Donderdag 20 september 2018
Dit artikel over Captain Beefheart’s album Bat Chain Puller dienen we te beginnen met een correctie. In de uitzending van zondag stellen we dat het aldaar gepresenteerde nummer Floppy Boot Stomp afkomstig is van de in 2012 door de Zappa Family Trust uitgegeven plaat van die naam. Dit klopt echter niet. Het betreft hier een versie die we aantreffen op een tweede generatie kopie van een door Beefheart in 1976 gemaakte eigen opname van het album. Beefheart zelf zou die kopie aan een werknemer van een platenlabel gegeven hebben. Hij deed dat voordat hij met een aantal songs van deze opname naar Warner Bros stapte en ze tezamen met ander materiaal uitbracht onder de naam Shiny Beast (Bat Chain Puller). De anonieme werknemer stelde een compilatie samen die jaren na het verschijnen van Shiny Beast zijn weg vond in de bootleg wereld. De kwaliteit van deze CDR versie liet echter nogal te wensen over door het excessief gebruik van ruisfilters.
Ene JWB, vooraanstaand lid van de Zappateers - een groep muziekliefhebbers die zich buigen over alles wat met Frank Zappa te maken heeft - wist op zijn beurt deze kopie te bemachtigen. Hij verblijdde de hardcore Beefheart fans met een onofficiële uitgave van Bat Chain Puller waarop de ruisfilters uit stonden. Deze zogeheten JWB transfer laat de nummers horen zoals Beefheart ze bedoeld moet hebben.
Begint het u te duizelen? Inderdaad, de discografie van Captain Beefheart is al even ondoorzichtig als zijn muziek. Zijn albums werden verspreid over een groot aantal legale en illegale platenlabels. Het is dan ook een hele klus om uit te zoeken waar we de songs kunnen vinden welke het dichtst bij de bron liggen. De Captain zelf kan er geen uitsluitsel meer over geven; de man overleed in 2010 aan multiple sclerose. Bovendien interesseerde het geharrewar omtrent zijn muziek hem allang niet meer. De raadselachtige artiest had de wereld van de rock de rug toegekeerd om zich definitief terug te trekken in de woestijn van het Joshua Tree National Park. Hij woonde daar al sinds de jaren zestig, en hij zou er vanaf 1982 tot aan zijn dood toe niet meer uitkomen. Muziek? Sorry, verkeerde carrièrekeuze.
Don van Vliet, zoals Beefheart’s eigenlijke naam luidde, verdiende de rest van zijn leven een goedbelegde boterham met zijn schilderijen. Dat zijn muziek hem niet het gewenste commerciële succes had gebracht was echter in eerste instantie aan hemzelf te wijten. Zo deconstrueerde hij op Trout Mask Replica heel zorgvuldig alles wat het menselijk oor nog voor toonkunst aan kon zien. Deze werkwijze resulteerde in een aantal volstrekt unieke songs, die hem weliswaar de bijval van menig gerenommeerde muziekrecensent opleverden, maar het grotere publiek niet konden bekoren. De Captain mag wel de rocker bij uitstek genoemd worden die iedereen kende, maar van wie niemand een plaat had. Nu ja, op een paar fanatiekelingen na dan.
Een conventionelere aanpak was aan Beefheart niet besteed. Hij probeerde het wel op Unconditionally Guaranteed, maar kon gewoon geen populaire deuntjes schrijven. De plaat werd muzikaal en commercieel een flop. In 1976 verzocht van Vliet jeugdvriend Zappa om hem financieel uit het slop te halen. Frank was op dat moment medeoprichter van het label DisCreet Records en had er wel oren naar om Bat Chain Puller uit te brengen. De nummers op die plaat vormden een soort gulden middenweg tussen Beefheart’s avant-garde periode en zijn latere ‘populaire’ werk. Het klonk allemaal prima, dus het zou wel eens een succes kunnen worden.
Zo mocht het echter niet zijn. Zappa kwam overhoop te liggen met zijn co-director Herb Cohen, die het geld van Frank’s eigen royalties gebruikte om Bat Chain Puller te produceren. Een woeste Zappa weigerde vervolgens om het album van zijn vriend uit te brengen. De rest van het verhaal hebben we in de eerste twee paragrafen van dit artikel beschreven.
