Donderdag 11 november 2021
We doen het niet vaak in Oud Anders, maar eens in de zoveel tijd besteden we aandacht aan een zeer lange compositie van een muziekartiest. Dat werk mag dan eventueel het hele uur, of een groot deel daarvan, in beslag nemen. In het verleden hebben we dat gedaan met werken van Brian Eno (twee keer zelfs), Eliane Radigue en Karlheinz Stockhausen. Natuurlijk stellen we daarmee het geduld van de luisteraar op de proef. Het is immers nog maar de vraag of die in staat is om zo’n kolossaal stuk te blijven volgen. We staan echter op het standpunt dat dit moet kunnen in een programma als Oud Anders, vooral wanneer we het idee hebben ons publiek iets bijzonders te kunnen bieden.Iets bijzonders krijgt u zondag 14 november gepresenteerd. We hebben het nu over een schitterend concert van de Portugese avant-garde trompettiste Susana Santos Silva. Op 16 augustus 2015 hebben we het al eens eerder over haar gehad. Dit betrof een samenwerking tussen haar en de Sloveense pianiste Kaja Draksler. Een maand vóór die datum zagen we deze twee optreden op het North Sea Jazz Festival. We waren zeer onder de indruk. Niet alleen om de bijna seriële, dromerige muziek van de Sloveense achter het toetsenbord, maar ook om de klanken van haar collega Susana. Wat die deed op haar trompet zou grootheden als Louis Armstrong, Miles Davis en Clifford Brown mogelijk verbouwereerd hebben; konden zij dat ook ooit zo? De jonge vrouw toverde klanken tevoorschijn op de trompet waarvan we niet eens wisten dat die tot de mogelijkheden van het instrument behoorden. Of misschien waren die ook wel niet mogelijk, maar stuurde ze het blaaskoper zodanig aan dat het meer deed dan het eigenlijk kon. Wie weet. We citeren uit het artikel dat we toentertijd schreven:
‘De atonale heksenbrouwsels van het tweetal stuitte op een muur van onbegrip, en toen de trompettiste geluiden begon voort te brengen die deden denken aan een neerstortende helikopter –zonder dat er daarbij ook maar enige elektronische manipulatie aan te pas kwam! - koos men massaal het hazenpad.’
Ja, zo was het. Heerlijk voor de liefhebber van aparte muziek, vreselijk voor hen die liever een goed in het gehoor liggend jazzdeuntje willen horen. We waarschuwen u maar alvast: verwacht geen Louis Armstrong wanneer u naar Susana gaat luisteren.
Tot voor kort wisten we niet dat Susana Santos Silva ook een soloplaat op haar naam heeft staan. Ze treedt immers meestal op in samenwerking met anderen. Pas anderhalve week geleden kwamen we in het bezit van een album waarop die kleine, pittige Portugese-met-lange-adem helemaal alleen aan het werk is. Die plaat heet ‘All The Rivers’ (2018), en is een live concert van de trompettiste in het Panteão Nacional, een voormalige kerk te Lissabon die herbouwd werd tot een soort herdenkingsplaats voor bekende Portugese persoonlijkheden. Onder anderen de legendarische fado zangeres Amalia Rodrigues en de voetballer Eusebio liggen er begraven, naast een stuk of wat presidenten van het land. Het aardige van dit monument is dat het een geweldige akoestiek en reverb heeft, waardoor klanken zeer lang uitgerekt worden. Een aldaar uitgevoerd muziekstuk krijgt dan een beetje het effect van wat trombonist en didgeridoo speler Stuart Dempster en de zijnen bewerkstelligden in het gigantische, ondergrondse waterbassin Dan Harpole Cistern bij Fort Worden, of in de grote abdij van paus Clemens VI. Blaas een noot, en er komt zowat geen einde meer aan.
Iets dergelijks staat u zondagavond te wachten in Oud Anders. Met dien verstande dat Susana, anders dan Dempster, niet bijster melodieus te werk gaat. Ze improviseert, want dat is wat ze doet. Ze wijkt af van het bekende. U hoort dus geen Miles, geen Louis, maar een trompet die zijn eigen leven lijkt te leiden en teruggrijpt op muzikale begrippen die evengoed oeroud als hypermodern kunnen zijn. Dat wordt des te duidelijker in het fragment waarin ze een tinnen fluit bespeelt; het doet sterk denken aan de reconstructies die Anna Friederike Potengowski maakte van 30.000 duizend jaar oude fluiten vervaardigd uit vogelbeenderen. De muziek die deze muzieketnologe speelde werd haar ingegeven door wat er mogelijk was op zo’n vogelbotje. Zoiets hoort u da Silva doen ergens halverwege ‘All The Rivers’. Susana is van het verleden, heden en toekomst.
Ons advies voor zondagavond: sta open voor dit fenomenale concert van trompettiste Susana Santos Silva. Het kan voor u een ervaring worden om nooit te vergeten!
PLAYLIST OUD ANDERS, ZONDAG 14 NOVEMBER 2021 OP AAFM, 19.00 - 20.00 UUR
01 John Riley - Odetta - 3.27
De invloedrijke Amerikaanse folkzangeres Odetta brengt hier haar versie van een 17e-eeuwse Engelse ballad. Zeeman John Riley keert terug naar zijn vrouw nadat men hem jarenlang doodgewaand had. Als onherkenbare vreemdeling stelt hij haar op de proef: ben je bereid om te blijven wachten op je man John? Het antwoord is ja. Vervolgens onthult de vreemdeling wie hij werkelijk is. Ze leefden waarschijnlijk nog lang en gelukkig...
02 All the Rivers (Live at Panteão Nacional) - Susana Santos Silva - ca. 40m
Een magistrale solo van de Portugese avant-garde trompettiste Susana Santos Silva in het Panteão Nacional, een nationaal monument in Lissabon waar vele beroemdheden begraven liggen. Het gebouw heeft een lange reverb, zodat dit enigszins doet denken aan de experimenten van Stuart Dempster en de zijnen. Dezen zochten dit soort bouwsels op om hun instrumenten een extra dimensie mee te geven
03 The Girl from Ipanema - Nat King Cole & Gregory Porter - 2.54
The Girl from Ipanema is van bossanova artiest Antonio Carlos Jobim, en werd een wereldhit in de handen van saxophonist Stan Getz, gitarist Joao Gilberto en zangeres Astrud Gilberto. Nat King Cole maakte echter al vroeg een uitstekende cover. Gregory Porter, geboren na Cole’s dood, zingt zijn partij in bij de oude opname van de populaire crooner. Het lijkt net een echt duet
04 October Mountain I-V - Alan Hovhaness - 8.39
De Armeens/Amerikaanse componist Alan Hovhaness sloeg zijn vleugels uit naar alle muzikale culturen en deed er het zijne mee. U hoort zijn volledige October Mountain voor percussieve instrumenten en vibrafoon, uitgevoerd door het Central Washington University Wind Ensemble, met medewerking van de percussionist Mark Goodenberger
05 The Fox - Odetta - 1.48
- zie track 01 -
