Donderdag 22 maart 2018
Blueslegende Robert Johnson (1911 – 1937) stond te boek als een gitaarvirtuoos die in staat was zijn instrument te laten klinken alsof er twee man aan het werk waren. Tegelijkertijd kon hij de mondharmonica bespelen en gaf hij de maat aan door met zijn voeten op de grond te stampen. Hij was dus een soort éénmansband die overal waar hij optrad – doorgaans op een straathoek of in een zogeheten juke joint, een gelegenheid voor Afro-Amerikanen om te dansen, te drinken en te gokken - heel wat bekijks trok. Toen Keith Richards van de Rolling Stones voor het eerst een plaatje van Johnson hoorde, vroeg hij zich af of de man soms over drie breinen beschikte.Dat Johnson een wonderlijk brein gehad moet hebben mogen we op grond van zijn instrumentale vaardigheid wel aannemen. Maar er was meer aan deze artiest dat hem na zijn dood tot een grootheid zou maken. Johnson schreef razend knappe lyrics; afgeronde teksten die een grote emotionele lading met zich meedroegen. In die zin liep strekte hij latere zangers als Dylan, Mitchell en Cohen tot voorbeeld.
In Johnson’s tijd waren er niet veel muzikanten die zich in hun songs op een originele wijze konden uitdrukken. Meestal werden teksten links en rechts gejat, en er was niemand die daar moeilijk over deed. In Afro-Amerikaanse kringen bekommerde men zich immers niet om copyright, ook al niet omdat de blanke meerderheid niet bepaald scheutig was met het verlenen van eigendomsrechten aan zwarte artiesten. Pas in de jaren ’60 en ’70 zou daar verandering in komen.
Johnson kon gevoelens overbrengen zonder deze al te specifiek te benoemen. Hij liet zijn metaforen voor zich spreken. Dat maakte hem tot een bekwaam dichter; des te opmerkelijker omdat deze bard nauwelijks de tijd heeft gehad om zijn literaire talent tot volle wasdom te laten komen. Robert Johnson werd slechts 27 jaar. Soms zou je haast gaan geloven in een Voorzienigheid, die – in het besef dat Hij een jongeling al spoedig ‘terugroept’ - de persoon in kwestie zegent met een artistieke rijpheid welke anderen pas na hun vijftigste bereiken.
Laten we Johnson’s prachtige nummer ‘Love In Vain’ eens analyseren:
Well I followed her, to the station/With a suitcase in my hand
Yeah, I followed her to the station/With a suitcase in my hand
Whoa, it's hard to tell, it's hard to tell/When all your love's in vain
When the train come in the station/I looked her in the eye
Well the train come in the station/And I looked her in the eye
Whoa, I felt so sad so lonesome/That I could not help but cry
When the train left the station/It had two lights on behind
Yeah, when the train left the station/It had two lights on behind
Whoa, the blue light was my baby/And the red light was my mind
All my love was in vain
All my love's in vain
Alleen de woorden precies in het midden (‘sad’ en ‘cry’) beschrijven het verdriet van de ik-figuur. Wat opvalt is dat de rest van de tekst verstoken blijft van emotionele uitlatingen, maar desondanks dat verdriet perfect verzinnebeeldt. Kijken we bijvoorbeeld naar de eerste zin, dan zien we dat de verteller zijn geliefde volgt. Hij loopt dus achter haar aan, niet naast haar. Dit geeft al aan dat er iets niet goed zit tussen de twee. Het koffertje dat hij draagt is van haar. Het is een teken dat ze vertrekt.
Al met al wordt hier het beeld opgeroepen van een man die moedeloos achter zijn vertrekkende lief aansjokt, en trouw tot op het laatst haar koffertje nog draagt.
Het moment van de waarheid breekt aan wanneer de trein het station binnenloopt. Op dat moment rest de verteller rest niets anders dan haar nog één keer in de ogen te kijken. Vervolgens wordt het hem allemaal teveel.
