oaoa

Nieuws


De theremin, een muzikaal spook

Donderdag 24 augustus 2017
Een optreden van theremin fenomeen Clara Rockmore (1911-1998) zou zonder meer in een aflevering van Game of Thrones gemonteerd kunnen worden. Drakenvuur en night walkers, het mocht wat; iemand die als het ware de lucht bespeelt en klanken uit het niets tevoorschijn tovert, dat is pas ware magie. Vooral ook omdat deze muzikale alchemiste de noten even trefzeker wist te raken als de grootste klassieke virtuozen van haar tijd.

In de 21e eeuw heeft vrijwel iedere burger een computer en smartphone. Hij kan er nog net niet mee vliegen, maar verder doen die apparaten zo ongeveer alles voor hem. Op technisch gebied zou niets ons dus nog moeten verbazen. Maar toch – wanneer u Clara Rockmore in actie ziet met haar theremin, dan zult u zich onwillekeurig afvragen of zoiets echt bestaat. De dame lijkt regelrecht uit Harry Potter land weggelopen. Niet alleen omdat haar handen van die geheimzinnige bewegingen maken, maar ook omdat ze eruit ziet als een ondoorgrondelijke opperheks. Wat die geheimzinnigheid betreft, dat zit hem niet zozeer in de aard van haar bewegingen – iedereen kan zien dat Rockmore een achtergrond als violiste heeft – maar veeleer in het feit dat ze geen instrument in haar handen houdt. Rockmore speelt luchtviool.

De Russische Lev Sergeyevich Termen (later verengelst tot Leon Theremin) heeft de theremin ontworpen. Lees de Engelstalige Wiki als u meer wilt weten over de werking van het apparaat. Wees er echter op voorbereid dat u er ook dan nog niets van snapt. Mocht u weinig verstand van techniek hebben, dan blijft de theremin immers een raadselachtige uitvinding.
Simpel gezegd bestaat het instrument uit een doosje met twee antennes. Ieder voor zich zijn deze aangesloten op een oscillator. De bewegingen van de handen, opgevangen door de ultragevoelige antennes, worden door de oscillatoren omgezet in geluid. De rechter antenne bestuurt de toonhoogte en met de linker antenne wordt het volume gecontroleerd. Dat is eigenlijk alles.

Dat is alles? Nou, nee. Zomaar wat wapperen met de handen resulteert niet automatisch in een nocturne van Chopin. Daarvoor is meer nodig. Iemand die met een theremin wil werken dient bij elke noot een perfect gevoel te ontwikkelen voor de juiste afstand tot de antenne, en welke bewegingen er dan gemaakt moeten worden. Stelt u zich de open ruimte voor als een soort piano met een ongebruikelijke hoeveelheid toetsen; de kans dat je er bij een ‘luchtslag’ een hele, halve , kwart- of zestiende noot naast zit is oneindig veel groter dan dat je midden in de roos schiet.

Het mag duidelijk zijn dat niet iedereen de theremin kan bespelen. Maar zoals dat met alle ogenschijnlijk onmogelijke zaken het geval is, zijn er altijd weer mensen die het kunstje leren. Iemand als Clara Rockmore beheerste het instrument als geen ander. Zozeer zelfs, dat ze Leon Theremin kon helpen zijn uitvinding te vervolmaken.

Al komt u niet verder dan wat vals gejammer op het instrument, de theremin zou toch een heel bezit zijn. Denkt u daarbij aan een Halloween feestje met de kinderen. Wellicht biedt het apparaat u een unieke kans om hen te laten geloven dat u kunt toveren.

Zondagavond hoort u Clara Rockmore in haar vertolking van Hebrew Melody, een stuk van de Russische componist Joseph Achron. Ziet u daarvoor ook de video hieronder.



