Donderdag 15 oktober 2020
Leden van de Amerikaanse Supreme Court worden geacht de wet na te leven. Ze mogen de wet niet maken, welke persoonlijke mening ze dan ook zijn toegedaan. Zo hoort het althans, theoretisch gezien. Trump’s nominee Amy Coney Barrett probeerde zichzelf tijdens de dagenlange ondervraging door de Senaat te presenteren als een volstrekt objectieve rechtsgeleerde. En we kunnen niet anders zeggen dan dat ze daar tamelijk goed in geslaagd is. Deze ijskoningin met haar priemende ogen, moeder van zeven kinderen, toch bekend om haar conservatieve anti-abortus standpunt, liet zich door niemand in de hoek drukken. Verbaal begaafd als ze is beantwoordde ze de vragen helder, zij het vaak ontwijkend; maar hoezeer men haar ook probeerde te betrappen op een emotioneel gekleurde mening, ze gaf geen krimp en sloeg alle aanvallen kalm van zich af. De dame deed als het ware denken aan de Koningin Zwaarden uit de Tarot: verschrikkelijk intelligent, puur rationeel en onaantastbaar. Mocht Trump haar voorgedragen hebben met het idee dat ze zijn eventuele nederlaag bij de aanstaande verkiezingen weleens in zijn voordeel zou kunnen laten heroverwegen, dan komt hij waarschijnlijk bedrogen uit. Zelfs al zou ze in haar persoonlijke leven voor Trump stemmen – en dat doet ze - dan nog zal ze diens juridische bezwaren inzake een negatieve verkiezingsuitslag niet zomaar honoreren. Vooralsnog lijkt het erop dat deze vrouw de wet niet interpreteert, maar de wet zichzelf laat interpreteren. En dat is prima. Ik ben dan ook niet bang dat haar benoeming zou leiden tot een saluut naar de oersterke, conservatieve onderstroom in Amerika. Dat hoop ik althans.Sterke vrouwen: Amy Coney Barrett is er één van, net zoals de democratische vice-presidentskandidate Kamala Harris. Ook die laat zich niet zomaar omver werpen. Kijken we naar de kunstwereld, dan moeten we stellen dat er tegenwoordig volop vrouwen rondlopen die over een zeer krachtige persoonlijkheid beschikken. Nu zijn die er altijd geweest, maar ze werden in de meeste gevallen niet als zodanig erkend. Dat had alles te maken met de manier waarop er in vroeger tijden tegen vrouwen aangekeken werd. Van de dames uit de betere kringen werd verwacht dat ze fraai borduurwerk afleverden, eventueel een aardig aquarelletje konden maken en ook nog enige vaardigheid aan de dag legden op het toetsenbord of de viool. Maar een kunstschilder of componist in eigen recht – nee, die hoedanigheid was voor de ‘zwakkere’ sekse niet weggelegd. De heren der schepping gingen er voetstoots vanuit dat een vrouw, hoezeer ook voorbestemd voor procreatie, niet in staat was tot het bedenken van een originele, kunstzinnige creatie. Mocht blijken dat ze dat wel was, dan werd dat domweg genegeerd, of zelfs de kop in gedrukt.
Met Clara Wieck-Schumann, echtgenote van het tien jaar oudere genie Robert Schumann, liep het toch anders. Zij wist zich tot op grote hoogte te ontworstelen aan de vooroordelen van de mannelijke muziekrecensenten. Dit omdat ze op de piano nagenoeg even virtuoos was als tijdgenoten Chopin en Liszt. Ze durfde het ook aan om zelf te componeren. En ja, dan ben je niet kinderachtig bezig. Men kon dan ook niet om zo’n groot vrouwelijk talent heen, ook al wilde men haar niet werkelijk erkennen als de componiste die ze was. In het huwelijk met haar man was zij echter degene die als gevierd concertpianiste voor brood op de plank zorgde. Robert componeerde weliswaar volop, maar kon door een blessure aan een van zijn vingers niet meer optreden. En dan is het zelfs nog maar de vraag in hoeverre de composities van Clara’s steeds instabieler wordende man volledig van hemzelf waren....boze tongen beweren dat het genie Robert Schumann wellicht een optelsom was van zijn ingevingen en het organisatietalent van zijn vrouw. Zij zou dan zijn ideeën tot coherente composities om hebben weten te smeden. Tot op zekere hoogte hebben die boze tongen misschien wel gelijk; van de hand van Robert verscheen er een reeks liederen die stilistisch gezien evenzeer van hem als van zijn vrouw afkomstig hadden kunnen zijn. Hier slaat het vooroordeel ten aanzien van vrouwen uit die tijd weer toe: hoe goed ze ook de weg wisten op enig instrument, men wilde niet geloven dat een vrouw op eigen houtje iets kon bedenken. Die liederen werden dus aan Robert toegedicht, en niet aan zijn echtgenote. We houden ons oordeel in het midden en opperen dat het heel goed mogelijk is dat vele werken van Robert Schumann in feite een co-productie van hem en zijn vrouw waren. Maar zeker weten doen we dat natuurlijk niet.
