Donderdag 11 april 2019
Granados! Prachtige naam, prachtige muziek. En een prachtige man om te zien. Zijn overgrote bruine ogen, in staat om het hele scala aan menselijke emoties in een paar seconden te weerspiegelen, moeten de harten van zowel alle vrouwen als mannen van zijn tijd hebben doen smelten. Toen pianiste Alicia de Larrocha gevraagd werd wie van de drie grote Spaanse romantici ze nou eigenlijk de beste componist vond – Albéniz, de Falla of Granados – weigerde ze een oordeel te vellen. Ze gaf aan niet zozeer te geloven in termen als ‘beter’ en ‘best’; iedere componist had immers zijn eigen merites. Toch sprak ze een lichte voorkeur uit voor Enrique Granados (1867 – 1916), die volgens haar een romanticus pur sang was.
De schaarse biografische gegevens van deze geboren Catalaan bevestigen dit beeld. Granados komt daarin naar voren als een uiterst gecompliceerde persoonlijkheid. Hij kon nu eens uitbundig vrolijk zijn, dan weer somber; bij tijd en wijle apathisch, maar ook buitengewoon energiek; kortom, elke karaktereigenschap die men hem zou willen toedichten dient vergezeld te gaan van haar tegenovergestelde, behalve dan dat hij fundamenteel een zachtaardig, overgevoelig mens bleef die altijd in was voor een practical joke. En een onverantwoordelijk mens, moeten we eraan toevoegen: Granados had een vrouw en zes kinderen te verzorgen, maar kon het niet over zijn hart verkrijgen leerlingen die hem niet konden betalen de deur te wijzen. Dat er meer dan eens misbruik gemaakt werd van ’s mans nonchalance ten aanzien van geldzaken staat wel vast.
Kijken we naar zijn pianomuziek, dan kunnen we zeggen dat Granados over dezelfde zwierige virtuositeit beschikte als Liszt of Rachmaninov. En met evenveel flair componeerde hij; al improviserend aan de piano kon hij opeens bevangen raken door een muzikaal idee, om het vervolgens razend enthousiast in één en dezelfde sessie volledig af te ronden. Er werd naderhand niet verder aan gesleuteld. Iemand die zo te werk gaat zou men van slordigheid kunnen verdenken, maar in het geval van Granados viel dat alleszins mee. Zijn composities zijn over het algemeen helder en duidelijk. Zo achteloos als hij kon zijn in zijn persoonlijke leven, zo precies was hij waar het zijn muzikale producties betrof.
Er is veel te doen geweest over Granados’ meesterwerk ‘Goyescas’ voor piano solo. De suite is gebaseerd op de schilderijen van Francisco Goya, een artiest die door de componist onvoorwaardelijk aanbeden werd. Bijna onvoorwaardelijk, want Granados had uitsluitend oog voor Goya’s vrolijke tapijtschilderingen. De latere werken van deze belangrijke kunstenaar sloten niet aan bij de in principe zonnige natuur van de componist. De krankzinnigen, mismaakten en gedegenereerden die opdoemden in de duistere werken van de oudere Goya kon deze goedaardige musicus niet vatten, dus zag hij ze niet. Voor hem bleef Goya de schepper van idyllische, pastorale tafereeltjes, die hij zelf - niet onbegenadigd tekenaar als hij was - treffend wist na te bootsen.
De critici hebben niet weten te achterhalen welke delen van de Goyescas betrekking hebben op welke schilderijen van Goya, maar in wezen doet dat er niet toe. Het gaat per slot van rekening om de aard van Goya’s wandtapijten als geheel, en niet om specifieke werken in het bijzonder.
Zondagavond speelt de Spaanse pianiste Alicia de Larrocha twee composities van Granados voor u. Vanzelfsprekend komt er een deel uit de Goyescas aan bod, te weten El Fandango de Candil. We sluiten de uitzending af met Cancion de Mayo, het Meilied, uit de Cuentos de la Juventud (jeugdvertellingen).
PLAYLIST OUD ANDERS, ZONDAG 14 APRIL 2019 OP AAFM, 19.00 - 20.00 UUR
01 The Cure - Trombone Shorty - 3.39
Een funky nummer van de man die al op 4-jarige leeftijd meespeelde met brass brands van New Orleans
02 Bona Speranza & The Teares of the Muses - Anthony Holborne - 4.32
Tudor componist Anthony Holborne vertolkt door het fluitspelende Amsterdam Loeki Stardust Quartet
03 Hi-Res pt 1 - Louis Dufort - 6.26
Elektroakoestisch vuurwerk van de Canadees Louis Dufort. Voor het luistergemak hebben we zijn compositie Hi-Res in twee delen geknipt: zie track 11
04 She Sweeps With Many-Colored Brooms - Josephine Foster - 2.32
Bij Josephine Foster vraagt de luisteraar zich af of ze een melodie nou kan vasthouden of niet. Haar stem ‘wiebelt’ als een zingende zaag. Toch gebeurt het allemaal bewust
05 Blagosloven Isi, Gospodi - The Bulgarian Voices Angelite - 5.18
The Bulgarian Voices Angelite zijn beter bekend als het vrouwenkoor Le Mystere de Voix Bulgares. Ze zijn al 32 jaar bezig de wereld te verbazen met hun vocale harmonieën
06 You Don't Mess Around With Jim - Jim Croce - 3.00
Jim Croce was 30 jaar oud toen hij om het leven kwam in een vliegtuigongeluk. Daarna werd hij pas echt populair
07 Goyescas: El Fandango de Candil - Enrique Granados - 5.48
- zie boven -
08 The Builder - Kaja Draksler Octet - 6.52
De Sloveense jazzpianiste Kaja Draksler heeft al in vele verschillende settings gewerkt. Hier hoort u haar eigen octet, gevormd uit een aantal muzikanten die in Amsterdam wonen en werken.
09 My Well Is Dry - Kokomo Arnold - 2.41
Tijdens de Amerikaanse Blues revival van de Jaren ’60 werd Kokomo Arnold benaderd om zijn carrière weer op te pakken. Hij had geen interesse; we moeten het dus doen met de 88 nummers die hij tussen 1920 – 1938 opnam
10 Sonate op 13 mvt. III - Albéric Magnard - 3.39
Een levendig werkje voor viool en piano van de weinig bekende Franse componist Albéric Magnard. De man verdedigde zich gewapenderhand toen in WWI Duitse soldaten zijn huis in beslag wilden nemen en moest dat met zijn leven bekopen. De Fransen beschouwen hem als een held
11 Hi-Res pt 2 - Louis Dufort - 7.14
- zie track 03 -
12 Then He Kissed Me - The Crystals - 2.40
Zeer bekend nummer van de Amerikaanse meidengroep The Crystals, die min of meer door producer Phil Spector geformeerd werd om zijn eigen ideeën uit te dragen
13 Cuentos de la Juventud: Canción de Mayo - Enrique Granados - 1.59
- zie boven -