PLAYLIST OUD ANDERS, ZONDAG 27 AUGUSTUS 2017 OP AAFM, 22.00 - 23.00 UUR

01 Alla Turca Jazz op.5b - Silke Aichhorn - 2.47
Alla Turca is en van de bekendste melodieën van Mozart. U hoort het stuk hier in een arrangement voor harp door Silke Aichhorn

02 Rivers of Light - Eriks Esenvalds - 6.26
Gelaagde koorzang van een nieuwe ster in de Letse klassieke muziek

03 Sweet Pea - Miles Davis - 8.02
Het nummer Sweet Pea staat op water Babies, een album van Miles Davis dat de overgang markeert tussen zijn kwintet en de latere fusion periode

04 Things Behind the Sun - Nick Drake - 3.51
Nick Drake, de Britse zanger met zijn zachte, gevoelige stem, wordt door nieuwe generaties steeds weer herontdekt. Things Behind the Sun is van zijn derde studio album Pink Moon

05 Classical Qawwali in Raga Gawoti: Araj Soonli Jho - Nusrat Fateh Ali Khan - 9.11
Nusrat Fateh Ali Khan was een van de grootste Sufi zangers van Pakistan

06 Not Too Old To Rock And Roll - The Deep River Boys - 2.07
De Amerikaanse Gospel groep The Deep River Boys bleven maar liefst 50 jaar actief

07 Das Bleierne Klavier - Hans Tutschku - 9.54
Interactie tussen een piano en een computerprogramma live on stage

08 Black Country Woman - Led Zeppelin - 4.24
Physical Graffiti van Led Zeppelin behaalde in Amerika maar liefst 16x platina. Van dat album draaien we het nummer Black Country Woman

09 Hebrew Melody - Clara Rockmore - 5.28
- zie boven -

10 Wand'ring Moon - John Zorn - 5.43
Net zoals een paar weken geleden sluiten we de uitzending af met een nummer van John Zorn’s album Midsummer Moons. Aan het woord zijn de akoestische gitaristen Gyan Riley en Julian Lage
Deel dit artikel: Twitter | Facebook | WhatsApp | Google+ | E-mail

Nieuws

Oud Anders 24-03-2024

Componiste Midori Takada uit Japan heeft invloeden van de In...

Oud Anders 17-03-2024

De Japanse jazz artieste Satoko Fujii wordt door recensenten...

Oud Anders 10-03-2024

The Dead Brothers is een Zwitserse band gevestigd in Genève...

Oud Anders 03-03-2024

De gevierde Amerikaanse jazzcomponist Vijay Iyer, een arties...

Oud Anders 25-02-2024

John Dowland (1563 – 1626) was een Engelse zanger, luiteni...

Oud Anders 18-02-2024

De Amerikaanse folkzangeres Sarah Jarosz heeft na haar plaat...

Oud Anders 11-02-2024

De Noor Jan Bang is hoogleraar in elektronische muziek en st...

Oud Anders 04-02-2024

John McLaughlin, Al di Meolo en Paco de Lucia, een drietal v...

Oud Anders 28-01-2024

De titel Adonai Roie is afkomstig uit psalm 23 van de bijbel...

Oud Anders 21-01-2024

Scott Dunbar is een afro-amerikaanse artiest die altijd een ...

Oud Anders 07-01-2024

De Hongaarse componist Zoltán Kodály was een vriend en med...

Oud Anders 31-12-2023

De Zumi Kai Instrumental Group uit Japan bracht in 1995 een ...

Oud Anders 24-12-2023

Oud Anders besteedt op 24 december 2023 aandacht aan de Kers...

Oud Anders 17-12-2023

Met het nummer Ankara brengen bassist Dominique Grimaldi en ...

Oud Anders 10-12-2023

Zangeres en componiste Cecilie Jørstad en jazzpianist Tord ...

Oud Anders 03-12-2023

De uit Japan afkomstige Keiko Abe, inmiddels 86 jaar, is zon...

Oud Anders 26-11-2023

De Aga Khan Master Musicians is een collectief van oosterse ...

Oud Anders 19-11-2023

Zondag 19 november 2023 presenteert Oud Anders een tweetal n...

Oud Anders 12-11-2023

Meer en meer vrouwelijke componisten uit vroeger tijden word...

Oud Anders 05-11-2023

De Franse componiste Hélène de Montgeroult leefde van 1764...

Advertentie

© 1986 - 2024 Stichting Lokale Omroep Almelo