Als de trein vertrekt, ziet hij twee lichten achterop de laatste wagon. De kleine tragedie heeft zich voltrokken: met het blauwe licht gaat de geliefde haar vrijheid tegemoet, terwijl het rode stopsein op tweeërlei wijze werkt voor de verteller. Zij gaat weg, maar hij mag niet mee, en het verdriet doet hem bijna zijn verstand verliezen. Al zijn liefde was tevergeefs.
Simpel genoeg, zegt u. Jazeker, maar schrijf het maar eens zo beknopt, en zo effectief.
Hieronder ziet u twee clips van ‘Love In Vain’. De eerste laat Robert Johnson zelf horen. De tweede is een bootleg, gemaakt tijdens een live optreden van de Rolling Stones. De Britse band heeft het nummer meerdere malen gecoverd.
Zondagavond brengt Oud Anders ‘Love in Vain’, Live at the Roundhouse (London) 1971 van de Stones. De band heeft de bootleg opgepoetst en officieel uitgebracht op de 3cd ‘Sticky Fingers Super Deluxe’.
PLAYLIST OUD ANDERS, ZONDAG 25 MAART 2018 OP AAFM, 22.00 - 23.00 UUR
01 Tragedy - Norah Jones - 4.14
De Amerikaanse dochter van Ravi Shankar, zus van Anoushka, heeft hoge ogen gegooid als zangeres met een heel eigen stijl. U luistert naar het nummer Tragedy van haar album Daybreaks uit 2017
02 Temazcal - Milosz Pekala - 8.07
Mono Percussions heet het album van Milosz Pekala, en natuurlijk horen we de drum, maar die is op alle mogelijke manieren digitaal bewerkt. Het nummer Temazcal laat horen hoe gek het kan worden met een drumset die je overlevert aan de computer
03 Love in Vain (Live at the Roundhouse 1971) - Rolling Stones - 6.42
- zie boven -
04 For Voice - Sarah Davachi - 9.19
Sarah Davachi weet precies wat ze doet als ze via elektronische weg een vrouwenstem manipuleert. Boventonen zijn heel belangrijk in dit fraaie stuk
05 Dig a Little Deeper - Mahalia Jackson - 2.34
Gospel Queen Mahalia Jackson mag tot de grootste 20e-eeuwse stemmen in het populaire genre gerekend worden
06 Altars of Science 4 - Marcus Schmickler - 5.00
Marcus Schmickler werd in keulen geboren, ontmoette o.a. Karlheinz Stockhausen en maakt tot op de dag van vandaag elektronische en elektroakoestische werken. Van zijn album Altars of Science hoort u deel vier van het titelnummer
07 Softly - Sibylle Baier - 2.54
Vorige week hebben we op onze AAFM pagina een heel artikel besteed aan de raadselachtige, vrijwel vergeten Duitse folkzangeres Sibylle Baier die al vrij vroeg in haar leven naar Amerika emigreerde. We menen er goed aan te doen om nog wat meer van haar te laten horen. Dat doen we met het nummer Softly van die ene LP die ze in 1971 gemaakt heeft, t.w. Colour Green
08 Dr. Jekyll - Miles Davis - 5.49
Miles Davis, hier nog min of meer traditioneel met het nummer Dr. Jekyll van zijn album Milestones
09 John Come Kiss Me Now - Ensemble La Cigale - 6.56
Het ensemble La Cigale legt zich toe op authentieke muziek uit de vroege barok. U luisterde naar het nummer John Come Kiss Me Now, dat ooit door een anonymous geschreven werd, maar waar vele componisten hun eigen versie op geschreven hebben. Het ensemble La Cigale maakte er een eigen arrangement van
10 Upon a Fallen Tree - Okkyung Lee - 4.54
We sluiten af met avant-garde celliste Okkyung Lee uit Zuid-Korea. Jawel, ook daar maken ze hypermoderne muziek. Het nummer dat we voor u gaan draaien heet Upon a Fallen Tree en is afkomstig van haar album Noisy Love Songs uit 2011
