Donderdag 29 november 2018
Een van de aardigste neveneffecten van world muziek is het feit dat politieke geschillen ophouden te bestaan zodra muzikanten van diverse culturele achtergronden een internationaal samenwerkingsverband aangaan. Iemand als de Noorse platenproducent en dichter Erik Hillestad spant zich in om de helende werking die muziek op oud en nieuw politiek zeer kan hebben maximaal uit te dragen. Artiesten uit landen die door president George W. Bush in diens State of the Union speech van 2002 als ‘De As van het Kwaad’ bestempeld werden, kregen bij Hillestad een kans. In 2004 bracht hij dan ook het album ‘Lullabies from the Axis of Evil’ uit, een titel die opgevat mag worden als een ironisch antwoord op de Bijbelse doem waarmee Bush zich uitsprak over landen die in zijn ogen geen genade konden vinden. De plaat bevatte een verzameling hartverwarmende wiegeliedjes, gezongen door de beste stemmen uit de ‘slechtste’ landen ter wereld. Op die manier konden we kennis nemen van de muziek van onze zogenaamde aartsvijanden.Voordat we ons gaan bezighouden met Mahsa Vahdat, de Iraanse zangeres die een bijdrage leverde aan Hillestad’s Lullabies, geven we hier nog zijdelings een politiek getint commentaar.
Volgens Bush was Iran zo ongeveer de motor van de As van het Kwaad, een standpunt dat ook door de huidige pias in het Witte Huis gehuldigd wordt. Daartegenover stellen we dat Iran met zijn steun aan de Houthi rebellen het conflict in Jemen weliswaar in stand houdt, maar dat het de Saudi’s zijn die via een middeleeuwse methode als een voedselblokkade 14 miljoen Jemenieten de hongerdood in dreigen te jagen. De moord op één man (Kashoggi) was er voor nodig om de wereld er eindelijk op te attenderen dat er al drie jaar lang een genocide plaatsvindt op het Arabisch schiereiland. Deze massamoord wordt uitgevoerd door oliesjeiks met onbeperkte geldmiddelen, en wij beschouwen hen als onze bondgenoten. Tja, wat is dat tegenwoordig, de As van het Kwaad? Eén ding is duidelijk: de Saudi’s handelen nauwelijks beter dan Hitler, Stalin, Mao of Pol Pot.
Oud Anders dient binnen afzienbare tijd een uitzending met traditionele Jemenitische muziek te verzorgen. Straks zingen daar immers alleen nog de gieren, zo luidt de wrange boodschap.
We noemden Mahsa Vahdat, en om haar gaat het in dit artikel. In haar vaderland Iran bestaan er geen muziekopleidingen voor vrouwen. Mocht een vertegenwoordiger van haar sekse daar dan toch een klassieke muzikale carrière ambiëren, dan gaat ze jarenlang in de leer bij een erkende muzikant. Het lijkt een beetje op het meester-gezel verbond zoals dat bij ons honderden jaren geleden te doen gebruikelijk was. Vahdat zelf prijst deze traditie. Volgens haar leer je de kneepjes van het vak nergens beter dan bij iemand die in alle opzichten constant over je waakt. De Iraanse meester zal echter de ondergeschikte rol van de vrouw als muzikante benadrukken. In haar eigen land mag zij hooguit een begeleidende rol vervullen naast mannelijke instrumentalisten en zangers.
Dat laatste wordt een probleem wanneer je – zoals Mahsha en haar zus Marjan - over een stem beschikt die de vaardigheden van je bebaarde collega’s naar het tweede plan verwijst. Je wilt dan meer, kunt meer, maar je mag niet. Dat verbod geldt niet zozeer wanneer de vrouw haar vleugels uitslaat om de buitenlandse mogelijkheden te verkennen. Blijkbaar knijpen de Iraanse autoriteiten dan een oogje toe. Gelukkig maar, want daardoor kon Mahsa in Noorwegen deelnemen aan het project ‘Lullabies from the Axis of Evil’. Op grond van haar voortreffelijke kwaliteiten werd ze door Hillestad uitgenodigd om meerdere platen op zijn label uit te brengen. Dat heeft ze gedaan, en inmiddels is ze wereldberoemd.
