Donderdag 23 april 2020
Bestaat er zoiets als een interspecies ouderschapsverlof? Vast niet. Niet vrijgesteld van mijn verplichtingen moet ik nu dus maar zien een leuke column af te leveren voor Oud Anders, terwijl uitgerekend op de dag dat ik het normaal gesproken zeer druk heb met mijn werkzaamheden voor de radio, mijn geliefde zwerfkatje gemeend heeft in mijn huis te moeten bevallen van – potverdorie! - vijf kleintjes. Op donderdag dus, mijn schrijfdag. Kan eigenlijk niet in mijn weekschema. De natuur heeft daar echter geen boodschap aan. Ik ben stiefvader geworden van een wriemelende hoop mormeltjes. Werk of niet, ik zal de komende tijd de nodige aandacht aan het nest moeten besteden. Mogelijk worden de verhaaltjes die u gewoonlijk aantreft op deze pagina dientengevolge wat korter; we zullen wel zien.Kreun. En o, wat leuk. Alles is gelukkig goed gegaan. De karaktervolle moederpoes heeft de hele zaak afgehandeld zonder dat ik tussenbeide hoefde te komen. Op het ogenblik liggen ze alle vijf heerlijk aan de moederborst te smakken. Ik kan het op een afstand van drie meter horen. Af en toe stijgt er een zacht, polyfonisch piepen op uit de kraamdoos die ik voor mijn oogappel had neergezet. Kleine katjes tsjilpen als vogeltjes, wist u dat? Een aandoenlijk geluid. Heel wat anders dan de klanken die Poes voortbracht toen de beestjes zich één voor één aandienden. Haar door merg en been dringende gekerm zal me nog lang bijblijven, alsook de bibbers die twee uur lang door mijn benen heentrokken. Want zo lang heeft het geduurd. Tussen ca. 11.30 en 13.45 uur heeft zich het mirakel voltrokken. Ik stond er met mijn neus bovenop en voelde de moed in mijn schoenen zinken. Poes ontbrak het niet aan daadkracht, die ging heel efficiënt verder met wat ze doen moest.
Afijn. Dit alles gebeurt terwijl ik eigenlijk van plan was om een uitgebreid relaas te geven over 45 Congolese jongetjes die onder leiding van pater Guido Haazen in 1958 de ‘Missa Luba’ zongen. De Congo maakte toen nog deel uit van de Belgische koloniën, en de zangertjes kregen derhalve de naam ‘Les Troubadours du Roi Baudouin. Koning Boudewijn dus. Dit werk, dat weliswaar de westerse indeling van de klassieke mis volgt (Kyrie/Sanctus/Benedictus/Agnus Dei/Gloria/Credo), valt vooral op omdat het tot op grote hoogte gestoeld is op de de traditionele volksmuziek van de Luba, een Bantoestam die Centraal-Afrika en de Congo bewoont. En dat is natuurlijk heel bijzonder. Per slot van rekening beschouwde de katholieke kerk de muzikale uitingen van de Afrikaanse volkeren die onder de hoede van Europese missionarissen werden genomen als heidens, en dus ongewenst. Het is te danken aan deze progressieve pater dat er onder zijn handen een van de fraaiste documenten ooit van Congolese volksmuziek ontstond. Jawel. Iemand kan ook geniaal zijn als hij inziet dat hij de dingen beter kan laten zijn wat ze zijn. En hij zag het in, deze eerbiedwaardige Guido Haazen. Als muzikaal geschoold man besefte hij goud in handen te hebben met deze jochies.
Guido Haazen drilde zijn pupillen niet volgens het westerse model. Ze zijn dus geen Wiener Sängerknaben. Hij trainde ze wel om beter te doen wat ze toch al konden, namelijk schitterend meerstemmig zingen.
De Missa Luba is in korte tijd razend populair geworden in Europa. De eerste tour van het koor, waarin de jongens bijgestaan werden door een volwassen tenor en een aantal drummers, vond plaats in België. Die concertreeks bevatte maar liefst 130 optredens. De plaat die het Philips label opnam is in de jaren ’60 de hele wereld overgegaan. Vele katholieke gezinnen hadden die plaat in die tijd, en dat zal er waarschijnlijk wel voor gezorgd hebben dat de wekelijkse collecte in de kerk ter bestrijding van de hongersnood in Afrika vele gulle giften opleverde. Ja, zo ging dat toen.
