Donderdag 5 april 2018
North Sea Jazz 2008: in de Hudson zaal van het Ahoy complex zag ik een broos mannetje het trapje bij het podium opklimmen. Gezien zijn leeftijd ging dat niet al te best; jazzpianist Hank Jones was op dat moment al 90 jaar. Assistenten schoten te hulp en ondersteunden hem op zijn moeizame weg naar boven. Uit hun gebaren sprak groot respect. Nu wordt hoge ouderdom meestal met de nodige eerbied bejegend, maar in het geval van deze senior gold die eerbied niet alleen zijn jaren, maar vooral ook het feit dat zijn handen nog steeds konden wat zijn benen nauwelijks meer wilden. Die handen zagen we aan het werk, en hoe. Een lichte, soepele aanslag, vingers die feilloos de juiste toetsen wisten te vinden en armbewegingen even vloeiend als die van een topballerina tijdens een opvoering van het Zwanenmeer. Hank Jones zien spelen was net zo’n bijzondere ervaring als hem horen, en niet in de laatste plaats omdat zijn gezicht een hartverwarmende vriendelijkheid uitstraalde.
Hank Jones, geboren in 1918, had vele stijlen in de jazz doorlopen en vond de expressie van zijn voorkeur uiteindelijk in de bebop van de jaren ‘40. Bop is een stijl waar velen naar verwijzen als ze een reden moeten opgeven waarom ze ‘niks met jazz hebben’. En inderdaad, niet iedereen kan de gecompliceerde ritmes en harmonieën van de bop waarderen. Erop dansen gaat niet, en erg zingbaar is het ook al niet. Een bopnummer blijft je ten ene male niet in het hoofd hangen, tenzij je zelf muzikant bent en de stijl goed beheerst. En toch – het spel van Jones mag een aanrader genoemd worden voor iedereen die bereid is zijn mening over bebop te herzien.
In de handen van Jones verandert de bop in een stijl waar je de complexe structuur niet aan af hoort. Dat was wellicht zijn grootste kunst; zijn nummers klinken alsof het een simpel deuntje betreft, terwijl dat toch echt niet het geval is. Het ritme van Jones’s improvisaties blijft namelijk wel degelijk een ingewikkelde zaak. Beginnende pianisten hoeven dan ook niet te denken dat ze zich zonder meer aan zijn muziek kunnen wagen, laat staan dat ze de lyrische kwaliteit ervan kunnen benaderen.
Dat laatste maakt overigens zijn nummers nu juist zo mooi. Elke klank die Jones produceert is een wonder van welluidendheid, ongeacht de plaatsing van die klank in een niet gemakkelijk te doorgronden reeks van tonen. Iets dergelijks treedt ook op bij een bijna serieel opererende hedendaagse jazz artieste als Kaja Draxler. Ook deze begaafde pianiste heb ik ooit tijdens een editie van het North Sea Jazz Festival mogen bewonderen. Haar muziek is structureel bijna niet te volgen, maar hoe mooi klinkt elke noot! Als Hank Jones heeft zij blijkbaar haar ziel versmolten met de toetsen en snaren van de piano, en op die manier haalt ze klanken naar boven die zó diep doorvoeld zijn dat weinig anderen ze kunnen nabootsen.
Zondagavond draait Oud Anders twee nummers van Hank Jones’s album ‘Solo Piano: My Funny Valentine’. Dat zijn de klassiekers ‘On Green Dolphin Street’ en ‘Summertime’. Natuurlijk komt een pianist van het kaliber Hank Jones het beste uit de verf wanneer we hem alleen horen. Dat neemt niet weg dat er honderden bekende namen in de muziek- en filmwereld zijn geweest die met hem wilden samenwerken. Jazeker, zelfs een celebrity als Marilyn Monroe. De actrice nodigde Jones uit haar te begeleiden tijdens haar song ‘Happy Birthday Dear President’ ter ere van de 45e verjaardag van J.F. Kennedy in 1962. Over Monroe kun je zeggen wat je wil, maar ze had ontegenzeggelijk een goede smaak.
PLAYLIST OUD ANDERS, ZONDAG 8 APRIL 2018 OP AAFM, 22.00 - 23.00 UUR
01 On Green Dolphin Street - Hank Jones - 3.22
Een jazzklassieker in handen van bebop pianist Hank Jones
02 Sing Us One of Your Songs May - Bill Fay - 2.52
Ook Engeland kent een aantal zangers die ooit ergens eind jaren ‘60 een leuke plaat uitbrachten en vervolgens volledig vergeten werden. Bill Fay is zo iemand. Van hem draaien we het nummer Sing Us One of Your Songs May van zijn album Bill Fay uit 1969
03 Requiem for soprano, mezzo-soprano, mixed chorus and orchestra: Kyrie. Molto espressivo - György Ligeti - 6.35
De microtonale koorzang van Ligeti kan een beetje eng overkomen als u er niet aan gewend bent. Zijn Requiem werd gebruikt voor Stanley Kubrick’s meesterlijke rolprent 2001: A Space Odyssey
04 Trav'Lin' Light - Billie Holiday - 3.07
De markante, bijna masserende stem van Holiday staat altijd weer garant voor een bijzondere ervaring. U hoort haar nummer Trav’ling Light in een verrassend goede opname
05 Drums pt.1 - Sven-David Sandström - 4.53
Zet u schrap, want het beroemde percussieve ensemble Kroumata gooit alle remmen los tijdens een vertolking van Sandströms compositie Drums. Het tweede deel hoort u later in de uitzending
06 Everything ruined (Ola rimadia) - Sofia Vembo - 3.27
Sofia Vembo, eigenlijke naam Efi Bembou, was een Griekse zangeres die met haar patriotistische liederen ten tijde van de tweede Wereldoorlog, toen Griekenland onder vuur kwam van Italië en later Duitsland, zeer populair geworden is. Op grond van haar verdiensten werd ze later benoemd tot majoor in het Griekse leger. Van haar hoort u de song Everything Ruined
07 Toccata Prima - Johann Hieronymus Kapsberger - 5.49
Vanwege de omvangrijke klankkast en hals van bijna twee meter lang is de luitsoort de chitaron bijna onhandelbaar. De klank die het instrument produceert is echter buitengewoon fraai. De Noor Rolf Lislevand vertolkt hier de Toccata Prima van Kapsberger
08 Summertime - Hank Jones - 5.08
- zie track 01 –
09 New Moons - Brian Eno - 4.02
Een nummer van de uitvinder van de ambient music is altijd wel de moeite waard. U hoort Brian Eno op zijn in 2010 verschenen plaat Making Space
10 Pot Of Gold - Cilla Jane - 2.38
De muziek van de Australische singersong writer Cilla Jane wordt door de critici omschreven als innemend en dromerig. Van haar eerste album Until Morning Comes draaien we het nummer Pot of Gold
11 Drums pt.2 - Sven-David Sandström - 8.47
- zie track 05 -
12 Baryton Trio no 11 in D major: Adagio - Franz Joseph Haydn - 6.02
We sluiten de uitzending af met een compositie voor het in onbruik geraakte instrument de baryton, dat een beetje op een viola da gamba, oftewel een basviool lijkt, maar een extra set snaren heeft die met de vingers aangeslagen moeten worden. Haydn heeft een grote hoeveelheid werken voor de baryton geschreven. Van hem hoort u het Adagio uit het Baryton Trio no. 11 in D major
