Donderdag 28 december 2017
Oud Anders wenst u een gelukkig 2018!Aan de hand van de jaarkalenders vanaf 2009 hebben we het even gecheckt, en we weten het zeker: zondag, de reguliere uitzenddag van Oud Anders, valt voor de eerste keer in het bestaan van het programma op 31 december. Dit betekent dat de laatste klanken van de uitzending wegsterven één uur voordat het geweld van de jaarwisseling losbarst. We verwachten dat alleen de harde kern van de Oud Anders luisteraars overblijft. De rest van het publiek volgt waarschijnlijk de negende oudejaarsconference van Youp van ’t Hek op TV.
Of we nog iets speciaals in gedachten hadden om 2017 uit te luiden? Nee, niet echt, ook al zou een cynicus kunnen geloven dat de bijgaande foto’s geplaatst werden in het kader van de leus ‘je bent een rund als je met vuurwerk stunt’. We verontschuldigen ons voor dit wrange toeval. Het betreft hier een portret van de componist Francis Dhomont. De man draagt nu eenmaal een ooglap. Het valt niet te achterhalen wat er met zijn rechteroog aan de hand is; het internet rept er met geen woord over. Laten we er echter van uitgaan dat deze held van de Musique Concrète zijn experimenteerdrift beperkte tot zijn composities, en met oudjaar niet in de weer ging met een knalfestijn van eigen maaksel. De schade aan dat oog is dus te wijten aan een ander ongeluk, of mogelijk aan een ziekte.
Francis Dhomont (1926 --) is een heer. Een echte Franse cavalier met charme en humor, die zich erop voor kan laten staan naast Pierre Schaeffer en Pierre Henry een van de pioniers van de elektroakoestische muziek te zijn. Gezamenlijk zetten deze drie vernieuwers vanaf 1948 de klassieke muziek op haar kop. Daarvoor namen ze grotendeels (en in het geval van Dhomont zelfs volledig) afstand van de gangbare muziekpraktijk, waarin we meestal een of meerdere tot op het bot getrainde instrumentalisten en/of zangers aan het werk zien. Niet de piano of de viool was hun gereedschap, maar de magnetische tape. Met deze uitvinding namen ze alle denkbare geluiden op, want de gedachte dat alleen klanken van traditionele instrumenten tot de klassieke muziek behoorden had voor hen afgedaan. Volgens hun zienswijze hadden alle geluiden muzikaal bestaansrecht, doodgewoon omdat ze er waren.
Nu maakten de heren het zich niet zo gemakkelijk als John Cage dat in later jaren deed. Die ging weliswaar van hetzelfde principe uit – dat je met alle geluiden muziek kunt maken – maar liet dat ‘maken’ soms achterwege. Hij hing dan bij wijze van spreken een microfoon aan een lantaarnpaal, nam alle omgevingsgeluiden op en gaf er een titel aan zonder er verder nog iets aan te doen.
Echte elektroakoestische componisten als Dhomont gingen anders te werk. Ze knipten de tape in vele stukjes en plakten die in een andere volgorde weer aan elkaar. Dit proces werd vele malen herhaald, net zolang totdat er iets ontstond dat hun goedkeuring kon wegdragen. Een tijdrovende bezigheid, dit temeer omdat deze radicale muziek zich niet kon verlaten op de sinds eeuwen vaststaande wetmatigheden van de symfonie, de sonate of de fuga. Zonder de grote klassieke componisten te kort te willen doen stellen we dat deze het wellicht iets gemakkelijker hadden. Ze hoefden immers alleen maar een nieuwe inhoud te geven aan een beproefde vorm die ze door en door kenden. Ze konden vanuit een zekere routine componeren. Zij die zich met Musique Concrète bezig hielden waren echter per definitie steeds op zoek naar nieuwe structuren. Pure research dus, en dat is hard werken. Het duurt lang voordat zoiets bevredigende resultaten oplevert.
De tijden van het fysieke knippen en plakken zijn voorbij. Ook Dhomont componeert al geruime tijd met behulp van een computer. Toch wel knap; de man zal ongeveer 60 geweest zijn toen hij zich het nieuwe medium eigen maakte. Met veel succes, getuige ‘....Mourir un Peu – Cartographie Liminaire’ van het album Mouvances/Metamorphoses. We draaien dit nummer zondagavond rond 22.15. Dat kan nog net voordat Youp van ’t Hek van start gaat.
