Donderdag 1 december 2016
Voor Meredith Monk is kunst meer dan een beroepskeuze die bepaald wordt door datgene wat iemand het beste kan. En het is ook meer dan het egomane streven van sommige artiest om de kunst zelf te veranderen. Voor deze componiste, zangeres, choreografe, film director en theaterproducent is kunst in al haar vormen een levensovertuiging die uitgedragen dient te worden om mens en maatschappij te verbeteren. Ongetwijfeld zal de opleiding aan het Sarah Lawrence College haar ideeën mede gevormd hebben; dit instituut biedt studenten een zeer brede scholing aan naast de training van het specifieke talent waarover hij of zij beschikt. Vrijwillig werk voor de gemeenschap maakt onderdeel uit van de curricula, en dat is in overeenstemming met de zienswijze van oprichter William Lawrence. Deze succesvolle vastgoedmakelaar vond dat kunst van doorslaggevende betekenis was voor de sociale ontwikkeling van individuen en gezinnen. De wereld heeft er dus baat bij wanneer kunstenaars in spe bij maatschappelijk werk betrokken worden. Het Sarah Lawrence College (door William vernoemd naar zijn vrouw Sarah) staat verder bekend als de eerste Amerikaanse onderwijsinstelling die geen onderscheid maakte tussen mannen en vrouwen. Binnen de muren van het instituut werd de notie van de vrouw als uitsluitend seksueel object al vroeg in de 20e eeuw verworpen. In onze tijd geldt de instelling nog steeds als een voorvechter van gelijke rechten voor iedereen: man of vrouw, hetero- of homoseksueel of transgender.Tot zover de progressieve achtergrond van deze bijzondere componiste. Wat is het dat haar zo interessant maakt voor de muziekliefhebber? Iedereen die zondagavond het eerste nummer van de uitzending Oud Anders hoort, weet onmiddellijk het antwoord: zij en haar ensemble zingen op een manier die niet in te delen valt in enig genre. Monk’s vocale werken zijn zó origineel, dat we bij het beluisteren van haar albums van de ene verbazing in de andere vallen. En inderdaad, de inmiddels 70-jarige zangeres heeft in de loop der jaren een intensieve studie gemaakt van de mogelijkheden van de menselijke stem. Zozeer heeft ze haar zangtechniek uitgebreid, dat ze de merkwaardigste geluiden kan produceren zonder zich te hoeven forceren. Nu lopen er wel meer stemkunstenaressen rond in de muziekwereld, maar bij Meredith Monk komt het er allemaal ongekunsteld uit; ze komt volstrekt natuurlijk over. Daarbij is het haar er niet om te doen de luisteraar te belagen met shockerende klanken, zoals bijvoorbeeld Diamanda Galas dat doet; ze is er veeleer op gericht om nieuwe, ongekende harmonieën uit te vinden. En daarin slaagt ze zonder meer: een vocale compositie van Meredith Monk klinkt weliswaar vreemd, maar is altijd een genot om naar te luisteren. Let wel, niet alleen om naar te luisteren! De veelzijdige artieste maakt haar concerten tot een interactieve ervaring waarin ze haar hoogstpersoonlijke visie op muziek in combinatie met theater, dans, film en belichting etaleert. Zodoende wordt een opvoering van haar composities een zinsbegoochelend ritueel dat de concertganger van begin tot einde betovert. Monk maakt niet alleen muziek, ze creëert haar eigen mythologie.
Luistert u zondag naar ‘Environs 1’ van haar recentelijk verschenen album ‘On Behalf of Nature’. Ooit zeiden we op deze pagina dat iets pas mooi is als het te vroeg stopt. Dat geldt zeker voor dit bijzondere zangstuk, dat niet langer dan 1m51s duurt. En ja, dat is beslist te weinig van het goede. We beloven u echter dat we in toekomstige uitzendingen meer van Meredith Monk laten horen. Een multidisciplinaire kunstenares als zij mag immers niet over het hoofd gezien worden.
PLAYLIST OUD ANDERS, ZONDAG 4 DECEMBER 2016 OP AAFM, 22.00-23.00 UUR
01. Environs 1 - Meredith Monk - 1.51
- zie boven -
02. Jewish Life' No.1, Prayer - Ernest Bloch - 4.22
Een deel uit het drieluik Jewish Life for Piano and Cello van de Zwitsers-Amerikaanse componist van joodse komaf Ernest Bloch
03. Bottle of Red Wine - Eric Clapton - 3.06
Van Clapton’s debuut als solo artiest, nu alweer 46 jaar geleden
04. Song of the Wind - Jimmy Giuffre - 5.54
Een live versie van dit nummer met Jimmy Giuffre op de klarinet, gitarist Jim Hall en bassist Wilfred Middlebrooks
05. Batucada - Ilé Axé - 9.59
Braziliaans tromgeroffel. Het niveau ligt hier aanzienlijk hoger dan wat je gemideld op het carnaval hoort
06. Treaty - Leonard Cohen - 4.02
Van Cohen’s allerlaatste album. Maar misschien verschijnt er nog postuum nog het een en ander?
07. Cardeosa - Paco de Lucia, Al Di Meola, John McLaughlin - 6.36
Veel beter wordt het niet als je zoekt naar goede muziek op de akoestische gitaar
08. Old Tasnif - Nasim Siabi & Maryam Tazhdeh - 4.08
Siabi zingt en Tazdeh bespeelt de tar. Gezamenlijk brengen ze Iraanse klassieke muziek
09. The Fourth Bully: Xtal - /f (Perry Trollope) - 4.21
Elektronisch knutselwerk van het minder begrijpelijke soort
10. Stuffy - Coleman Hawkins & Milt Jackson - 5.44
Een samenwerking tussen saxofonist Coleman Hawkins en vibrafonist Milt Jackson. Van het album Beans and Bags; de titel verwijst naar de bijnamen van beide meesters
11. More Milk - Penguin Cafe Orchestra - 3.08
Een gezellig tiktaknummertje van het Penguin Cafe Orchestra, uitgebracht op hun in 1984 verschenen album Broadcasting from Home.
