Donderdag 9 mei 2019
Mocht me tot driemaal toe gevraagd worden of ik een Ajax fan ben, dan zal ik evenzovele keren ontkennend antwoorden: nee, voetbal interesseert me hoegenaamd niet. Bij de derde verloochening gaat er dan vast wel ergens een haan kraaien en barst ik in snikken uit. De kruisweg van woensdagavond 8 mei was een hard gelag voor hen die weer enige hoop voor het Nederlandse clubvoetbal zagen gloren. Persoonlijk kon ik de uitkomst van het optreden van Ajax tegen de Spurs nauwelijks verteren. Een uitwedstrijd winnen met 1-0, thuis met 2-0 voor staan en dan toch nog met 2-3 verliezen? Nee, dat kunnen we niet tragisch meer noemen. Dat is gênant.
Om onszelf na deze sportieve blamage toch nog met enige nationale glorie te kunnen troosten grijpt Oud Anders zondagavond terug op twee Nederlandse componisten van weleer. De eerste van hen is Lassus (1532 – 1594), een naam zó groot dat die van Ajax erbij verbleekt. Lassus speelt al ruim 400 jaar in de Champions League van de klassieke muziek. Dan is er nog Robbert Robertsz le Canu (1563 – 1630), weliswaar een minder bekende naam, maar liederen van zijn hand worden toch ook nog regelmatig uitgevoerd.
Raoul de Lâtre (Orlando di Lasso, Roland de Lassus of Orlandus Lassus) kwam uit het Belgische stadje Bergen in het graafschap Henegouwen, dat in zijn tijd onder het bestuur van de Habsburgers stond. Onder het bestuur van de Spanjaarden dus; sinds Karel V werd de Spaanse troon immers bezet door het vorstenhuis Habsburg. Het was deze machtige keizer die alle zeventien gewesten in de Lage Landen (i.e. België en Nederland) tot een enkele staat probeerde te verenigen onder de noemer ‘Habsburgse Nederlanden'. Karels zoon Philips II zou de staat later omdopen tot de Spaanse Nederlanden. We mogen Lassus dus met enig recht ‘Nederlands’ noemen, ook al zal hij zich als peuter waarschijnlijk van het Frans bediend hebben. Gaat u er echter van uit dat de man minstens vier of vijf talen sprak, en wellicht nog meer. Hij heeft per slot van rekening langdurig in zowel Italië, Frankrijk, München als Antwerpen gewoond en gewerkt. Dankzij deze neiging tot kosmopolitisme kon Lassus putten uit alle toonaangevende stijlen van zijn tijd. Hij verwerkte het klankenpalet van Franse chansons, Duitse koralen en motetten, Italiaanse madrigalen en Nederlandse liederen in zijn composities, en deed dit zó origineel, dat hij een van de invloedrijkste componisten van Europa werd. Hij kreeg dan ook de erenaam Vorst der Muziek.
Van Lassus draaien we Timor et Tremor, uitgevoerd door het Choir of Trinity College. De eerste twee Latijnse zinnen van dit motet laten zich als volgt vertalen:
Angst en beven zijn over mij gekomen
En donkerte is mij overvallen
- hetgeen ons onmiddellijk weer aan de nederlaag van Ajax doet denken. Heb meelij, Heer.
Robbert Robbertsz was een maritiem deskundige uit Amsterdam die uitblonk in wis- en sterrenkunde. Men verleende hem de titel ‘Schoolmeester van de Grote Zeevaart', en als zodanig had hij een belangrijke adviesgevende functie. Daarnaast hield hij zich te pas en te onpas bezig met het dichten van liederen.
Robbertsz was een tolerante man die weinig moest hebben van de ruzies tussen katholieken, remonstranten, contra-remonstranten, doopsgezinden en alle andere religieuze splintergroeperingen in het Nederland van na de beeldenstorm. In het satirische lied ‘Men Hoort Nu Seven Wijven Kijven’ steekt hij de draak met de verdeeldheid binnen het christendom. Het is een beetje lastig om precies uit te maken in welk couplet hij nu welk religieus zijspoor op de korrel neemt, maar in het refrein laat hij niets aan duidelijkheid te wensen over:
Dus en trouter geen,
Blijft met een gemeen
- anders gezegd, zweer uw trouw niet aan één van deze vrouwen (overtuigingen), maar laten we allemaal bij elkaar blijven.
Juist! In een analogie met voetbal zouden we kunnen zeggen dat we moeten genieten van deze prachtige sport. Laten we ons niet druk maken om wie er wint. Eh...dit is een stap te ver voor u, vermoed ik. En ook voor mij.
Ajax? Nooit van gehoord. Nooit van gehoord. Nooit van gehoord...
....kukeleku...!
PLAYLIST OUD ANDERS, ZONDAG 12 MEI 2019 OP AAFM, 19.00 - 20.00 UUR
01 Arayib - Amer Ammouri - 1.45
Prachtig spel op de oud (Arabische luit) van de Syriër Amer Ammourri
02 Timor et Tremor - Lassus - 6.03
- zie boven -
03 Russian Lullaby - John Coltrane - 5.36
Russian Lullaby staat op de boxset Fearless Leader, een aantal opnames van Coltrane tussen mei ’57 en december ’58 voor het Prestige label
04 Fantasie Concertante for Two Guitar Op. 33- Rondo. Allegretto - Antoine De l'Hoyer - 4.19
Als geridderd militair kon de Fransman Antione De l’Hoyer overweg met de wapenen. Tegelijkertijd was hij een gitaarvirtuoos die uiteindelijk van zijn hobby zijn beroep wist te maken
05 Geamparale - Toni Iordache - 2.26
De cimbalom is een citer uit Oost-Europa. De snaren van dit instrument worden niet met de vingers aangeslagen, maar met stokjes. Hoe trefzeker iemand daarin kan worden laat de Roemeense cimbalon tovenaar Toni Iordache horen
06 Fragment VI - Iva Bittova - 3.46
U hoort de ongeëvenaarde stem van de Tsjechische avant-garde zangeres Iva Bittova
07 Al Aylukhs - Jordi Savall -5.46
Al Aylukhs, ‘mijn scharlakenrode hoofddoek’, is een Armeens liefdesliedje. Jordi Savall laat zien dat hij thuis is in alle Europese, maar ook Klein-Aziatische traditionele vormen van muziek
08 Revised Music For Guitar And Low Budget Orchestra - Frank Zappa - 7.38
Rock en Edgar Varese, Frank Zappa wist het uitstekend te combineren. Revised Music For Guitar And Low Budget Orchestra werd als eerste gepubliceerd op zijn album Studio Tan uit 1978
09 Men Hoort Nu Seven Wijven Kijven - Robbert Robbertsz - 3.51
- zie boven –
10 Raga Madhuvanti - Drut Gat in Teen Taal - Ali Akbar Kahn - 5.54
Ali Akbar Kahn werd in India tot aan zijn dood in 2009 gezien als een levende legende. Men bewonderde hem om zijn vaardigheid op het traditionele snaarinstrument de sarod
11 King and Lionheart - Of Monsters and Men - 4.35
Indie Folkrockgroep Of Monsters and Men uit IJsland had eerder success in Amerika dan in Europa. De meeste bands bewandelen de omgekeerde weg
12 Djangyuloum - Djivan Gasparyan - 4.13
Djivan Gasparyan op de duduk, de uit abrikozenhout gemaakte hobo van Armenië