In een van haar laatste projecten treedt ze op als frontzangeres van het Turkse collectief The Secret Ensemble. We komen nu terug op de eerste paragraaf: Nato bondgenoot Turkije heeft niets met Iran. Nou moet die notie op grond van de gezamenlijke Iraanse, Turkse en Russische afkeer van de naar onafhankelijkheid strevende Koerden enigszins bijgesteld worden, maar toch: in principe blijft Iran voor Turkije een verdachte speler op het slagveld van het Midden-Oosten. In de world muziek wordt er echter voorbij gegaan aan deze antithese. Wie waar vandaan komt doet er niet toe; het enige wat telt is muzikaal vakmanschap. De mannen van The Secret Ensemble wisten maar al te goed dat ze met Mahsa een fantastische artieste in huis kregen. Eentje voor wie ze maar al te graag ruim baan maakten, en terecht. Leest u Google er maar eens op na als u haar naam intikt. Superlatieven over haar vocale capaciteiten zijn daar niet van de lucht.
Zondag begint Oud Anders de uitzending met de onvergetelijke stem van Mahsa Vahdat. Ze zingt voor u het nummer Arzulanan Yakut. De virtuoze mannen rondom haar voegen er verheugd het hunne aan toe op hun instrumenten, en ook dat is niet mis.
01 Arzulanan Yakut - Mahsa Vahdat & The Secret Ensemble - 5.16
- zie boven -
02 Eight Ghosts 49 - Neely Bruce - 3.40
Als u denkt alles op vocaal gebied al gehoord te hebben, dan wordt het tijd om eens naar de Amerikaanse componist Neely Bruce te luisteren. Hij zal u verrassen...
03 La Cigarette - Babylon Circus - 3.42
De rap,rock & ska: de songs van het Franse Babylon Circus brengen leven in de brouwerij
La Cigarette staat op hun album La Belle Etoile
04 Elegie: Andantino con Moto - Jean Françaix - 2.57
Wonderkinderen genoeg in de wereld van de klassieke muziek. Jean Françaix was er één van; al op zesjarige leeftijd schreef hij zijn eerste stukjes. Zijn Elegie is een compositie voor solo piano, hier uitgevoerd door Idil Biret
05 Jo Jo Gunne - Chuck Berry - 2.46
Een iets minder bekend nummer van Rock ‘n’ Roll legende Chuck Berry. Nu ja, onbekend...hij verwerkte min of meer dezelfde riffjes steeds opnieuw in zijn songs. Dat maakt het niet minder goed; Berry blijft leuk om naar te luisteren
06 Kopuz - The Secret Ensemble - 2.48
Het Turkse The Secret Ensemble dit keer zonder zangeres Vahdat. Een puur instrumentaal nummer dus
07 Silver Cloud - Wolfert Brederode Quartet - 5.29
Pianist Wolfert Brederode geeft les aan de conservatoria te Den Haag en Tilburg, en heeft inmiddels een aantal albums op zijn naam staan. Hij behoort tot de meest veelbelovende nieuwe Nederlandse jazz artiesten. Silver Cloud staat op zijn album Post Scriptum uit 2011
08 Ondas do Mar - Martin Codax - 4.01
De troubadour Martin Codax (midden 13e eeuw) was van Spaanse komaf. Hij werd geboren in Galicië, een regio in Spanje die net boven Portugal ligt. Naast zanger was hij ook jongleur. Zijn lied Ondas do mar wordt uitgevoerd door de klassieke zangeressen Antje Finkenwirth en Beate Dittmann
09 The Guests - Leonard Cohen - 6.41
Het is jammer dat Leonard Cohen kort nadat Bob Dylan de nobelprijs voor de literatuur kreeg overleed, want als er in de wereld van de popmuziek iemand was die die prijs ook verdiend had, dan was hij het wel. Veel van zijn songs zijn gedichten met een hoog literair gehalte. The Guests staat op zijn album Recent Songs uit 1979
10 A Close Encounter with Charles's Country Band - ICP Orchestra - 5.02
‘Does humor belong in music’, vroeg Zappa zich ooit af. Het IPC Orchestra van Misha Mengelberg en Han Bennink beantwoordde dat met een volmondig ‘ja’
11 Sonata in G Major: Adagio - Johannes Fredericus Groneman - 4.54
Een werkje voor fluit en klavecimbel van de Duitse, naar Nederland geëmigreerde componist Johannes Fredericus Groneman (ca. 1710 – 1778)
12 Hawks Prairie - Eyvind Kang - 6.59
Op zijn album The Yelm Sessions laat avant-garde componist Eyvind Kang een paar van zijn onheilspellender stukken horen. Hawks Prairie is daar een voorbeeld van
13 Just A Song Before I Go - Crosby, Stills & Nash - 2.13
Crosby, Stills & Nash zonder Neil Young, maar daarom niet minder geslaagd