Oud Anders draait zondagavond drie delen uit de Missa Luba. Daarnaast een volksliedje van de Luba, waaruit blijkt dat de mis en de traditionele zang van de Bantoestam heel dicht bij elkaar liggen.
Ik sluit af en keer terug naar mijn zes katten.
Was getekend, een wanhopige stiefvader.
PLAYLIST OUD ANDERS, ZONDAG 26 APRIL 2020 OP AAFM, 19.00 - 20.00 UUR
01 Kyrie - Les Troubadours du Roi Baudouin - 2.08
45 jongens tussen de 9 en 15 jaar oud uit toen nog Belgisch Congo maakten in het Europa van de Jaren ’60 furore met de Missa Luba, vrijwel geheel gezongen volgens de Congolese traditie. De Belgische pater Guido Haazen begeleidde hen
02 B&H - Parisien, Peirani, Schaerer & Wollny - 9.55
Émile Parisien (saxofoon), Vincent Peirani (accordeon), Andreas Schaerer (zang) en Michael Wollny (piano) doen een frisse wind waaien door de Europese jazz. U hoort het nummer B&H van hun album Out of Land
03 When The Party's Over - Billie Eilish - 4.36
Een optreden van Billie op de plaat Live At Third Man Records. De titel zegt het al: geen studio geknutsel hier, maar de zangeres zoals ze op het podium klinkt. Pas dan weet je of een artiest goed is...en dat is ze
04 Sanctus - Les Troubadours du Roi Baudouin - 1.39
- zie track 01 – misschien wel het mooiste deel uit de Missa Luba. Nogmaals de troubadours van koning Boudewijn
05 Down Home Kami-Sakunobe - Zeitkratzer & Terre Thaemlitz - 8.36
Het Berlijnse avant-garde ensemble Zeitkratzer heeft zoal zijn eigen opvattingen over de muziek van post-moderne componisten als Xenakis, John Cage etc. Ook draaien ze hun hand niet om voor stevige rock en noise. Hier voeren ze een werk uit van de veelzijdige componist en multimedia artiest Terre Thaemlitz
06 Estudos Secillos XVII Moderato & XIV Allegro - Leo Brouwer - 4.00
Ooit zal de Cubaan Leo Brouwer erkend worden als een van de grootste gitaarcomponisten aller tijden. Door kenners wordt hij nu al als zodanig gezien. Emanuele Buono voert hier twee delen uit van zijn Estudos Secillos (simpele studies)
07 Kyrie Summe Rex - Anonymous - 6.57
De Volkskrant: het Franse ensemble Diabolus in Musica, geleid door Antoine Guerber, is een van de beste in zijn soort en brengt diepe, sonore klankstromen voort met een intrigerend romaans randje. De stemmen mengen prachtig, maar blijven ook afzonderlijk uitstekend te volgen in dit fabelachtige vlechtwerk van zanglijnen
08 Gloria - Les Troubadours du Roi Baudouin - 2.47
- zie track 01, 04 -
09 Nights - Dina E Mel - 4.55
Arbanasi is een gemeenschap in de regio Zadar, Kroatië, van Albanese afkomst. Hun naam betekent Albanees in het Kroatisch en is de plaatsnaam van de eerste Arbanasi nederzetting in de regio, die tegenwoordig een buitenwijk van de stad Zadar is. Zangeres Dina E Mel brengt liederen van deze gemeenschap op haar album Forgotten Songs of the Zadar Arbanasi
10 Halling Efter Mats Berglund - Sväng - 5.40
Scandinavische folk van het trio Sväng. Benedict Kutzer speelt de octaaf mandoline (i.e. lager gestemd dan de gewone mandoline), Tina Molle de vijfsnarige cello en Amrey Schaffeld de nickelharpa, een soort draailier met toetsen. Halling Efter Mats Berglund is van hun album Vänner, dat ‘vrienden’ betekent
11 Cancons i Danses: Cançó i Dansa X - Federico Mompou - 3.19
Van de Debussy van het Iberisch Schiereiland zouden we toch eens vaker iets moeten draaien. Bij deze ‘Lied en Dans no. 10’ uitgevoerd door de pianist Jean-Francois Heisser
12 Kamuyambi - Les Troubadours du Roi Baudouin - 1.20
- zie track 01, 04, 08 – Congolees volksliedje
