Donderdag 29 oktober 2020
‘Life’s good, but it’s not fair’, zei de beroemde rockster Lou Reed ooit tijdens een interview. Met dat ene korte, briljante zinnetje vatte hij perfect samen hoe het leven voor de meesten van ons verloopt: er overkomen ons dingen die we niet willen, maar de dingen die we nu juist wèl willen overkomen ons niet. Een andere bekende slogan van dezelfde categorie, al bekend van de bijbel, luidt als volgt: ‘de mens maakt plannen en God lacht’. Dit komt dicht in de buurt van Reed’s observatie. Een en ander loopt namelijk nooit zoals we het ons gedacht hadden. En misschien is dat wel het geheim van een waardevol leven. Als alles zich altijd maar via een uitgestippeld plan voltrekt, dan zouden we waarschijnlijk uit pure verveling vroegtijdig sterven. Het leven was goed voor Nikolaj Medtner, in die zin dat hij gezegend was met buitengewone talenten. Hij bespeelde de piano als weinig anderen en heeft ook vele interessante composities bijgedragen aan het klassieke repertoire voor dit instrument. Maar wat doe je als je niet echt een vernieuwer bent, en je iets oudere tijdgenoten Alexandr Scriabin en Serge Rachmaninov heten? Mensen met een gemiddelde kennis van de klassieke muziek zeggen ‘ja’ wanneer hen gevraagd wordt naar Rachmaninov - en zelfs nog naar Scriabin - maar Nikolaj Medtner? Nooit van gehoord. Tja, zo was het al in zijn eigen era. Medtner kon alleen nog maar genoegen nemen met een plaatsje in de schaduw van die twee giganten, hoe oneerlijk dat ook was. Hij verdiende eigenlijk beter.
Scriabin wist de aandacht van de media op zich te vestigen met zijn concerten in het theater, alwaar hij het publiek vergastte op een kunstzinnige totaalervaring. Dans, muziek, op een scherm geprojecteerde kleuren, parfums die over het publiek werden uitgestrooid, alle zintuigen werden aangesproken. Hij werd dan ook razend populair in zijn tijd; Scriabin en sensatie gingen hand in hand. En Serge Rachmaninov? Tot op de dag van vandaag is de man een van de meest geliefde componisten van Rusland gebleven. Dat niet alleen omdat hij wonderlijk mooie melodieën aan zijn overgrote handen kon laten ontsnappen, maar ook omdat hij een uiterst beminnelijk mens was. Iedereen hield van Serge, en dat doet men nog steeds. Rachmaninov was overigens een goede vriend van Medtner. Hij heeft ervoor gezorgd dat zijn jongere protegé belangrijke optredens in de westerse wereld heeft kunnen geven.
Tegen de mediagenieke componisten Rachmaninov en Scriabin moest Medtner het echter afleggen. En dat is jammer, want ook al heeft hij dan geen werk gecreëerd dat in de buurt komt van Rachmaninov’s hitgevoelige Prelude in C Sharp Minor of Scriabin’s Nocturne in D-Flat Major, hij heeft toch wel degelijk een aantal wondermooie melodieën op zijn naam staan. Daarvan gaat u zondagavond kennis nemen in Oud Anders. We draaien dan zijn ‘Danza Festiva’ uit de ‘Vergessene Weisen’, Opus 38. De uitvoerende pianist is de Canadese pianovirtuoos Marc-André Hamelin.
Concluderend mogen we vaststellen dat voor een artiest het volgende geldt: onbekend maakt onbemind maakt onbezoldigd. Medtner, die vóór WWII in Berlijn had gewoond en via zijn Duitse contacten nog een inkomen tegoed had, kreeg zijn geld logischerwijze niet meer nadat hij vlak voor het uitbreken van de oorlog Berlijn voor de UK verruild had. Hij verkeerde tijdens de oorlog en kort daarna dan ook in betrekkelijk armoedige omstandigheden. Daarbij liet zijn gezondheid hem ook nog eens in de steek. Gelukkig kreeg hij nog steun uit onverwachte hoek van de Indiase Maharajah Jayachamarajendra Wadiyar, muziekkenner en filantroop. Deze richtte de Medtner Society op en stelde de componist in staat om kort voor zijn dood zijn belangrijkste composities op de plaat te zetten. We mogen deze Indiase edelman bedanken voor het feit dat hij de werken van Medtner met een stevige griffel in de annalen van de muziekgeschiedenis heeft geschreven.
PLAYLIST OUD ANDERS, ZONDAG 01 NOVEMBER 2020 OP AAFM, 19.00 - 20.00 UUR
01 Girl from Laramie - Mike Fekete - 3.21
Gitarist Mike Fekete behoort tot de American Primitive Guitar beweging, zoals John Fahey, Robbie Basho en anderen. Deze artiesten deden iets op hun akoestische gitaar dat op een of andere manier de spirit van Amerika heel juist wist te vatten
02 Summertime - Louis Armstrong & Ella Fitzgerald - 4.53
…en zij vatten het ook: Amerikaanse klassieke muziek zoals zich dat wel moest ontwikkelen, namelijk via de jazz en blues. Summertime werd gecomponeerd door George Gershwin, en hier hoort u een van de meest spraakmakende vertolkingen van dat lied
03 Eyeballing - Sarah Murcia, Olivie Py, Francois Thuillier, Benoit Delbecq - 7.18
Jazz die een knipoog maakt naar modern R&B, rap en techno. Het blijft op een of andere manier wel jazz...
04 Tatavla - Derya Türkan & Sokratis Sinopoulos - 5.32
Turkije en Griekenland liggen al vele eeuwen met elkaar overhoop. Dat mag blijken uit het laatste conflict met betrekking tot de Turkse gas- en olieboringen in Grieks watergebied. Derya Türkan en Sokratis Sinopoulos, respectievelijk een Turkse en Griekse muzikant, proberen de geschillen tussen beide landen te overbruggen. Beiden bespelen de kemenche, een traditioneel instrument dat het midden houdt tussen de viool en de lier
05 Alexandra - Laura Marling - 3.19
Het laatste nummer dat we draaien van Laura Marling’s ‘Song For Our Daughter’, uitgebracht in 2020. Hiermee hebben we het hele album in de loop van de afgelopen maanden aan bod laten komen
06 Vergessene Weisen (Forgotten Melodies) Op.38 No.3 Danza festiva - Nikolaj Medtner - 4.47
- zie boven -
07 Well, Well, Well - Ben Harper & The Blind Boys of Alabama - 4.09
Gospel van de legendarische groep The Blind Boys of Alabama, aangevuld met de inbreng van de jongere ster Ben Harper
08 Awa - Rosy Parlane - 9.53
Een elektronische soundscape van de Nieuw-Zeelandse artiest Rosy Parlane. Doet een beetje denken aan Eliane Radigue, maar dan melodieuzer
09 Ab Marrimen - Pèire Bremon Ricas Novas - 5.30
De Studio der Frühe Musik brengt een song van de 13e eeuwse troubadour Pèire Bremon, wiens bijnaam Ricas Novas aangaf dat hij er van hield om sterke verhalen te vertellen
10 Dogon - Mamani Keita & Amadou Dembélé - 4.21
Moderne Afrikaanse popmuziek, maar dan niet op de manier zoals je dat zou verwachten. Geen Afro-pop hier en ook geen traditionele griot muziek, maar elektro, techno, funk en rap
11 Dark Was the Night, Cold Was the Ground - Jack Rose - 2.39
Nog zo’n onnavolgbare artiest van de American Primitive Guitar beweging: Jack Rose met zijn bluesy nummer Dark Was the Night, Cold Was the Ground