Zondagavond hoort u twee delen uit Schumann’s Fantasiestücke Op. 73 voor klarinet en piano. Prachtige, melodieuze werkjes, kenmerkend voor de stijl van Robert – en die van zijn vrouw Clara, wellicht?
PLAYLIST OUD ANDERS, ZONDAG 18 OKTOBER 2020 OP AAFM, 19.00 - 20.00 UUR
01 Havun - Komitas - 4.54
Komitas was misschien wel de grootste componist van Armenië. Hij wist de volksmuziek van zijn land als geen ander te integreren in zijn klassieke werken. Havun is een prachtig stuk voor de duduk, een hobo-achtig instrument dat de trots van Armenië is
02 Insula Acid - Howlround - 3.26
Dat wordt even slikken voor de luisteraar: Insula Acid van de Engelse groep Howlround is bikkelharde glitch, techno of hoe u het ook maar wilt noemen
03 Won't You Call Me - Agnes Obel - 4.16
Een prachtige song van Obel’s meest recente album Myopia
04 Fantasiestücke für Clarinet und Piano Op. 73-III: Rasch Und Mit Feuer - Robert Schumann - 4.22
Klarinettist Giovanni Punzi en pianiste Galya Kolarova vertolken het derde deel uit Schumann’s Fantasiestücke für Clarinet und Piano Op. 73
05 Ride - Wolfgang Muthspiel, Scott Colley, Brian Blade - 3.50
Ook in Oostenrijk wordt er goede jazz gemaakt. Gitarist Muthspiel komt er vandaan, verbleef zeven jaar lang in New York, maar woont al weer geruime tijd in Wenen. Hier vormt hij een trio met contrabassist Scott Colley en drummer Brian Blade
06 Crossing the Blind Forest - Art Zoyd & Jean-Baptiste Barrière - 11.24
Jean-Baptiste Barrière bespeelt de basdwarsfluit en de piccolo fluit die elektronisch bewerkt worden door de Franse avant-garde groep Art Zoyd
07 4 Impromptus, Op. 90, D. 899 - No. 4 in A-Flat Major - Franz Schubert - 7.05
De Georgische pianist Kathia Buniatishvili maakt een feest van deze bekende piano melodie van Franz Schubert
08 I'll Go Where You Want Me To Go - Arizona Dranes - 3.25
Pianiste en zangeres Arizona Dranes was een van de eerste professionele gospelzangeressen. Ze was succesvol in de jaren ’20 van de vorige eeuw. Ze durfde het aan om instrumentale ragtime en barrelhouse blues aan de hymnes van haar kerkgenootschap toe te voegen
09 Dama - Danilo Brito - 3.18
De Braziliaan Danilo Brito kan alles op het instrument van zijn keuze, de mandoline
10 Reeflex - Strafe F.R. - 4.00
Het duo Bernd Kastner and Siegfried Michail Syniuga, bekend onder de naam Strafe Für Rebellion, maken hun eigen soort elektronische muziek
11 Makam Ferahfeza Kapris - Münir Nurettin Beken - 3.27
Professor in de etnomusicologie Münir Nurettin Beken is een van de grootste oud (=Arabische luit) spelers van Turkije
12 Fantasiestücke für Clarinet und piano Op. 73 II. Lebhaft, Leicht - Robert Schumann - 3.20
- zie track 04: het tweede deel uit Schumann’s Opus 73, als vertolkt door klarinettist Giovanni Punzi en pianiste Galya Kolarova
