Donderdag 15 augustus 2019
Welke vooropleiding moet je hebben om als caissière in de supermarkt naar behoren te kunnen functioneren? Het lijkt allemaal wat eenvoudiger dan het is: scan de barcode van een product en de prijs wordt automatisch opgenomen in de eindafrekening. Soms gaat dat echter mis. Een paar dagen geleden legde een AH werkneemster me uit welke toetsencombinaties ze dient te kennen wanneer het allemaal niet onmiddellijk lukt met het vaststellen van het juiste totaalbedrag. Het begon me al snel te duizelen; wat was dat ingewikkeld. Na afloop van haar spoedcursus keek ik het meisje glazig aan. Hier zat iemand van VWO-niveau met een acht gemiddeld, zo dacht ik. In ieder geval wist ze meer dan de belangrijkste Amerikaanse presidentskandidaten, van wie de één de recente schietpartij te Dayton in Toledo plaatste (Trump) en de ander dacht dat hij nog vice-president was na de slachting op een middelbare school in Parkland, Florida 2018 (Joe Biden). Mocht het er van komen dat Donald tijdens een staatsbezoek dochter Ivanka aankondigt als zijn levensgezellin en Joe zich zijn diensttijd bij de RAF in WWII herinnert, dan weten we eindelijk zeker wat we nu alleen nog maar vermoeden: de grijze materie in de bovenkamer van beide heren is zo goed als zeker aan ernstige afbraak onderhevig. Deze blunderaars zouden nu al jammerlijk falen als kassabediende bij Walmart. Maar goed, een andere vaardigheid dan het fraai bloot lachen van je kunstgebit heb je tegenwoordig nauwelijks meer nodig wanneer je president van de USA wilt worden. Dat weten we al sinds Ronald Reagan. Een hoop geld, een reeks onzinnige uitspraken en eclatante leugens doen de rest. Succes verzekerd.
Overigens raad ik u aan om CNN te mijden als u op de hoogte wilt blijven van het wereldnieuws. Tot 3 november 2020 hebben ze het daar namelijk alleen nog maar over de verkiezingscampagne, afgewisseld met verslagen over de massamoorden die er de komende tijd nog gaan plaatsvinden in willekeurig welke uithoek van de VS. De neergang van de trots der westerse democratieën wordt perfect gereflecteerd door de grote publieke omroepen aldaar, die niet meer weten wat ze u nog moeten vertellen. Het doet je snakken naar een berichtje over de 70-jarige bruiloft van een stokoud Amerikaans echtpaar, geboren in een tijd dat het land nog wist waar het voor stond.
Genoeg gebabbel over het verval van normen en waarden dat overal om zich heen lijkt te grijpen; Oud Anders is een muziekprogramma. Als zodanig heeft het wel wat belangrijkers aan het hoofd dan de maffe tweets van Donald Trump, al beginnen we na de recente aantijgingen aan het adres van Placido Domingo te vrezen dat het ook in de wereld van de kunsten niet helemaal pluis is. De #MeToo beweging doet wat het doen moet, en doet dat vooral met een indrukwekkende terugwerkende kracht; regelmatig worden er mensen aangeklaagd die hun wandaden pleegden in tijden dat er andere zeden en gewoonten golden. Waarmee ik niet wil zeggen dat deze mensen onschuldig waren, zeker niet. Maar een en ander vraagt wel om een historisch perspectief. Wat ooit in het verleden min of meer gedoogd werd, kan in onze tijd niet meer door de beugel; hoe ga je het gedrag van toen meten met de ethiek van nu? De vraag is wie van de grote westerse componisten er in de toekomst alsnog aan de schandpaal genageld gaan worden. Naar welke hemelse klanken mogen we straks niet meer luisteren?
Hoe het ook zei, Christina Pluhar is van onbesproken gedrag. Deze Oostenrijkse directrice van het ensemble L’Arpeggiata (vernoemd naar ‘arpeggio’, een term voor een akkoord waarvan de tonen niet tegelijk maar snel na elkaar worden aangeslagen), kan zich buigen op een indrukwekkende scholing. Zo heeft ze achtereenvolgens een studie afgerond aan de Universiteit van Graz, Het Koninklijk Conservatorium Den Haag en het Zwitserse Schola Cantorum Basiliensis. Vooral dit laatste instituut heeft heel wat grote namen in de oude muziek voortgebracht, zoals René Jacobs, Jordi Savall, Andreas Scholl en vele anderen. Iedereen die ooit les heeft gehad op de Schola betekent wat in de wereld van de vroege westerse muziek.
Als luitspeelster was ze student van Hopkinson Smith en Paul O’Dette; als harpiste kreeg ze in Milaan onderricht van de legendarische Mara Galassi, een specialiste op het gebied van harpen uit de middeleeuwen, renaissance en barok.
