Donderdag 27 januari 2022
De Texaanse bluesartiest Lightnin’ Hopkins (1912 – 1982) was een handig mannetje. Hij zorgde ervoor om nooit langer dan een paar nummers lang een contract te sluiten met een platenmaatschappij. Daarna trok hij weer naar een ander label en bracht daar dikwijls dezelfde songs uit. Tijdens de recording bedacht hij dan ter plekke een nieuwe tekst voor een oud lied, of veranderde een paar nootjes. Zodoende kon hij nooit vervolgd worden wegens contractbreuk. Het was immers ‘een andere song?’. De reden waarom Hopkins zo te werk ging had te maken met zijn diepe wantrouwen ten opzichte van platenlabels. Deze bedrijven waren altijd in handen van blanken; hij besefte heel goed dat een langer contract doorgaans uitliep op het misbruik maken van Afro-Amerikaanse artiesten. Mocht een song groot succes hebben, dan kon hij een contract niet openbreken om een hoger salaris te bedingen. En dus ging hij naar een ander label, waar ze keken naar de commerciële waarde van zijn liedjes die elders gepubliceerd waren en waar ze hem betere verdiensten boden. Enzovoorts. Of hij er op die manier erg rijk van geworden is weten we niet, maar hij zal er mogelijk wat meer aan overgehouden hebben dan zangers van zijn tijd die zich voor eeuwig vastlegden bij een enkel label.Alle labels in Amerika waren er best happig op om een paar opnames met hem te maken, want Sam John Hopkins, zoals zijn echte naam luidde, was heel goed. Hij had ‘het’, zoals de grootmeesters van zijn genre het noemden: de echte blues...! Wat betekent dat precies? Dit valt moeilijk te omschrijven, maar we slaan er een slag naar: ‘het’ is een bepaalde kwaliteit die je als bluesartiest moet hebben om geloofwaardig over te komen. Die kwaliteit bestaat uit instrumentale en zangtechnische vaardigheid, gecombineerd met de ervaringen die elke zwarte in de USA gedurende zijn hele leven nu eenmaal heeft, zelfs nu nog. Je wordt als Afro-Amerikaan openlijk of onderhuids met de nek aangekeken, hebt niet al te veel mogelijkheden, verdient minder, loopt de kans om bij het minste of geringste in het cachot te belanden – kortom, je leven ziet er beduidend beroerder uit dan dat van je blanke landgenoten. Tja, daar krijg je de blues van. En sommige muzikanten kunnen dat heel goed overbrengen.
De indrukwekkende bekwaamheid van Hopkins op de gitaar staat buiten kijf. Hij behoorde tot die gitaristen die met hun vingers een melodie konden spelen op de hoger gestemde snaren en met de duim een begeleidende baslijn uitzetten; dit alles terwijl er dan ook nog bij gezongen werd. Let wel, zijn gitaarspel bestond niet uit wat simpele, mechanisch herhaalde akkoorden waarbij je niet hoeft na te denken, maar uit een op zichzelf staand werkje dat zich op een of andere magische wijze verweefde met het gezongen lied.
De legendarische Blind Lemon Jefferson en Robert Johnson waren mannen die dergelijk kunststukjes wisten uit te voeren. Zo gaat het verhaal dat Keith Richards bij het horen van een song van Robert Johnson meende dat er een tweede gitarist meespeelde, en daarnaast ook nog een zanger. Niet dus: we weten dat het toch echt één en dezelfde man was die het allemaal tegelijkertijd deed. Toen Keith dat eenmaal besefte, zou hij uitgeroepen hebben dat Johnson over drie breinen beschikte.
In ons Oud Anders uurtje van zondag 30-01-’22 draaien we drie nummers van Lightnin’ Hopkins, wiens hersenen blijkbaar net zoals die van zijn illustere voorgangers uitgerust waren met wat extra kronkels. Over zijn buitengewone vaardigheden op de gitaar kunnen we ons verbazen; belangrijker was echter zijn vermogen om dat heel speciale gevoel van de blues over te brengen. U weet wel, dat onverklaarbare dat in de beste blues songs besloten ligt: ‘HET’.
PLAYLIST OUD ANDERS, ZONDAG 30 JANUARI 2022 OP AAFM, 19.00 - 20.00 UUR
01 Back To New Orleans - Lightnin' Hopkins - 3.21
- zie artikel -
02 Contemplation - Henriette Renié - 4.21
De Franse harpiste Henriette Renié (1875 – 1956) was haar tijd ver vooruit. Ze werd beroemd in een tijd dat het voor vrouwelijke muzikanten niet zozeer gebruikelijk was om succes te hebben. Haar Contemplation wordt hier uitgevoerd door Xavier de Maistre
03 The Seawolf - Vincent Courtois, Robin Fincker & Daniel Erdmann - 7.22
Cellist Vincent Courtois, klarinettist Robin Fincker en de saxophonist Daniel Erdmann swingen op hun album Love of Life
04 Kamlee - Hadiqa Kiani - 7.49
De Pakistaanse zangeres Hadiqa Kani heeft al een aantal onderscheidingen gekregen voor haar bijdrage aan de muzikale cultuur van haar geboorteland. Hier een opname van haar song voor de beroemde Coke Studio’s
05 Tema d'Una Mazurka e Variazioni - Mauro Giuliani - 7.33
Volgens een criticus kon de Italiaanse gitarist en componist Mauro Giuliani zijn gitaar laten zingen. Dat gaat u horen in deze mazurka, uitgevoerd door het duo Maccari-Pugliese
06 Blues (That Mean Old Twister) - Lightnin' Hopkins - 3.10
- zie track 01 -
07 Kuninglik Lugu - Maimu Jogeda - 3.48
Deze accordeoniste uit Estland brengt een originele fusie van jazz, klassiek en folk. Kuninglik Lugu is van haar album The One About... uit 2020
08 Dem Zaydns Nigun - Karsten Troyke - 5.37
Jiddische volksliedjes van de Duitse artiest Karsten Troyke, die ooit tuinman was en werkte met cognitief gehandicapte kinderen voordat hij fulltime muzikant werd
09 Morning - Andreas Ulvo - 4.34
Fraaie, gedragen pianomuziek van de Noorse jazz componist Andreas Ulvo. Jazz? U mag het ook modern klassiek noemen
10 Virtutibus Laudabilis/Impudenter Circumivi - Philippe de Vitry - 3.01
Bisschop Philippe de Vitry (1291 – 1361) was samen met Guillaume de Machaut de belangrijkste vertegenwoordiger van de Ars Nova. Dit was meerstemmige muziek waarbij de ritmes complexer werden. Hij bedacht er nieuwe notatie technieken voor. U hoort het ensemble Mora Vocis met een motet over deugden en ondeugden
11 Lonesome Graveyard Lightnin' Hopkins - 5.31
- zie track 01 -
