Donderdag 18 februari 2021
Gaat u via internet, biografieën en encyclopedieën op zoek naar feiten over de Amerikaanse dichteres Emily Dickinson (1830 – 1886), dan komt u in een doolhof van tegenstrijdige zienswijzen op het leven en werk van dit geniale literaire fenomeen terecht. Wie was deze vrouw? Fans, recensenten en historici worden het niet met elkaar eens. Emily was wat de één over haar zei, maar ook wat de ander daar diametraal aan tegenovergesteld beweerde; niets van dat alles, en alles tegelijk. U ziet het al, het wordt er niet duidelijker op. Het raadsel Emily Dickinson is er een voor de eeuwigheid.Gewoonlijk wordt Emily beschreven zoals ze in haar latere leven bekend stond onder de inwoners van haar geboorteplaats Amherst: een kluizenares die met vrijwel niemand sprak en altijd gekleed in witte jurken. Men doopte haar The Woman in White (zoals ze zichzelf benoemde in een van haar gedichten), of kortweg The Myth. Nu heeft Dickinson weliswaar heel wat teweeg gebracht in de wereld van de literatuur, maar dit gebeurde pas na haar dood. Slechts tien van de bijna 1800 gedichten die ze schreef werden tijdens haar leven gepubliceerd. Wisten haar dorpsgenoten veel. Ze hadden geen idee wie ze was.
Voor een begrip van Emily’s persoonlijkheid doen we er goed aan om eens naar haar oeuvre te kijken. Daaruit komt het beeld naar voren van een vrouw die op grond van haar spitsvondige metaforen, haar lichtvoetige, maar o zo rake observaties, als ook het afwisselend versnellende en vertragende ritme en metrum in haar dichtregels beschouwd moet worden als een persoon die over een buitengewoon sprankelende geest beschikte. Met andere woorden, bij het idee van Emily de non dienen we de nodige vraagtekens te zetten. Het kan niet zo geweest zijn dat mejuffrouw Dickinson naar buiten toe uitsluitend het gedrag van de typische conformistische oude vrijster van haar tijd projecteerde, terwijl het bij haar van binnen bruiste en bol stond van rebellie.
En inderdaad, modern onderzoek lijkt meer en meer aan te tonen dat de jonge Emily Dickinson sociaal nu juist heel actief was, en misschien zelfs wel populair onder haar leeftijdsgenoten. Ze liet haar gezicht graag zien op feestjes en heeft mogelijk de boel zo af en toe eens flink op stelten gezet. Dat laatste gebeurde waarschijnlijk niet met de intentie om openlijk de heersende sociale codes aan te vallen, maar gewoon omdat ze was wie ze was: apart, origineel en andersdenkend. Daarmee scoorde ze natuurlijk bij haar vrienden en vriendinnen. Men had bewondering voor haar. Maar of ze ook begrepen werd...?
Op het ogenblik is er op Netflix de charmante TV-serie Dickinson te zien. De makers van de serie hebben ervoor gekozen om de episodes te voorzien van allerlei anachronismen. Zo horen we Emily regelmatig gebruik maken van krachttermen als ‘Holy Shit’ (hetgeen de echte Emily beslist niet gedaan zou hebben), en zien we haar en haar vriendinnen soms verwikkeld in een dans met een hypermoderne choreografie. We horen rap en andere muziekgenres die in de 19e eeuw niet bestonden. Maakt dit alles de serie tot een mislukt kostuumdrama? Nou nee, zeker niet. Het is maar hoe je het bekijkt. In zekere zin onderstrepen de overtredingen tegen de tijdrekening het baanbrekende karakter van Emily’s werk. Haar eigenzinnige manier van dichten botste met de heersende literaire conventies van haar tijd, en kan zelfs in onze eeuw nog als eigentijds beschouwd worden. Emily was anders dan anderen. Deze serie laat dat met nogal wat dichterlijke overdrijving zien, en mijns inziens pakt dat heel goed uit.
