Donderdag 18 april 2019
We zullen in het midden laten waar we in Nederland blijer mee zijn: de aanstaande herrijzenis van Christus of de wederopstanding van Ajax, maar vast staat dat deze Goede Week bol staat van bijzondere gebeurtenissen. Nog voordat de Amsterdamse godenzonen de Oude Dame uit Turijn ten grave droegen verloor het veelgeplaagde Parijs op een haar na zijn Notre Dame; een voorval dat, gezien de significante positie die de kathedraal binnen het christendom inneemt, welhaast tekenend is voor de toenemende ontkerstening in de westerse wereld. Dit vooral ook vanwege het tijdstip waarop de verwoesting plaatsvond, namelijk de dag na Palmzondag. De vastenperiode komt dan ten einde en de lijdensweek begint, de van oudsher belangrijkste periode in de christelijke kalender. Nou kunnen de superrijken van Frankrijk er wel honderden miljoenen tegenaan gooien, maar het herstel van de kerk zal geen gelijke tred houden met de verwikkelingen rondom Jezus. Deze zette er immers een behoorlijke vaart in door op Goede Vrijdag te sterven en zich op Eerste Paasdag al weer levend en wel aan zijn volgelingen te presenteren. Helaas hoeft u er niet aan te twijfelen dat die beroemde spits van de Notre Dame er komende zondag heus nog niet staat. Maar over vijf jaar wel, aldus president Macron; wellicht houdt hij het dan symbolisch door de kerk op Paaszondag 2024 voor het eerst weer open te stellen voor het publiek. Een heuse verrijzenis, jawel. De vraag is natuurlijk of het Macron zal zijn die tegen die tijd het lintje voor de kerkpoort doorknipt. Als het aan de gele hesjes ligt mag immers ‘s mans politieke Goede Vrijdag eerder vandaag dan morgen aanbreken.
Over de prestatie van Ajax: nog lange tijd zal ik me bekreunen om het feit dat ik de wedstrijd tegen Juventus niet gezien heb. Doodgewoon vergeten de televisie aan te zetten. En dat terwijl ook ik begon te geloven in een weerzien met het grote Ajax van de vroege jaren ’70 en midden jaren ’90. De wederopstanding van de club lijkt werkelijkheid geworden; moge er een hemelvaart op volgen richting de finale in Madrid. Daarvoor moet nog wel Tottenham Hotspur (gelukkig niet Manchester City?) opzij gezet worden, en met Engelse ploegen weet je het nooit. Wat we wel weten: op het veld zal de match zich redelijk sportief voltrekken, maar daarbuiten wordt het Armageddon. Supporters van beide clubs maken er namelijk een gewoonte van om links botten te verbrijzelen en rechts koppen in te slaan. Wat zei Michels ook al weer over voetbal? Juist.
Notre Dame, Oude Dame; tijdens de uitzending van Oud Anders op Eerste Paasdag besteden we aandacht aan een Grande Dame. De Russische Sofia Gubaidulina is met haar 87 jaar een vrouw op leeftijd en wordt samen met de vrijwel even oude Krzysztof Penderecki beschouwd als de grootste nog levende componist. Voor zover we weten dateren haar meest recente werken van 2013, en dat is al weer een tijdje geleden. Het zou echter zomaar kunnen zijn dat ze nog de nodige verrassingen voor ons in petto heeft. Deze hoogbejaarde musicus beschikt namelijk over een ijzeren zelfdiscipline, als ook over een wilskracht waar zelfs de autoriteiten van de voormalige Sovjet-Unie niet tegen opgewassen waren. In Gubaidulina’s vaderland werden componisten gemaand zich te onthouden van het ‘volksonvriendelijke’, modern-klassieke idioom. Het was een gebod waar velen zich uit lijfsbehoud aan onderwierpen; zo niet Sofia Gubaidulina. Zij bleef doen wat ze deed en trok zich niets aan van de apparachniks van het Sovjetrijk.
Pasen? Dan moeten we natuurlijk kijken naar Gubaidulina’s Johannespassie. Ze schreef het stuk op uitnodiging van de Internationale Bachakademie Stuttgart, ter viering van het Bachjaar 2000.
Nu is de Russische - behalve componiste - ook een onderlegd theologe en filosofe. Net zoals sommige artiesten vóór haar beschouwt zij het verhaal van de schepping, Jezus’ kruistocht en de apocalyps als één ondeelbaar geheel dat het Woord van God aan ons verkondigt. In haar passiemuziek worden teksten uit het Evangelie volgens de apostel Johannes dan ook afgewisseld met woorden uit de Openbaring, ook al geschreven door Johannes. Moderne wetenschappers zijn er niet zeker van dat de evangelist en de visionair één en dezelfde persoon waren; voor gelovigen staat dit echter buiten kijf.
Alles bij elkaar zorgt de plechtige, nu eens ingetogen en dan weer extatische muziek voor een buitengewone muzikale ervaring. Voor Paaszondag hebben we gekozen voor de twee eerste delen van Gubaidulina’s Johannespassie, te weten ‘Het Woord’ en ‘De Voetwassing’. Twee koren en een orkest uit St. Petersburg onder leiding van Valerie Gergiev voeren het uit. Let u vooral op de indrukwekkende bas van Genady Bezzubenkov in de Voetwassing. Dat soort stemmen kom je alleen maar in Rusland tegen.
PLAYLIST OUD ANDERS, ZONDAG 21 APRIL 2019 OP AAFM, 19.00 - 20.00 UUR
01 Raga Bhupali - Homayun Sakhi, Rahul Sharma & Salar Nader - 5.55
Homayun Sakhi, Rahul Sharma en Salar Nader bespelen respectievelijk de rubab (afgaanse luit), de santur (hakkebord uit India) en de tabla (set van twee trommels, ook uit India). De muziek wordt grotendeels geïmproviseerd
02 The Word/Washing of the Feet - Sofia Gubaidulina - 14.35
- zie boven -
03 Basehead - Corey Harris - 4.41
Ook in onze tijd wordt er nog blues gemaakt die de traditie in stand houdt
04 Choral O grosse Lieb/Dein Will gescheh/Wer hat dich so geschlagen - J.S. Bach - 4.15
Na Gubaidulina moeten we natuurlijk ook een paar delen uit de Johannespassie van Bach laten horen
05 Wicked Leaders - King Ayisoba - 4.26
King Ayisoba uit Ghana brengt een mengsel van hiphop, jazz, afrobeat en elektronica
06 4th Movement: Scherzo - Hiroaki Minami - 6.40
Een deel uit de Elektronic Symphony van de Japanse componist Hiroaki Minami. Hoog avant-garde gehalte
07 Doce Dansas Espagnolas: Minueto - Enrique Granados - 2.54
Granados componeerde voornamelijk voor piano, maar zijn werken kunnen uitstekend gearrangeerd worden voor gitaar. Vader Celedonio en zoon Angel Romeros maken een duet van het Minueto uit de twaalf Spaanse dansen
08 Diamonds And Rust - Joan Baez - 4.45
Gemengde gevoelens van Joan Baez over haar knipperlichtrelatie met Bob Dylan
09 Good Dog, Happy Man - Bill Frisell - 2.34
Bill Frisell op de akoestische gitaar. Nou ja, gitaren, want we horen er meer dan één
10 Sayr-i Badakhshan [A Stroll in Badakhshan] - Homayun Sakhi, Rahul Sharma & Salar Nader - 5.12
- zie track 01 -
