Donderdag 10 december 2020
Er zijn vele goede componisten geweest die niet heel beroemd zijn geworden in de wereld van de klassieke muziek. Dit niet omdat ze vaardigheden zouden missen, maar omdat ze werkzaam waren in een tijdvak waarin grotere namen dan die van hen naar de sterren reikten. We noemen Luis Gatti en Joseph Jongen. ‘Wie’, vraagt u nu? Precies. U kent hen niet. Ik ken ze ook niet echt heel goed, maar toevallig zwerven cd’s met hun creaties ergens rond op mijn external HD’s. Het wordt tijd om eens aandacht te besteden aan deze muzikanten die naar een nis in de muziekgeschiedenis werden verwezen omdat ze de competitie met genieën aan moesten gaan. Een oneerlijke wedstrijd die ze verloren. Dit niet zozeer omdat ze niet goed genoeg waren, maar misschien meer om het feit dat hun levensloop niet tot de confabulaties leidde die iemand tot een mythe maken.
Wat moet je als je Luigi Gatti heet, zestien jaar ouder bent dan het onwaarschijnlijke fenomeen Wolfgang Amadeus; werken hebt geschreven die kwalitatief min of meer vergelijkbaar zijn met die van de lieveling van de klassieke muziek, maar die het in de publieke waardering niet haalden omdat de legendevorming omtrent het wonderkind uit Salzburg zoveel meer tot de verbeelding sprak? Dat was het lot van Gatti. Hij kon heus wel het een en ander, maar niemand had een inspirerend verhaal over hem te melden. De fantastische vertellingen over Mozart lagen daarentegen voor het oprapen. Het door vader Leopold gedrilde jochie verbijsterde de koningshoven van Europa met zijn virtuoze techniek op de keyboards toen hij nog niet eens een tiener was. Wat moet je daar als serieuze componist tegenover stellen? Tja. Hard werken, en gewoon doorgaan. Vergeet Mozart; daar kun je toch niet tegenop. De kleine Wolfgang heeft vele begaafde componisten met zijn licht zijn verzengd. Zij opereerden in zijn schaduw; op internet vinden we bitter weinig over hen. Zoekt u maar eens naar Luigi Gatti. U komt nauwelijks iets over hem te weten. Maar dat deze man, die een onopvallend leven leidde, prachtige werken heeft geschreven staat wel vast.
Oud Anders presenteert u zondagavond het Allegro con brio, het eerste deel uit Luigi’s overweldigend mooie Concertone für 2 Violinen und Orchester. Mozart zou het geschreven kunnen hebben, maar Gatti was hem voor. Nu ja, het zou natuurlijk ook kunnen dat de zestien jaar jongere superster Gatti geïnspireerd heeft. Wie wie tot voorbeeld diende weten we niet. De geschiedenis leert echter dat Gatti en de familie Mozart elkaar goed kenden. We speculeren nu: zou het kunnen dat Gatti de jonge Mozart de weg naar de stratosfeer gewezen heeft? Welaan, laten we het er maar op houden dat Wolfgang geen zetjes van andere componisten nodig heeft gehad. Hij kwam er wel op eigen kracht.
Gatti’s Concertone für 2 Violinen und Orchester dus. We beginnen er rond 19.02 uur onze uitzending mee. Het Orchestra Dei Ducati voert het voor u uit. Geniet ervan!
Dan nu over Joseph Jongen. Zeg ‘Vlaamse componist’ en iedereen jubelt bij het horen over geniale polyfonisten als Gilles Binchois, Johannes Ockeghem, Josquin Des Prez, Jacob Obrecht en vele anderen. Namen waar je ‘U’ tegen zegt. Maar roep ‘Belgische componist’, en niemand neemt dat kleine landje ten zuiden van Nederland nog serieus. Waarom niet? Sloeg de Belgenmop misschien al vroeg toe? Moeten we ervan uitgaan dat het land na de middeleeuwen en renaissance opgehouden zou zijn muzikanten van formaat af te leveren? Nee, natuurlijk niet. De Belgische componisten musiceerden voort, maar hadden misschien de pech dat er elders grootheden opstonden die hen min of meer de loef afstaken. Iets dergelijks is het geval geweest met Joseph Jongen, een wonderkind dat op zevenjarige leeftijd toegelaten werd tot het conservatorium van Luik. Toen hij dertien jaar oud was begon hij zijn eerste werken te schrijven. Al gauw vond hij zijn weg naar het impressionisme – overigens een onduidelijke term binnen de klassiek muziek - maar legde het af tegen Debussy en Ravel, componisten die deze stijl zo ongeveer uitgevonden hadden. Dat hij niet zozeer hun mindere was bewijst zijn Sarabande triste, Op. 58 voor piano, een prachtig werk dat het beste van het impressionisme naar voren roept. We draaien het rond 19.40 in de uitvoering van de pianist Gary Stegall.