PLAYLIST OUD ANDERS, ZONDAG 31 DECEMBER 2017 OP AAFM, 22.00 - 23.00 UUR
01 Great Ektenia - Serge Rachmaninov - 3.42
Een onderdeel van Rachmaninov’s koorwerk ‘Liturgie voor Johannes Chrysostomos’. Let eens op die basstemmen! Die hebben ze alleen maar in Rusland
02 Secret Holiday - Triosense - 5.42
Het driemanschap Triosence is sinds de oprichting in 2002 uitgegroeid tot een van de meest succesvolle jazzbands van Duitsland. Het nummer Secret Holiday staat op hun in 2014 verschenen album One Summer Night (live)
03 Bel M'es Quan Sunt li Fruit Madur - Sylke Gwendolyn Schulze - 2.10
Sylke Gwendolyn Schulze is een specialiste op het gebied van de middeleeuwse muziek. Op haar plaat The Medieval Piper bedient ze zich van allerlei instrumenten die we nu nauwelijks meer kennen
04 ...Mourir un Peu - Francis Dhomont - 3.38
Hij componeert waarschijnlijk niet of nauwelijks meer, en dat mag je deze 91-jarige pionier van de elektroakoestische muziek vergeven. Al vanaf pakweg 1948 was hij een van de belangrijkste avant-gardisten die de muziek een totaal ander aanzien gaven. Mourir un Peu is van zijn album Mouvances/Metamorphoses uit 1991
05 Moontalk - Laurel Halo - 4.24
Van Dhomont naar de hedendaagse popmuzikante Laurel Halo is niet zo’n grote stap. Deze wereldwijd geprezen artieste experimenteert er lustig op los. Moontalk is van haar album Dust (2017)
06 Jayarama - Gayathri Girish - 4.03
Kandidaats wiskunde, afgestudeerd in computerwetenschappen, de Karnatische zangeres Gayathri Girish heeft meer dan een carrière. Gelukkig hebben we geen algebra nodig om van Jayarama te kunnen genieten
07 Battala Imperial - Jordi Savall - 5.18
Savall & co vertolken hier een orkestwerk van de barokcomponist Juan Bautista Cabanilles. De naam zegt ons misschien weinig, maar in zijn tijd was hij een van de grootsten in Spanje
08 Emotional Weather Report - Tom Waits - 4.57
Emotional Weather Report staat op Waits’ in 1975 verschenen album Nighthawks at the Diner. U hoort hier een live versie, opgenomen in de muziektent My Father's Place in New York. U kunt deze versie vinden op de 3cd compilatie Transmission Impossible
09 Jeep Jockey Jump - Glenn Miller & Orchestra - 2.16
Het vliegtuig van de Amerikaanse bandleader Glenn Miller stortte in de oorlog neer boven het Kanaal. Hijzelf werd nooit teruggevonden. Zijn toentertijd razend populaire muziek leeft echter nog steeds voort
10 Log In B - Ensemble Minisym - 3.54
Het Ensemble Minisym legt zich erop toe om de muziek van de legendarische straatzwerver en componist Moondog in nieuwe settings uit te geven. Hier doen ze dat met Log in B, een orgelcompositie van Moondog uit zijn Duitse jaren. U hoort een soort folkorkest i.p.v. een orgel
11 You Will Only Be Allowed to Express Yourself If You Become a Hologram - Nadar Ensemble - 4.48
Het Belgische Nadar Ensemble is een collectief van enthousiaste muzikanten met een voorliefde voor hedendaagse muziek. Tijdens hun optreden maken ze veelvuldig gebruik van visuele middelen
12 Maggie's Farm (Live in London) - Bob Dylan - 4.07
Reli-Dylan kon nog steeds rocken, ook al haakten veel van zijn fans af toen hij zich tot Jezus bekeerde. Hier een vertolking van het bekende Maggie’s Farm. Te vinden op de 8cd Bootleg Series vol. 13: Trouble No More
13 Parymel - John Zorn & Brian Marsella Trio - 5.09
Het jazz driemanschap Brian Marsella Trio voert hier een van John Zorn’s composities uit. Het nummer staat op de nooit eindigende reeks Book of Angels. Volume 31 alweer