In het jaar 2000 richtte ze L’Arpeggiata op en bracht een aantal gedenkwaardige cd’s uit. Wilt u daar meer over weten, schaft u dan de zeer betaalbare, zesdelige boxset ‘The Complete Alpha Recordings’ aan. Daarin brengt het ensemble onder haar leiding de muziek van een aantal 17e-eeuwse, voornamelijk Italiaanse componisten ten gehore. Leuk: de zesde cd belicht Pluhar’s vaardigheid om te improviseren op de melodieën van de oude meesters. Zij weet heel goed waar muziekwetenschappers het inmiddels allemaal over eens zijn; de klanken van de renaissance zijn bij uitstek geschikt om overgeheveld te worden naar modernere genres. Dit komt omdat muzikanten uit die tijd veelvuldig experimenteerden met de onafgebroken stroom van muzikale noviteiten die tot hen kwamen. De renaissance was immers een tijd van nooit aflatende ontdekking. Staat u er dus niet van te kijken wanneer u op die zesde cd opeens een jazzthema hoort. Een luitist aan een of ander Europees hof van die tijd zou er van ganser harte mee instemmen. Alles mag in de muziek, zo zou hij zeggen, op voorwaarde dat je het dan wel goed doet.
Christina Pluhar doet het goed. Zondagavond hoort u haar en L’Arpeggiata Stefano Landi’s ‘Augellin’ vertolken. Dat gaat nog enigszins traditioneel, maar later in de uitzending draaien we haar interpretatie van ‘Espanoletas’ van Lucas Ruiz de Ribayaz. Bij gebrek aan een betere term noemen we dat maar een soort... renaissance jazz? Jawel.
PLAYLIST OUD ANDERS, ZONDAG 18 AUGUSTUS 2019 OP AAFM, 19.00 - 20.00 UUR
01 Everyday People - Sly & The Family Stone - 2.20
Zonder Sly & The Family Stone zou de R&B en hiphop er niet uitgezien hebben als tegenwoordig het geval is. De band was baanbrekend, ook op het gebied van de civil rights, waarover ze het dikwijls hadden in hun teksten. Zoals in het nummer Everyday People, een van hun eerste grote hits
02 Augellin - Christina Pluhar & L'Arpeggiata - 5.06
- zie boven -
03 Arbeit I for Virtual Hammond Organ - Enno Poppe - 4.47
De Duitse componist Enno Poppe schreef een drieluik voor een digitaal Hammond orgel. Waar dat goed voor was durven we niet met zekerheid te zeggen, maar het klinkt alleraardigst. En hypermodern...
04 Oklahoma - Keb' Mo' - 4.53
Net als vorige week een nummer van bluesartiest Keb’ Mo’s meest recente album Oklahoma uit juni 2019
05 Gated Eclipse - Mario Diaz De Leon - 13.05
Klassiek, metal, electronische muziek: het werk van de in New York woonachtige Mario Diaz De Leon is een bijzonder allegaartje van allerlei stijlen. Hij publiceerde zijn plaat Enter Houses of op het Tzadik label van John Zorn
06 Briul de la Domasnea - Iosif Milu - 2.17
Metselaar Iosif Milu uit Roemenië was tevens een begaafd folk muzikant. In Briul de la Domasnea bespeelt hij de tarogato, een blaasinstrument dat qua klank het midden houdt tussen een klarinet, saxofoon en hobo
07 3 Pieces, Op. 6: Cuyana - Alberto Ginastera - 3.30
Melodieuze pianomuziek van een van Argentinië’s beroemdste moderne componisten. De pianist Francois Xavier-Poizat voert het voor u uit
08 Keep Falling - Fink - 4.36
Singersong-writer Fink groeide op in Bristol, in een gezin waarin zijn vader professioneel muzikant was en zijn moeder manager van world- en folkartiesten. Hierdoor raakte hij van jongs af aan vertrouwd met allerlei verschillende muziekstijlen. Het nummer Keep Falling is van zijn album Hard Believer
09 Music Box - Mats Eilertsen Trio - 3.11
Mats Eilertsen op de contrabass, drummer Thomas Strønen en pianist Harmen Fraanje (uit Roosendaal, Nederland) vormen een spraakmakend jazztrio. Music Box vindt u op hun album Sails Set
10 Scherzo-tarantelle - Henryk Wieniawski - 4.23
Wieniawski was een wonderkind op de viool, een van de weinigen die in de voetsporen van Paganini kon treden. De jonge Yehudi Menuhin en pianist Artur Balsam voeren hier zijn Scherzo-tarantelle uit. Deze bijzondere opname dateert van 1932, dus u hoort wat ruis
11 Espanoletas - Christina Pluhar & L'Arpeggiata - 4.30
- zie boven -
12 Betty & Dupree - Tia Blake - 3.26
De Amerikaanse Tia Blake bracht tijdens een verblijf van een jaar in Parijs een plaat met folksongs uit. Dat was in 1972. Ze heeft haar carrière als zangeres niet voortgezet. Doodzonde, want ze had talent genoeg
