Donderdag 14 december 2017
Voor de goede orde laten we u alvast weten dat onze collega's van het programma Open Kaart op zondag 24 december vanaf 22.00 uur de nachtmis van kerstavond uitzenden. Oud Anders, dat normaal gesproken op dit tijdstip zijn reguliere uitzending heeft, komt daardoor te vervallen. Dat wil overigens niet zeggen dat ons programma voor de ‘andere’ muziek helemaal niets aan de kerst doet. Integendeel, we hebben voor de uitzending van zondag 17 december nu juist een bijzonder lied opgenomen dat alvast vooruitblikt naar de feestdagen. Het gaat hier om het fraaie ‘El Cant dels Aucells’ (het zingen van de vogels), uitgevoerd door Jordi Savall en zijn La Capella Reial de Catalunya. Heeft u Savall’s laatste album In Excelsis Deo (2017) in uw bezit, dan kunt u de tekst opzoeken in het CD boekje. U komt er dan al snel achter dat de inhoud ervan niets met Kerstmis te maken heeft. Dat klopt; er wordt hier verhaald over de Spaanse Successieoorlog aan het begin van de 18e eeuw. De melodie, ontleend aan een traditioneel Catalaans deuntje van dezelfde naam, is echter al veel ouder en was samen met de authentieke tekst wel degelijk bedoeld als kerstlied. El Cant dels Aucells bestaat dus eigenlijk in twee versies: in het oorspronkelijke lied verheugen de vogels zich op de komst van het kerstkind, in de latere versie komt het patriottisme van de Catalanen aan bod. Over beide songs willen we iets zeggen.
Jordi Savall zal zich niet met zoveel woorden uitlaten over de politieke geschillen tussen Madrid en Barcelona. Het kan echter geen toeval zijn dat hij op zijn album de opruiende tekst van het jongere lied presenteert, en dat nog wel in het jaar waarin Catalonië zich via een referendum uitsprak ten gunste van een boedelscheiding met de Spaanse regering. Savall is immers zelf Catalaan en heeft een groot deel van zijn muziekhistorische studies gewijd aan de oude muziek van zijn regio. De politieke tegenstellingen waaraan de patriottistische versie van ‘Aucells’ refereert liggen weliswaar een stuk ingewikkelder dan die van tegenwoordig, maar de visies van toen en nu komen neer op diezelfde wens van Catalonië om zich te ontworstelen aan de greep van Castilië. Met andere woorden, Savall wappert tijdens interviews niet met de Catalaanse vlag, maar lijkt in muzikale vorm schijnbaar achteloos zijn commentaar te geven. We mogen dan ook aannemen dat hij waarschijnlijk achter de Catalaanse onafhankelijkheidsbeweging staat. Toch merkwaardig voor een man die zich inspant om de mensheid op elk ander gebied te verenigen, zie zijn fusie van Christelijke, Joodse en Islamitische klanken. Maar ja, je bent nu eenmaal Catalaan of je bent het niet.
Over de oorspronkelijke song: de oude melodie van Aucells krijgt in handen van de maestro een typisch Spaans elan mee. Spaans, dat wil zeggen, stijlvol, nobel en ingetogen, met een licht melancholieke ondertoon die nergens sentimenteel wordt. De echte Spaanse klassieke muziek schuwt melodrama en toont haar weelde op dezelfde manier als een perfect gesnoeide rozenstruik. Zo ook dit prachtige lied.
Het arrangement begint met de inzet van de violoncello. Daarna horen we ergens rond 0m58s een tenor solo opkomen. Vervolgens vallen in de tweede minuut de overige zangers in en ontwikkelt zich een samenzang waarvan het u gaat duizelen, zo mooi is het. En dat is de voornaamste reden waarom we het draaien. We wilden u per slot van rekening een buitengewoon kerstlied laten horen. El Cant dels Aucells viert uiteindelijk de geboorte van de Mensenzoon. En dat doet het voortreffelijk, ook al hebben Catalaanse nationalisten het later van een andere tekst voorzien.
Een instrumentale versie van Aucells verscheen al eerder op Savall’s album Mare Nostrum. De versie die u zondag gaat horen is nog veel mooier!
PLAYLIST OUD ANDERS, ZONDAG 17 DECEMBER 2017 OP AAFM, 22.00 - 23.00 UUR
01 That's Alright - Slim Harpo - 2.32
Slim Harpo had zijn bijnaam te danken aan het instrument dat hij zo goed beheerste, de mondharmonica. Deze vrachtwagenchauffeur werd door vele Engelse bands gecoverd, waaronder natuurlijk de Rolling Stones
02 Wisdom Shall Overcome - Boeddhistische nonnen van Chuchikjall - 2.22
Een Tibetaanse gebedszang uitgevoerd door nonnen van het Chuchikjall klooster
03 El Cant dels Aucells - Jordi Savall - 5.28
- zie boven -
04 Sakura, Sakura (Cherry Blossom) - Kimio Eto - 3.32
Koto muziek uit Japan. De blinde Kimio Eto heeft deze traditionele plankciter populair gemaakt in het westen
05 Le Livre Des Morts Egyptien; 4. Négation - Pierre Henry - 4.29
Een van de pioniers van de elektroakoestische muziek is dit jaar overleden. Bij deze een eerbetoon met een deel uit zijn compositie Le Livre Des Morts Egyptien, het Egyptisch Dodenboek
06 Nobody Knows, Nobody Cares - Marion Williams - 3.05
Gospel van Marion Williams
07 Chanson de Matin, Op.15, No.2 Edward Elgar - 2.53
Elgar’s Chanson de Matin, oorsponkelijk bedoeld voor piano en viool, wordt hier uitgevoerd in een arrangement voor twee gitaren door Leonard en Slava Grigoryan
08 Cops And Robbers - Rolling Stones - 3.44
De Stones brachten dit jaar ‘On Air’ uit, een compilatie van BBC opnames in Engelse clubs. Het betreft hier de jaren 1963-1965. Cops and Robbers is bekend van een aantal bootlegs, maar werd niet eerder offieel uitgegeven
09 Yuki No Genso (Snow Fantasy) - Kimio Eto - 2.25
- zie track 04 -
10 Joged Bumbung - Various Artists - 7.28
Een erotische dans gespeeld door een gamelan orkest uit Bali. De instrumenten zijn vervaardigd uit bamboe
11 Solfeggio C-Dur, Wq. 112-10, 117-4,3,2 - C.P.E. Bach - 2.50
Een aantal uptempo delen uit C.P.E. Bach’s Solfeggio voor clavecimbel. Sommigen noemden hem wel de punker van de Eerste Weense School
12 Roving Gambler - Dust Busters - 3.03
Old-time stringband The Dust Busters klinkt alsof ze van de jaren ’30 zijn. Toch is het een hedendaagse band
13 Izumi (Spring) - Kimio Eto - 5.00
- zie track 04 -
14 6 Bagatelles for Piano, Op. 97 Impromptu etc/Humoristischer Marsch/Lied - Jean Sibelius - 5.22
De vriendelijke piano muziek van Jean Sibelius leent zich prima voor een rustige afsluiting. Leif Ove Andsnes speelt de piano