Josepg Jongen, een componist in de schaduw. Maar o, wat heeft hij vele mooie werken geschreven. U zult in ons programma meer van hem horen!
PLAYLIST OUD ANDERS, ZONDAG 13 DECEMBER 2020 OP AAFM, 19.00 - 20.00 UUR
01 Concertone für 2 Violinen und Orchester Allegro con brio - Luigi Gatti - 5.56
Nee, geen Mozart maar een tijdgenoot van hem die het aan het Weense genie te wijten heeft dat hij nooit erg bekend is geworden. Luigi Gatti’s Concertone für 2 Violinen und Orchester mag er echter zijn. U hoort het allegro con brio uit dat concert, uitgevoerd door het Orchestra dei Ducati
02 A Pin-Light Bent - Joanna Newsom - 4.26
Soms zou je zeggen dat sommige artiesten hun hele carriere hebben opgebouwd op een enkel nummer van een grootheid. Joanna Newsom moet Wuthering Heights van Kate Bush zo ongeveer ingedronken hebben...
03 Etruscan Flute - Walter Maioli - 5.40
Is het echte Etrurische muziek? Dat weten we niet. Er is niets bewaard gebleven van de voorgangers van de Romeinen. Behalve dan dat men weet heeft van een aantal instrumenten die ze gebruikten, waaronder de Etrurische fluit. Walter Maioli, bekend van zijn studies van antieke muziek, improviseert op dit instrument op een manier zoals het wellicht ooit gedaan werd
04 Dust and Sparks - Eple Trio - 7.17
Melodieuze jazz van Jonas Howden Sjøvaag, Andreas Ulvo en Sigurd Hole. Ze bespelen respectievelijk de drums, piano en contrabas. Mocht u twijfelen of u jazz ooit tot uw favoriete genres zou kunnen reken, luister dan eens naar hun nummer Dust and Sparks
05 Campanology - Toshiro Mayuzumi - 8.03
Campanology van de Japanse componist werd geschreven voor ‘multi-piano’. Wat moeten we daaronder verstaan? Wel, zoiets als een aantal lagen klanken van geprepareerde piano’s over elkaar heen. Mayuzumi probeerde op de piano belletjes te laten rinkelen. Heel bijzonder
06 Bicycles and Bluebells - Huw Arren - 4.40
Jazz, maar dan toch weer anders. Huw Warren is een Britse artiest die zijn eigen gang gaat binnen het genre
07 Sarabande Triste, Op. 58 - Joseph Jongen - 6.11
Houdt u van de pianomuziek van Ravel en Debussy? Maakt u dan kennis met het vergeten Belgische wonderkind Joseph Jongen. We kunnen ons afvragen waarom de man niet wereldberoemd is geworden. U hoort zijn Sarabande Triste, uitgevoerd door pianist Gary Stegall
08 Lord You're So Good - Reverend Charlie Jackson - 4.15
Van de stomende bluesartiest Reverend Charlie Jackson hebben we de afgelopen weken wel eens vaker wat gedraaid. We kunnen geen genoeg van hem krijgen!
09 Pastagens Sonoras II - Luis Antero - 6.01
De Portugese avant-garde componist Luis Antero heeft zijn leven gewijd aan veldopnames in regio’s van zijn geboorteland. Naderhand gaf hij er in de studio een aparte draai aan. U hoort dus koeienbellen die vergelijden naar iets dat wel een beetje op de moderne Dance muziek lijkt
10 Mamie's Blues - Dave Van Ronk - 4.24
Schatplichtig als hij was aan de vooroorlogse bluesartiesten zal Dave Van Ronk met zijn nummer Mamie’s Blues de legendarische Mamie Smith in gedachten hebben gehad
