helenne de Lara) - Valentin Sylvestrov - 5.42
Vorige week draaiden we een stuk uit de New Bagatelles voor piano van de Oekraïense componist Valentin Sylvestrov. We gaan hier door met Waltz, Pastorale en Serenade uit diezelfde Bagatelles. Sylvestrov voert het voor u uit
11 Artifacts- Missing Pieces To The Game Of Salt And Onyx - Harold Budd & Andy Partridge - 5.59
De elektrische piano van Harold Budd en de bewerkte gitaar van Andy Partridge zorgen hier voor een merkwaardig, maar welluidend geheel