In 2012, twee jaar na Beefheart’s dood, bracht de Zappa Family Trust de plaat uit zoals die ooit opgenomen werd in de DisCreet studio’s. Rijst de vraag wat nu eigenlijk de meest oorspronkelijke versie van het materiaal is: de eerste opname van DisCreet Records? Beefheart’s eigen opname die naderhand gebootlegd werd? Of de door Warner Bros geproduceerde versie die de wereld kent als Shiny Beast?
We vermoeden dat de ware Beefheart fan nieuwsgierig zal zijn naar de JWB transfer. Geen enkel label heeft de kans gekregen om daar zijn stempel op te drukken; het weerspiegelt het werk van de Captain zelf als producer. Van die plaat draait Oud Anders zondagavond dus Floppy Boot Stomp. Klinkt net even iets anders dan de clip hieronder.
PLAYLIST OUD ANDERS, ZONDAG 23 SEPTEMBER 2018 OP AAFM, 22.00 - 23.00 UUR
01 Polegnala e Todora - Vrouwenkoor van de Bulgaarse Staatstelevisie (1975) - 3.26
Polegnala e Todora is een Bulgaars liefdesliedje, fraai gezonegn door het vrouwenkoor van de Bulgaarse staatstelevisie in 1975
02 Floppy Boot Stomp - Captain Beefheart - 3.54
Floppy Boot Stomp zoals het ooit bedoeld was op de plaat Bat Chain Puller. Om allerlei redenen kwam dat album niet uit in de tijd dat het gemaakt werd; Beefheart bracht het toen onder bij Warner Bros en veranderde de naam in Shiny Beast. In 2012 besloot de Zappa Family Trust het alsnog uit te geven
03 Pushkin Waltz in C sharp minor - Serge Prokofiev - 2.57
Prokofiev’s Pushkin Waltzes werden oorspronkelijk voor kamerorkest geschreven. Hier hoort u een van die walsen gearrangeerd voor twee piano’s. Uitvoerenden: Martha Argerich en Sergei Babayan
04 Gelino - Tolgahan Cogulu & Sinan Sem Eroglu - 4.13
Een stuk voor microtonale gitaar, ontworpen door Tolgahan Cogulu. Hij speelt hier zelf en wordt begeleid door Sinan Sem Eroglu op de fretloze gitaar
05 It's Just A Matter Of Time - Aretha Franklin - 3.00
Ook Oud Anders geeft een eerbetoon aan de onlangs overleden Queen of Soul. It's Just A Matter Of Time is van 1964
06 Hamlet-Machine without Actors - Robert Normandeau - 8.54 Elektroakoestische muziek van een van Canada’s grootste componisten binnen dat genre
07 Memories of the Wind - Masayoshi Fujita - 3.47
Masayoshi Fujita slaat nieuwe wegen in op de vibrafoon
08 O Vos Omnes - Les Cris de Paris - 3.25
Vijfstemmig motet in de versie van Carlo Gesualdo
09 Unnamed figures - Jessika Kenney & Eyvind Kang - 7.37
Jessika Kenney en Eyvind Kang weten oude Perzische zangtradities te verenigen met hedendaagse structuren. Heel knap; dit klinkt tegelijkertijd oeroud en hypermodern
10 Dum Dum - Brenda Lee - 2.24
Niet te onderschatten, dit rockabily zangeresje: alleen Elvis Presley, the Beatles en Ray Charles verkochten in de jaren ’60 meer platen dan Brenda Lee
11 Form-Scheme Version V Section A & B - Karlheinz Stockhausen - 7.32
Als altijd klinkt Stockhausen weer eens alsof zijn tijd nog moet komen; zijn muziek is voor de toekomst. U hoort een mix van elektronika, stemmen en akoestsiche instrumenten zoals alleen Stockhausen dat in elkaar kon zetten
12 Quiet Joys Of Brotherhood - Sandy Denny - 4.28
We sluiten deze uitzending af met Quiet Joys Of Brotherhood, in feite een bonus track van het wereldberoemde Fairport Convention Album Liege & Lief, maar ook solo opgenomen door Denny
