Donderdag 13 september 2018
Het is een bekend misverstand dat genieën minder hard hoeven te werken dan de rest van de mensheid. Het vooroordeel luidt dat ze dankzij hun superieure inzichten sneller tot oplossingen komen dan anderen. Men zou kunnen denken dat iemand als Einstein zijn leven grotendeels flierefluitend aan het strand had kunnen doorbrengen, omdat dat ene gezegende gebiedje in zijn brein hem in staat stelde zonder al teveel inspanning de kortste weg naar het eureka te vinden. Tijd te over, toch?Zo zit het echter niet. Een niet onaanzienlijk deel van iemands genialiteit komt voort uit zijn of haar bereidheid om zich obsessief met een probleem bezig te houden. Dat betekent voortdurend werken, uur na uur, dag na dag en eventueel nacht na nacht. Wat betreft zijn inzet wijkt een genie dan ook niet af van de arme sloeber die met drie banen dertien kinderen probeert te voeden. Dat speciale hersenknobbeltje dient gestimuleerd te worden via noeste arbeid, anders doet het niet wat het doen moet.
Soms valt het samen, kijk maar eens naar Bach. Der Johann is zijn leven lang betrekkelijk onvermogend gebleven, kreeg 21 kinderen (waarvan er helaas tien overleden). Als kostwinner van een dergelijk groot gezin moest hij noodgedwongen de nodige uren maken. De kans dat zijn buitengewone talent door luiheid zou inslapen was dus uiterst gering. We mogen overigens aannemen dat Bach ook zonder die kinderen wel keihard gewerkt zou hebben. In die tijd deed vrijwel iedereen dat. Je ontkwam er niet aan als je niet tot de adel behoorde.
Kijken we naar Picasso, dan kan het feit dat hij de dag doorgaans pas tegen het middaguur begon enige argwaan wekken ten aanzien van zijn werklust. Schijn bedriegt echter: na zijn brunch trok de Spanjaard zich terug in zijn atelier, om er tot in de de kleine uurtjes nauwelijks meer uit te komen. Hij draaide alle dagen van de week meer dan tien uur per dag, ook toen hij dat allang niet meer hoefde. Zijn spaarzame vakanties aan de Rivièra bracht de man evenmin werkeloos door. Met zand, schelpen en aangespoelde rotzooi kun je immers leuke dingen doen. Overal waar hij kwam zag deze rusteloze kunstenaar mogelijkheden om iets nieuws te creëren. Rusteloos? Picasso vond zijn rust in hard werken. Zijn maniakale energie zou hem anders in pathologische vaarwateren hebben doen belanden.
De rocksterren van de moderne tijd doen niet onder voor de ijver van bovengenoemde begenadigden. Weliswaar lijkt het er soms op dat de grootsten onder hen een vrij en vrolijk leven leiden van feesten, vrouwen en ander vertier, maar dat is slechts een imago dat door bewuste marketing gefingeerd wordt. De werkelijkheid is anders. Zo wisten de Stones niet van ophouden als ze een nieuwe plaat in elkaar wilden zetten. Keith Richards vond het musiceren zó fascinerend dat hij er soms letterlijk vijf dagen en nachten onafgebroken mee bezig kon zijn. Hij sliep dan geen minuut. Mick Jagger liet de band tijdens repetities dezelfde variant van een nummer eindeloos herhalen, voor hem was het nooit goed genoeg. Het is bekend dat Jagger nog steeds zijn bedenkingen heeft over de eindversies van zelfs de meest succesvolle Stones platen.
Verder beweerde drummer Charlie Watts bij wijze van grap weleens dat de band gewoonlijk een maand lang werkte en daarna vijf maanden op de lauweren rustte. Dat was echter precies wat het was – een grap. Hij wist wel beter.
Frank Zappa was nog zo’n rockheld die zich het schompes werkte. En wat Zappa van zichzelf eiste, legde hij ook zijn bandleden op. Er werd geoefend totdat iedereen er bij neerviel; een nummer moest en zou erin geslepen worden totdat het live minstens even goed klonk als op de studioplaat. Protesteren had weinig zin, want tegen de legendarische welbespraaktheid van despoot Zappa legde je het immers af. Verbaal kon de man iedereen aan, ook hen die het praten tot hun beroep hadden gemaakt, zoals talkshow hosts en politici.
Zappa’s werkdrift heeft een oeuvre opgeleverd waarvan het publiek de omvang bij lange na nog niet kent. Naast het werk met zijn band bleef hij in zijn eentje dag en nacht bezig met muziek. Alles wat hij opnam werd bewaard in The Vault, een klimaat gecontroleerde ruimte in zijn huis waar zo ongeveer elke noot die hij ooit speelde op tape te vinden is, zelfs die van de jamsessies met zijn kinderen. De geniale rocker overleed in 1993. Het einde van zijn muzikale ontdekkingstocht is echter nog lang niet in zicht, althans niet in gepubliceerde vorm. De Zappa Family Trust heeft er de handen aan vol om alles in kaart te brengen. Eens per zoveel jaar verblijden Franks nazaten de wereld met een nieuwe publicatie.
