Donderdag 3 februari 2022
Zondag 6 februari 2022 beginnen we onze uitzending met een schitterend duet voor een sopraan en mezzo-sopraan, gecomponeerd door maestro Claudio Monteverdi. Het heet Interrotte Speranze, dat we mogen vertalen met ‘verpletterde hoop’. Het libretto werd geschreven door de dichter Giovanni Battista Guarini, wiens werken door vele componisten getoonzet werd. Waar het gedicht precies over gaat valt moeilijk te achterhalen. We kunnen slechts terugvallen op een wankele google vertaling vanuit het Italiaans. Het heeft er alle schijn van dat we hier te maken hebben met de verzuchtingen van een persoon wiens liefde voor een vrouw niet beantwoord wordt. Het is een zeer emotioneel stukje poëzie, waarin tegen het einde van de tekst ook gevoelens van verbittering en wraakzucht ten aanzien van de geliefde ter sprake komen.Interrotte Speranze staat in Monteverdi’s zevende madrigalenboek, dat hij samenstelde in 1619. Hij had toen zijn werken in de ‘seconda pratica’ tot een hoogtepunt ontwikkeld. De musici van de seconda pratica (ook wel de stile moderno genoemd) deden de polyfonie van de hoog-renaissance af als ouderwets. Niet langer werd er uitsluitend gekeken naar de verheerlijking van het hemelse, waarbij menselijke emoties onbelangrijk waren; componisten oriënteerden zich op de pijn, het verdriet en/of de vreugde van een persoon en stelden de mens centraal. Dit is hoe de opera geboren werd. In feite keerde men terug naar het voorbeeld van de antieke Griekse tragediën, waarin het noodlot van het individu uitvoerig beschreven werd. Monteverdi was niet de allereerste componist die een opera creëerde (die eer valt te beurt aan Jacopo Peri met zijn Dafne), maar hij was wel de modernste. En de allerbeste van zijn tijd, dat lijdt geen twijfel. We mogen stellen dat zo’n beetje alles wat we tegenwoordig beschouwen als een opera een lijntje heeft naar Monteverdi.
Kijken we naar een aantal geschilderde portretten van Monteverdi, dan zouden we kunnen denken met een ietwat norse, strenge man van doen te hebben. Om nog maar niet te zeggen dat hij er zo hier en daar uitziet als een lid van de inquisitie. U weet wel, die rechtbank van de katholieke kerk die vermeende ketters ondervroeg en martelde. Schijn bedriegt echter: Monteverdi heeft gedurende zijn leven waarschijnlijk nooit een vlieg doodgeslagen, en hij componeerde goddelijk mooie melodieën. Correctie, menselijk mooie melodieën. Dat was immers wat hij deed. Geen poeha met God en engelen, van wie je je toch geen voorstelling van kon maken, maar een eerlijk beeld schilderen van de mens en zijn gevoelens.
We attenderen u op de uitvoering van Interrotte Speranze in de video hieronder. U ziet daar een quasi kunstzinnige vertolking van het lied. Het staat stijf van het melodrama. Maar het wordt prachtig gezongen door de Finse mezzo-sopraan Sanna Kola en de sopraan Aino Kola. De twee hebben een perfect gevoel voor de dissonanten die Monteverdi in dit lied heeft aangebracht. Die schijnbare valsheid doet geen afbreuk aan de song, integendeel: het maakt het geheel nu juist mooier. Tuomas Kourula begeleidt hen op de theorbe
U ontmoet deze drie muzikanten wederom in het laatste nummer van de uitzending. Dan gaat het om het lied ‘Ohimè Dove Il Mio Ben (waar is mijn bron)’ van Bernardo Tasso, de vader van zijn veel beroemdere zoon, de Portugese dichter Torquato Tasso. Ook hier lijkt de tekst een niet zo gunstig verlopende liefde te beschrijven. Het is even mooi als Interotte Speranze.
Verzaakte liefde en schone klanken dus, op zondag 6 februari. Twee onwaarschijnlijk mooie madrigalen van een man die de diepste menselijke zielenroerselen prachtig kon vertalen naar zijn kunstdiscipline.
PLAYLIST OUD ANDERS, ZONDAG 06 FEBRUARI OP AAFM, 19.00 - 20.00 UUR
01 Interrotte Speranze - Claudio Monteverdi - 3.11
Interotte Speranze is een song van de Italiaanse componist Claudio Monteverdi uit diens zevende madrigalenboek
02 Phong Solo - Thai Elephant Orchestra - 1.30
Muziek gemaakt door olifanten? Nu ja, neemt u het met een korreltje zout, maar de beesten voegen inderdaad wat toe aan een door mensen gemaakte compositie, op speciaal voor hen geconstrueerde instrumenten
03 Dogsong AKA Sleep Dog Lullaby – The Be Good Tanyas - 4.47
De Canadese folkgroep The Be Good Tanyas bestond uit uitsluitend vrouwen. Ze werden geprezen om hun harmonische samenzang en om hun instrumentatie, die het nieuwe en het traditionele met elkaar verenigde. Dogsong is van hun debuutalbum Blue Horse uit 2000
04 Keskin Bicak - Aytac Dogan - 4.57
De Turkse muzikant Aytaç Doğan brspeelt de qanun, een plankciter die in het Midden-Oosten en Noord-Afrika veel gebruikt wordt. U hoort zijn nummer Keskin Bıçak, dat ‘scherp mes’ betekent
05 Light and Loneliness - Andreas Ulvo - 3.43
Light and Loneliness van de Noorse jazz- en klassieke pianist Andreas Ulvo kunt u vinden op zijn gelijknamige album uit 2010. Rustige, meditatieve muziek van grote klasse
06 Bakugeki - Marble Sheep - 4.41
Space rock, psychedelische punk, wat is het precies? Luister naar de Japanse groep Marble Sheep en oordeel zelf
06 Samai Rast Ahlam - Nasser Houari - 6.34
De Marokkaanse oud (= Arabische luit) speler Nasser Houari tovert hier een fraaie melodie tevoorschijn uit zijn instrument
07 The Ganesha Symphony: A Head is Found - Thai Elephant Orchestra - 2.50
- zie track 02 -
08 Hail Thee - Oyvind Kristiansen, Jonas Kilmork Vemøy, Marthe Wang - 7.22
We kunnen dit een soort moderne Noorse gospel noemen. ’n Beetje christelijke folk, jazz en klassiek door pianist en organist Kristiansen en trompettist Vemøy. Met elektronische effecten weten de heren ook wel raad. Zangeres Marthe Wang doet mee in Hail Thee
09 Stabat Mater a Cinque Voci - Giovanni Salvatore - 5.25
Giovanni Salvatore is afkomstig uit de Napolitaanse school van componisten uit de 16e een 17e eeuw, net zoals Pergolesi. Zijn Stabat Mater is belangrijk geweest voor de ontwikkeling van dit muzikale thema in de klassieke muziek
10 Hammoudeh - Dima Orsho - 6.45
De Syrische zangeres Dima Orsho zingt zowel jazz als klassiek als traditioneel Syrisch. Luistert u naar haar song Hammoudeh van haar album Hidwa: Lullabies for Troubled Times uit 2019
11 Ohime Dov'e Il Mio Ben - Claudio Monteverdi - 5.08
- zie track 01 -
