Donderdag 16 augustus 2018
Muzikanten die met de geluiden van water experimenteren hebben verscheidene malen hun weg naar Oud Anders gevonden. We noemen Tan Dun, die in zijn composities regelmatig spelers met de handen op water laat slaan. En inderdaad, je kunt geweldig drummen op water. Het klets en klotst er lustig op los. Een mens wordt er vrolijk van als hij al dat gespetter hoort, en dat zal ongetwijfeld te maken hebben met het feit dat vrijwel iedereen goede herinneringen heeft aan waterpret in de badkuip, in een zwembad of aan zee.Dan is er een man als Michel Redolfi, die water dikwijls als medium gebruikt door instrumenten onder in een zwembad te laten bespelen. Vooral wanneer hij zich bedient van glazen instrumenten leidt dit tot een wonderlijk mooi resultaat. Op Youtube kunt u clips vinden waar u mensen relaxed op het water ziet drijven terwijl er onder hen een concert van Redolfi gegeven wordt.
Elektroakoestisch componiste Olivia Block doet het weer anders. Zij neemt het geluid van water op zoals zich dat voordoet in de natuur. Dat kan een wild golvende zee zijn of eventueel een fris regenbuitje, zolang het maar met water te maken heeft. Met het opgeslagen materiaal gaat ze vervolgens de studio in en onderwerpt het aan een nauwgezet proces van knippen en plakken. Dit net zolang tot ze een door haar gewenste structuur heeft weten aan te brengen.
John Cage, die zo ongeveer alles wat geluiden produceert aanwendde voor zijn composities, heeft zich natuurlijk ook bezig gehouden met water. Beroemd is zijn stuk ‘Inlets’, waarbij spelers met water gevulde schelpen in hun handen dragen en ze voorzichtig bewegen. Onderin de schelpen zitten microfoons die het geluid van het wentelende water opvangen. Dat is eigenlijk alles; zoals gewoonlijk doet Cage in dit stuk weer eens minder dan je van een componist zou verwachten. Maar dat is dan ook zijn stellingname; het enfant terrible van de Amerikaanse avant-garde wilde muziek maken waarbij de inbreng van componist of spelers zoveel mogelijk gereduceerd werd. Het toeval was voor hem van groot belang.
Zondagavond even na 22.30 hoort u een componiste die het geluid van water tot een wetenschap heeft gemaakt. Haar naam is Tomoko Sauvage, een Japanse die tien jaar lang de akoestische en visuele eigenschappen van water onder verschillende omstandigheden heeft bestudeerd. Ook verdiepte ze zich in de geluiden van allerlei soorten keramiek in combinatie met elektronische hulpmiddelen. En zo ziet u Sauvage tijdens een uitvoering de randen van de schalen bestrijken, op het water kloppen en erin roeren, water aanvullen of juist wegnemen, enzovoorts. Via de in de schalen geplaatste onderwatermicrofoons worden alle geluidseffecten die keramiek en water wederzijds op elkaar hebben opgevangen. De klanken manipuleert ze vervolgens door de knoppen van de elektronica te bedienen. Op die manier ontstaan er geluidssculpturen die soms niet eens meer aan water doen denken, maar er wel degelijk uit voortkomen.
Voor Sauvage is water meer dan een middel om muziek te maken. Ze heeft haar muziek bedoeld als een vorm van meditatie die ons als het ware in staat stelt ‘de weg naar het water terug te vinden’. Water staat immers symbool voor het leven; het zorgt ervoor dat alles groeit en bloeit. Als zodanig wordt water door de esoterische wetenschappen gezien als een onuitputtelijke bron van liefde: een eeuwig schenkend principe dat door het hele universum stroomt. Volgens Sauvage doen we er goed aan te proberen er in spirituele zin één mee te worden.
De compositie die we gaan draaien heet Clepsydra. Dat is een andere naam voor een waterklok. Denkt u daarbij aan een mechaniekje dat ongeveer op dezelfde wijze werkt als een zandloper, maar dan met water in plaats van zand.
PLAYLIST OUD ANDERS, ZONDAG 19 AUGUSTUS 2018 OP AAFM, 22.00 - 23.00 UUR
01 Wonder Farm - Off World - 5.24
Sandro Perri en collega’s maken met hun project Off World uiterst merkwaardige muziek die moeilijk te classificeren is. De verworvenheden van diverse genres komen hier samen
02 Ezkeroh Elokim - Frank London - 6.19
Trompettist Frank London, lid van The Klezmatics uit New York, werd op grond van zijn verdiensten voor de modernisering van de traditionele Hongaarse en Jiddische muziek (Balkan/Klezmer) in Hongarije tot ridder geslagen. Hier speelt hij een instrumentele versie van een origineel cantoraal gezang. De akoestiek van het nummer is schitterend
03 The Death of Emmett Till - Bob Dylan - 5.22
The Death of Emmett Till is een ballade over het korte leven van een Afro-Amerikaanse jongen van die naam. De jongen werd in 1955 door twee blanke mannen gedood omdat hij met een blanke vrouw flirtte. Dylan maakte er zes jaar later een song over. Deze vertolking staat op Great White Wonder, de allereerste rock bootleg
04 Le Tourbillon - John Zorn - 9.45
In 2018 keert John Zorn op het album A Convex Mirror terug naar hoe hij begon en brengt hij weer eens niets ontziende improv jazz op de saksofoon. Doet denken aan de capriolen van de vroege Willem Breuker
05 Blow, Gabriel - The McIntosh Country Shouters - 3.37
Als je ze hoort zou je denken met een Afrikaanse plattelandsgemeenschap van doen te hebben. Maar nee, The McIntosh Country Shouters komen uit Georgia, waar er met de zogenaamde Ring Shout een soort muziek in ere wordt gehouden die zeer dicht bij haar Afrikaanse wortels staat
06 Clepsydra (waterklok) - Tomoko Sauvage - 10.49
- zie boven -
07 The Mask - Off World - 6.19
- zie track 01 -
08 Piano Concerto no. 3 in C minor, op.37: Rondo (Allegro) - Beethoven - 8.52
Pianist Friedrich Gulda en het Kölner Rundfunk-Sinfonie-Orchester o.l.v. Maurio Rossi voeren het derde pianoconcert van Beethoven uit. Een voortreffelijke mono opname uit 1955
