Donderdag 3 mei 2018
Muziek, of althans dat fenomeen dat door de meeste mensen van welke cultuur dan ook als zodanig ervaren wordt, is niet meer dan een schilfertje binnen de oneindige mogelijkheden van de wereld van het geluid. Iemand als de Griekse avant-garde componist Iannis Xenakis stelde zelfs dat de toonkunst die door mensenhanden ontworpen wordt een anomalie is in het universum. Hij ontwikkelde klankenreeksen die volgens hem beter aansloten bij de op toeval gebaseerde wetten van de kosmos. Daarvoor gebruikte hij een aantal ingewikkelde wiskundige formules. Dat kon hij, want hij was per slot van rekening een afgestudeerd architect. Mensen van die beroepsgroep hebben veel te maken met wiskunde. De theorieën van Xenakis leverden een soort muziek op die tot op de dag van vandaag door weinigen begrepen wordt.Field recording specialiste Olivia Block gaat niet zover. Formules en hun uitkomsten neemt ze voor kennisgeving aan, maar ze werkt er niet mee. Wat doet ze dan wel? Kijken we naar de compositie ‘Heave to’, waarvan we zondag in Oud Anders het tweede deel laten horen, dan wordt het al gauw duidelijk dat ze gebruik maakt van drie geluidsbronnen. Aan de ene kant zijn daar de al dan niet gemanipuleerde klanken van het stormende water in een zee, en dan vooral daar waar er van nature veel maalstromen, oftewel draaikolken, optreden. Vervolgens voegt ze er in de studio een panorama van elektronische geluiden aan toe. Tenslotte vermengt ze het geheel met klanken van conventionele akoestische instrumenten.
Kijken we naar dat laatste – het integreren van de viool, de cello, blazers etc. - mogen we dan aannemen dat het dan toch nog een beetje klassiek wordt? Nee, niet echt. Block gooit de geluiden die je verwacht van klassieke instrumenten als het ware in de compostbak. De klanken worden ontdaan van hun gebruikelijke, gestructureerde associaties en gaan als zodanig naadloos op in de op toeval gebaseerde geluiden van de oceaan. Studiowerk doet de rest; daar onderwerpt ze de geluiden aan een intensief proces van schaven, polijsten en herschikken. Uiteindelijk levert dit een interessante melange op van spontane en bedachte klanken.
Het experimenteren met geluiden zat er al vroeg in bij Olivia Block. Ze begon als muzikante in een band in Austin, Texas, maar nam al gauw geen genoegen meer met uitsluitend haar conventionele bijdrage binnen de groep. Ze kocht dus een viersporen tape recorder en ging aan de slag met het maken van sound collages. Opnames van natuurgeluiden die ze eventueel bewerkte hadden daarbij haar voorkeur. Haar geluidstexturen werden als intermezzo’s afgespeeld tussen de gewone nummers door.
Van daaruit ging het verder. Als de autodidactica die ze is ontwikkelde Block zich op eigen houtje voort, en is ze inmiddels uitgegroeid tot een van de origineelste en belangwekkendste geluidskunstenaars ter wereld. Haar werk werd vele malen onderscheiden. Overal wordt ze uitgenodigd om deel te nemen aan multimedia evenementen. Ook geeft ze les aan een aantal gerenommeerde onderwijsinstituten, zoals Harvard University.
Mogen we zondagavond dus iets bijzonders verwachten? Nou en of. ‘Heave to’ is een compositie zoals u zelden gehoord heeft. De zee, de violen, de elektronische drone, alles werkt samen om dit werk tot een geweldige geluidservaring te maken. De term ‘heave to’ is overigens afkomstig uit de zeevaart. Het betreft manoeuvres om een schip in stormachtig weer op het rechte pad te houden.
Inderdaad: alle hens aan dek met Olivia Block’s gedenkwaardige compositie!
PLAYLIST OUDANDERS, ZONDAG 6 MEI 2018 OP AAFM, 22.00 - 23.00 UUR
01 Hurricane Season - Trombone Shorty - 3.21
Het trombone fenomeen Trombone Shorty laat u horen wat hedendaagse funky music is
02 Lavement des Pieds - Abed Azrie - 3.08
De Syriër Abed Azrie is een componist van klassieke muziek, ook al wil hij zichzelf niet als zodanig geclassificeerd zien. Lavement des Pieds is afkomstig uit zijn passiemuziek L'évangile selon Jean, het evangelie volgens Johannes
03 The Trees They Do Grow High - Brass Monkey - 5.29
Koperwerk in de Britse folk is tamelijk ongewoon. De groep Brass Monkey nam het op zich om te laten zien wat er mogelijk is binnenin het genre, gebruikmakend van blazers
04 Supplement aux Années de Pèlerinage Vol.2: Venezia e Napoli No 3. Tarantella - 9.22
Supervirtuoos Liszt beschrijft in het nu volgende stuk Tarantella zijn reizen door Venetië en Napels. Het wordt uitgevoerd door een hedendaagse supervirtuoos, te weten Marc-Andre Hamelin
05 Garden District - Cecile Corbel - 3.30
Een aantrekkelijk soort Celtic van de Frans-Bretonse zangeres en harpist Cecile Corbel
06 Heave To (Part 2) - Olivia Block - 11.26
- zie boven -
07 Suburbia - Trombone Shorty - 3.19
- zie track 01 -
08 Balkanology - Jan Rokyta (uitv. Flautando Köln) - 7.33
Jan Rokyta is een virtuoos op de Hongaarse cimbalom. Het kwartet Flautando Köln laat horen dat een arrangement van zijn capriolen heel goed werkt. We horen dus geen plankciter hier, maar een viertal fluiten
09 Excuse My French - Caro Emerald - 3.52
Caro Emerald en haar vorm van retro jazz doen aan de Harlem Renaissance van de jaren twintig van de vorige eeuw denken. Ze doet het geweldig, en blijft toch een artieste op wie we hier in Nederland trots kunnen zijn.
10 Raghunatha Nannu - Mysore V. Doreswamy Iyengar - 4.57
Mysore V. Doreswamy Iyengar was een van de grootste spelers op het oeroude Indiase snaarinstrument de veena. U gaat luisteren naar zijn compositie Raghunatha Nannu
11 If I Had A Hammer - Odetta - 1.53
Odetta was een Afro-Amerikaanse actrice, gitariste, componiste en activiste. Zij werd "de stem van de beweging voor de burgerrechten" genoemd. Haar repertoire bestaat uit Amerikaanse folkmuziek, blues, jazz en negrospirituals. In de jaren 1950 en 1960 was zij een inspiratiebron voor artiesten als Bob Dylan, Joan Baez en Janis Joplin. We sluiten onze uitzending af met haar vertolking van Pete Seegher’s If I Had A Hammer