Oud Anders begint zondagavond de uitzending met de song ‘Gon Blow’ van rapper Cakes Da Killa. In de TV-Serie wordt dit nummer ten tonele gevoerd in seizoen 2 episode 8, en het levert een prachtige clip op. We zien een Emily Dickinson die temidden van een groep Afro-Amerikaanse dansers uit haar bol gaat. De video is vooral daarom zo leuk omdat de uitzinnige dansers gekleed gaan in jurken en pakken die gangbaar waren in Emily’s era. Een Youtube clip van die dans heb ik helaas niet kunnen vinden. U kunt echter hier naartoe gaan voor een fragment.
Buiten de TV-serie om vindt u wel een Youtube clip van de song. U ziet deze direct onder dit artikel.
PLAYLIST OUD ANDERS, ZONDAG 21 FEBRUARI 2021 OP AAFM, 19.00 - 20.00 UUR
01 Gon Blow (feat Rye Rye) - Cakes Da Killa - 3.37
Jawel, een rapnummer in een kostuumdrama uit de 19e eeuw. Cakes Da Killa's song mwerd opgenomen in de TV serie Dickinson, over het leven en werk van de geniale Amerikaanse dichteres Emily Dickinson
02 Vivification Exercises I part II - Ka Baird - 4.54
Alternatieve folkartieste Ka Baird, die we vorige week op de dwarsfluit hebben laten horen, weet ook de weg op de piano. Overigens is de lijst van instrumenten die ze niet bespeelt bij wijze van spreken korter dan die van de instrumenten welke ze wel bespeelt...
03 O Ignis Spiritus - Hildegard von Bingen - 5.59
De Franse zangeres Catharine Braslavsky houdt er zoal haar eigen opvattingen op na over hoe je de hymnes van de middeleeuwse abdis Hildegard von Bingen zou kunnen interpreteren
04 Consolations (Pensees poetiques) III. Lento placido - Franz Liszt - 5.23
Franz Liszt zoals u hem zelden gehoord hebt: ingetogen, zacht en vriendelijk. De Consolations hebben het effect van dromerige Nocturnes. Lilya Zilberstein is de uitvoerende pianiste
05 Sax Solfa - Spires That In The Sunset Rise - 6.36
Als we Ka Baird draaien moeten we ook iets van het duo Spires That In The Sunset Rise. Daarin speelt Bsird samen met haar muzikale partner Taralie Peterson (aka Louise Bock). Wat kunnen we van hun muziek zeggen? Tja, het is anders dan anders in Oud Anders
06 Banging on the White House door - New York Art Quartet - 9.12
Jazzrecensent Clifford Allen schreef ooit dat New York Art Quartet een paar van de krachtigste free jazz composities heeft gemaakt die er bestaan. U hoort Banging On The White House Door van het album Mohawk uit 1965. De oorspronkelijke artiesten waren saxofonist John Tchicai, trombonist Roswell Rudd, drummer Milford Graves en bassist Lewis Worrell
07 Mister Conqueror - Babylon Circus - 4.58
Een mix van folk, ska en reggae met een schalkse glimlach van het Franse ensemble Babylon Circus
08 Watch The Show - M. Ward - 3.40
De Amerikaanse singer-songwriter Matthew Stephen Ward, bekend onder zijn artiestennaam M. Ward, groeide op met de country muziek van zijn vader, en dat is te horen in zijn gitaarspel
09 III.1 (101111 2F 47) - Gunnar Geisse - 7.57
Jazz, improve, experimenteel: Gunnar Geisse verenigt dit alles in zijn composities. Zijn combinatie van gitaar, elektronica en computer (wat hijzelf laptopgitaar noemt) doet u afvragen wat u nu toch weer hoort...
10 Subration - Ka Baird - 4.00
- zie track 02: een tweede nummer van Ka Baird, ditmaal op de piano. Er worden de nodige elektronische hulpmiddelen aangewend