Zondagavond hoort u Zappa’s ‘Revised Music for Guitar and Low Budget Orchestra’, een nummer dat u terug kunt vinden op zijn album Studio Tan. Het stuk getuigt van zijn levenslange interesse voor hypermoderne componisten als Edgar Varèse en Iannis Xenakis. Het is wat Zappa zo vaak deed: hij vertaalde de bevindingen van zijn klassieke invloeden naar zijn eigen, hoogstpersoonlijke idioom. Zappa’s rock mogen we modern klassiek noemen, maar het is toch anders dan het werk van zijn voorbeelden, dat zo vaak de sombere kant van ons leven hier op aarde benadrukt. Frank Zappa wijst ons erop dat avant-garde muziek ook vreugdevol en leuk kan zijn.
PLAYLIST OUD ANDERS, ZONDAG 16 SEPTEMBER 2018 OP AAFM, 19.00 - 20.00 UUR
01 My Least Favorite Life - Lera Lynn - 3.29
Lera Lynn vertolkt een fraai, meeslepend nummer voor de populaire TV serie True Detective. In een seizoen 2 treedt ze eenmalig als actrice op. Ze speelt een junkie die over haar leed zingt in een donkere kroeg
02 Caprice Op.1 N.24 in a, Tema-Variazioni - Niccolo Paganini - 5.40
De Russische violist Leonid Kogan vertolkt als geen ander het werk van Paganini. Dit is een opname gedaan op het Arlecchino label, waarvan de cd’s stuk voor stuk een klein fortuin waard zijn, zo zeldzaam zijn ze, en zo goed waren die recordings
03 Segment - Kenny Barron & Dave Holland - 5.58
Jazzpianist Kenny Barron en double bass speler Dave Holland hebben al decennia lang met elkaar samengespeeld, en dat is te horen. Ze kennen elkaar door en door. Segment staat op hun album The Art of Conversation uit 2014
04 Shout And Shimmy - James Brown - 2.51
De Godfather van Prince en Michael Jackson aan het werk. Funk, soul en Rock ’n Roll, James Brown had het allemaal
05 Light as the butterfly - Hossein Alizadeh, Madjid Khaladj & Homa Niknam - 5.36
De stem van de Iraanse zangeres Homa Niknam is er een uit duizenden. Hier wordt ze begeleid door de bekende tar speler Hossein Alizadeh en percussionist Madjid Khaladj. Omdat ze een vrouw is, wordt het album Bird toegeschreven aan Alizadeh, maar in feite is Niknam het die de plaat tot iets bijzonders maakt
06 The Blackbird - Cindy Cox - 3.53
De Servische harpiste Victoria Jordanova maakt iets bijzonders van Cindy Cox’s compositie The Blackbird. Dat doet ze op de elektrische harp
07 Rock And Roll - The Boswell Sisters - 2.45
De allereerste single die de term Rock ’n Roll in de titel meedroeg. Het nummer is van 1934, maar de Boswell Sisters wisten toen al welke kant het op zou gaan met de populaire muziek
08 Fantasia in F sharp minor 'Sonate écossaise', Op 28: Con moto agitato – Andante - Felix Mendelssohn - 5.11
Mendelssohn wordt maar al te vaak over het hoofd gezien omdat hij in dezelfde periode leefde als Beethoven, Mozart, Schumann en Schubert. Net als zij behoort hij echter tot de crème de la crème van de Romantische periode. Hier hoort u de Fantasia in F sharp minor, op. 28, vertolkt door de Britse pianist Howard Shelley
09 Pardon Me, I've Got Someone to Kill - Diamanda Galas - 4.56
Stemkunstenares Diamanda Galas heeft in figuurlijke zin heel wat mensen vermoord, strijdvaardig als ze tot op de dag van vandaag gebleven is t.a.v. de hypocrisie in deze wereld. Dit jaar heeft ze eindelijk weer eens een plaat uitgebracht. Jawel, twee zelfs. Dit nummer is van het album All the Way
10 Revised Music For Guitar And Low Budget Orchestra - Frank Zappa - 7.38
- zie boven -
11 Bianca - Peter Walker - 3.09
De Amerikaanse gitarist Peter Walker verdween na zijn eerste plaat uit de jaren ’60 uit het zicht, maar bleef zich bekwamen op zijn instrument. Net als collega Robbie Basho, ook al zo’n ongrijpbare muzikant, hield hij zich bezig met oosterse toonschalen. Bianca is van zijn LP Rainy day Raga uit 1967
12 Mama - Hossein Alizadeh & Djivan Gasparyan - 5.55
Tar en setar virtuoos Alizadeh samen met Djivan Gasparyan, de beste duduk speler aller tijden...?
