Donderdag 6 april 2017
Overeenkomsten tussen Anoushka Shankar en haar wereldberoemde vader Ravi zijn snel gevonden. Kijken we om te beginnen naar beider gezichten, dan zien we min of meer dezelfde oogopslag en dezelfde neus. Wat het meest opvalt zijn echter de handen die de snaren van de sitar beroeren. Scenes van haar concerten tonen ons handen die zó snel bewegen dat we aan de vleugelslag van een kolibrie moeten denken; handen die zich lijken te ontrukken aan stoffelijke beperkingen, en die zich als het ware als een explosie van energie door vier dimensies begeven. Via deze beelden reizen we terug in de tijd naar registraties van Ravi’s optredens in Monterey en Woodstock. De handen van de maestro spotten daar op dezelfde wijze met de natuurwetten, en de klanken die hij aldus voortbracht voerden het toeziend publiek naar de hoogste toppen van psychedelische verrukking.Haar onvergelijkbare techniek heeft Anoushka blijkbaar van haar vader geërfd. Dat is echter niet het hele verhaal. Iedereen die ooit wel eens een sitar in handen heeft gehad, weet dat het leren beheersen van dit instrument een duivels ingewikkelde zaak is. Je speelt er niet als vanzelf op, ook niet wanneer je Anoushka Shankar heet en goede genen hebt meegekregen. Want die genen mogen er dan misschien wel zijn, ze moeten wel aangesproken worden voordat ze voor je gaan werken. En dat kan maar op één manier: de rest van je leven keihard blijven oefenen.
Anoushka kreeg op 7-jarige leeftijd een speelgoedsitar van haar vader. Sindsdien werd hij haar goeroe – een typische Indiase traditie waarin een leerling zijn of haar lot in de handen van een meester legt en alles van hem leert. Niet alleen functioneert de goeroe als een voorbeeld op het specifieke gebied van expertise, maar ook als een spiritueel leidsman die zijn leerling met raad en daad terzijde staat in alle aspecten van het leven. Dit alles zal voor vader en dochter Shankar geen eenvoudig proces geweest zijn. Ten eerste was hij al 61 toen ze geboren werd, en dus tegen de 70 toen hij haar onder zijn hoede nam. Ten tweede was hij gezien zijn stijgende populariteit vaak uithuizig. Er moest immers voldaan worden aan contractuele verplichtingen; Ravi Shankar gaf concerten overal ter wereld en kon dan zijn dochter niet helpen.
Ondanks alle obstakels heeft het muzikale verbond tussen Ravi en Anoushka naar behoren gewerkt. Zo goed zelfs, dat menig criticus haar sinds de dood van haar vader in 2012 tot de grootste sitarspeler ter wereld bestempelt. Des te opmerkelijker omdat Anoushka een vrouw is; er zijn maar heel weinig artiesten van haar sekse die de sitar professioneel bespelen, laat staan zo goed als zij dat doet.
Er zijn meer factoren die Anoushka tot een ware dochter van haar vader maken. Net zoals hij verkent ze de grenzen van de verschillende muziekgenres. Ze gaat daarin zelfs een stuk verder dan hij. Ravi maakte uitstapjes naar de westerse klassieke muziek. Zijn samenwerking met violist Yehudi Menuhin is legendarisch. Anoushka weet echter een versmelting van Indiase klassieke muziek met de modernste westerse rockklanken te bewerkstelligen, zó uniek, dat we vergeefs naar vergelijkbare geluiden aan weerszijden van het spectrum zoeken. Anoushka Shankar maakt muziek die volledig op zichzelf staat. Ze IS een genre en lijkt op niemand behalve zichzelf. Ravi Shankar, liefdevolle vader, ziet toe vanuit de hemel en weet dat hij het nog niet zo slecht gedaan heeft. Dankzij hem vond zijn dochter haar eigen weg. En dat is de taak van iedere echte goeroe.
Oud Anders draait zondagavond het titelnummer van Anoushka’s album ‘Traveller’. Op deze plaat verkent ze de gedeelde wortels van de Flamenco met Indiase klassieke muziek. Dat lijkt op het eerste gezicht wat vreemd, maar de feiten liegen er niet om: de Arabische kolonialisten van de middeleeuwen – de Moren - voerden bewoners van het Indiase subcontinent af als slaven naar Noord-Afrika en het zuiden van Spanje. Onder hen bevonden zich ook begaafde muzikanten, en die lieten hun sporen na. Onderzoek heeft uitgewezen dat er verbanden zijn tussen de volksmuziek van Spanje en de Indiase muziektradities.
De video hieronder toont Anoushka Shankar als de vleesgeworden fusie muzikante die ze is. Het is een opname van haar live concert op Glastonbury 2016.
PLAYLIST OUD ANDERS, ZONDAG 9 APRIL OP AAFM, 22.00 – 23.00 UUR
01 Eric Dolphy: God Bless the Child - Harry Sparnaay - 5.58
Harry Sparnaay is een van ‘s werelds meest gezochte basklarinettisten. Waarom hoort u in deze vertolking van een compositie van Eric Dolphy
02 Isaac Albeniz: Asturias - Andres Segovia - 6.21
Een wereldberoemde melodie van Albeniz die o.a. door The Doors gearrangeerd werd op hun album Waiting For The Sun. Grootmeester onder de klassieke gitaristen Andres Segovia vertolkt hier het stuk
03 A Screw (Holy Money) - Swans - 5.00
Er zijn maar weinig rockgroepen die hun publiek zo de stuipen op het lijf kunnen jagen als de Swans. En dat is niet in de laatste plaats vanwege het donkere, dreigende stemgeluid van zanger Michael Gyra
04 Etude Elastique - Bernard Parmegiani - 6.42
Voor de liefhebbers van het betere elektroakoestsiche knutselwerk
05 One Deep Breath - Cilla Jane - 3.23
De Australische folkzangeres Cilla Jane is weliswaar niet bijster productief, maar heeft toch een schare trouwe fans aan zich weten te binden. One Deep Breath is van haar tweede solo album Until Morning Comes
06 Salsamba - Chet Baker and the Boto Brazilian Quartet - 5.47
Bossa Nova a la Chet Baker
07 Bootin' Me 'Bout - Blind Lemon Jefferson - 3.12
Aardig nummer van blueslegende Blind Lemon Jefferson; over het pak slaag dat de vader van zijn liefje hem geeft. Bootin’ Me ‘Bout kan vertaald worden met zoiets als iemand in het rond schoppen
08 Blu-Bop - Bela Fleck & the Flecktones - 4.22
Banjovirtuoos Bela Fleck met een jazzy nummer
09 Traveller - Anoushka Shankar - 3.41
Sitar speelster Anoushka Shankar begint zo langzamerhand uit te groeien tot een van de lievelingen van ons programma. Wanneer zou ze nu eindelijk eens Nederland aandoen?
10 Natures Ephemeres - Bernard Parmegiani - 4.08
- zie track 04 -
11 Cordao da Insonia - Céu - 2.43
De Braziliaanse zangeres prijkt op menig voorkeurslijstje van beste vrouwelijke songschrijvers. Haar relaxte stem is een genot om naar te luisteren
12 Swan and Morning Dews - Masayoshi Fujita - 4.16
Meditatieve muziek gemaakt op de vibrafoon
