Donderdag 17 november 2016
De gebeurtenissen in het leven van Jezus worden door de vier Evangelisten verschillend beschreven. Het verhaal van de vrouw met het vaasje van albast is daar een voorbeeld van. Volgens Mattheus kwam er een vrouw op Jezus af toen hij en zijn discipelen te gast waren in het huis van ene Simon. Zij goot bij wijze van eerbetoon de dure olie in het vaasje over zijn hoofd. Daarop protesteerden de discipelen; ze wezen erop dat de olie beter verkocht had kunnen worden, opdat ze de armen met de opbrengst konden helpen. Jezus verdedigde de vrouw, niet vanwege de hoge geldwaarde van de gift, maar omdat hij de onzelfzuchtigheid van haar handeling juist inschatte: de vrouw had hem haar kostbaarste bezit geschonken zonder ook maar een moment te overwegen wat zoveel geld voor haarzelf had kunnen betekenen. Ook Evangelist Lucas maakt melding van deze gebeurtenis. Bij hem ziet het verhaal er echter heel anders uit: zodra de vrouw Jezus ziet, knielt ze neer en begint te huilen. Met haar tranen wast ze zijn voeten, droogt ze met haar haren en giet er vervolgens de olie over heen. Tamelijk ongewoon overigens; de nardusbalsem, zoals de olie heet, werd in Jezus’ tijd voor het hoofd gebruikt en niet voor de voeten. Lucas laat verder de verontwaardiging van de discipelen achterwege en heeft het veeleer over het bezwaar van gastheer Simon. Die vindt namelijk dat Jezus onmiddellijk had moeten dat de vrouw een prostituee was. Als profeet laat je je niet aanraken door een zondares.
Mattheus noemt dus de geldverspilling, Lucas doet dat niet. Bij Lucas komen we een en ander over de vrouw te weten (mogelijk was het Maria Magdalena), maar Mattheus zwijgt in alle talen over haar beroep. Wie heeft er nu gelijk? Iemand die de Bijbel opvat als niet meer dan een verzameling oud-oriëntaalse fictie zal beweren dat beide evangelisten ernaast zaten. De twee lezingen van het verhaal zijn niet echt gebeurd; twee schrijvers hebben een fantasie met elkaar gedeeld en ieder voor zich heeft er het zijne mee gedaan. Gaan we echter van een gelovig standpunt uit en nemen we aan dat de ontmoeting tussen de vrouw en Jezus wel degelijk heeft plaatsgevonden, dan doen we er goed aan om de verschillende verhaallijnen samen te voegen: het was een courtisane die haar olie aan hem schonk. Of ze de Messias nou de voeten of het hoofd zalfde doet er er eigenlijk niet zoveel toe, zolang hij maar opgevoerd wordt als bestrijder van vooroordelen. En dat gebeurt in beide versies.
Als zo vaak zijn verhalen uit de Bijbel voer voor kunstenaars van alle disciplines. In de muziek heeft onder anderen de Estlandse componist Arvo Pärt het thema van de hoofd- en/of voetenzalving opgepikt en er een fraai zangstuk van gemaakt. Hij volgt daarbij de versie van Mattheus, zie boven. Critici zien Pärt als lid van ‘The God Squad’, een denigrerende term voor 20e eeuwse componisten die zich afkeerden van de avant-garde en religieuze muziek gingen schrijven. Vooral musici uit het Oostblok bewandelden de weg van modernisme naar orthodoxie; zo zou je kunnen zeggen dat (Wit-) Russen, Esten, Letten, Oekraïeners en Litouwers kiezen voor ingewikkelde, seriële muziek, òf de Here prijzen met eenvoudige, melodieuze vocalen. Een tussenweg is er blijkbaar niet.
De critici mogen dan proberen Pärt in een hoekje te drukken, ze kunnen er niet omheen dat de man hemels mooie melodieën op zijn naam heeft staan. Hij heeft er de wereld mee aan zijn voeten gelegd. Laten we vooral hopen dat niemand zich geroepen voelt diezelfde voeten met een peperduur parfum in te smeren. Pärt is weliswaar een groot componist, maar de titel ‘Zoon van God’ is iets teveel eer.
Zondagavond draait Oud Anders Pärt’s compositie ‘The Woman With The Alabaster Box’. Het wordt uitgevoerd door het ensemble The Sixteen onder leiding van Harry Christophers.
PLAYLIST OUD ANDERS, ZONDAG 20 NOVEMBER 2016
01. Train Time - Forrest City Joe - 4.35
Blues artiest Forrest City Joe weet het geluid van een trein perfect te imiteren met zijn mondharmonica.
02. Liquid Body - Carl Stone - 6.04
Een geluidscollage van Carl Stone, gemaakt toen hij de voorraad LPs van een bibliotheek op tape zette om de muziek voor de ondergang te behoeden.
03. Bureaucrat of Flacco Street - Urban Dance Squad - 5.09
De beste rap/rockband die Nederland ooit had behaalde in de VS grote successen met hun debuutalbum Mental Floss for the Globe. Opvolger Life 'n Perspectives of a Genuine Crossover deed het minder goed, ook al wordt niet helemaal duidelijk waar dat nou aan lag. Te divers en daardoor stuurloos, oordeelden sommige critici. Van dat album draaien we het laatste nummer.
04. The Woman with the Alabaster Box - Arvo Pärt - 6.11
Pärts orthodoxe vocale composities zijn wereldwijd enorm populair. Hier laten we horen waarom; The Woman with the Alabaster Box heeft een uitzonderlijk fraaie melodie
05. Chingges Khaanii Magtaal - Black Horse - 3.12
Ook het traditionele boventoons zingen van de Mongoliërs kent gemoderniseerde trends. Opmerkelijk goed in het gehoor liggende muziek van de andere kant van de wereld.
06. The Daughter Of God's Beloved Rose At Dawn - Zohara - 6.08
De Belgische artieste Zahava Seewald koos diverse joodse gedichten van de middeleeuwen tot de moderne tijd en voorzag ze van een muzikale omlijsting die alle grenzen overstijgt. John Zorn, altijd op zoek naar nieuwe joodse muziek, stelde zijn Tzadik label beschikbaar voor deze bijzondere zangeres.
07. Fog Tropes - Ingram Marshall - 9.53
Misthoorns ingebed in een soundscape van elektronische effecten, het zou iets kunnen zijn voor een verfilming van een boek van Stephen King
08. Cripple and the Starfish - Antony & The Johnsons - 4.11
In de wereld van rock en pop zijn er weinig stemmen zo apart als die van Antony Hegarty, de transgender leadzanger van Antony & The Johnsons. Ze noemt zichzelf tegenwoordig Anohni en zingt met een overstelpende emotionaliteit.
09. Midnight Sun: Midday Moon - Natasha Barrett - 3.31
De in Oslo woonachtige Britse artieste Natasha Barrett geldt als een van de betere elektro-akoestische componisten van deze tijd.
10. Pickin' Em Up And Layin' Em Down - Jimmy Giuffre - 5.45
Jim Hall bespeelt de gitaar, Bob Brookmeyer de trombone en Jimmy Giuffre zelf de clarinet in dit ongewone jazznummer.
